Gerek bireysel gelişimlerine gerekse toplumsal refaha olan etkileri göz önüne alındığında ne eğitimde ne de istihdamda olan (NEET) gençler, toplumsal ve ekonomik açıdan kritik bir sorundur. NEET gençler, toplumun en verimli yaş grubunda olmalarına rağmen üretkenlikten uzak kalırlar. Bu durum da hem bireylerin yeteneklerinin gelişmemesi hem de ülkenin ekonomik potansiyelinin yeterince kullanılamaması anlamına gelir. Bu gençlerin işgücüne katılmaması, ekonomik büyüme, sosyo-ekonomik gelişme ve toplumsal refah üzerinde olumsuz bir etki yaratır.
“Ev genci” olarak da ifade edilen NEET gençler, herhangi bir eğitim kurumuna kayıtlı olmayan ve işgücü piyasasına da katılmayan gençler olarak tanımlanır. Bu gençler, istihdam için gereken beceri ve deneyimlerden genellikle yoksundur. NEET gençler oldukça heterojen bir gruptur. Çünkü bu duruma yol açan nedenler çeşitlilik gösterir. Sosyoekonomik geçmiş, eğitim fırsatlarına erişim eksikliği, ruh sağlığı sorunları ve engellilik gibi bireysel faktörlerin yanı sıra, işgücü piyasasının mevcut koşulları, bölgesel farklılıklar ve eğitimden kaynaklanan sorunlar da bir gencin NEET duruma düşmesinde önemli bir rol oynar. Her bir NEET gencin kendine özgü ihtiyaçları ve özellikleri olduğu için, çözümlerin de bu çeşitliliği göz önünde bulundurması gerekir.
OECD verileri cinsiyetler itibarıyla dikkate alındığında, Türkiye 15-29 yaş grubundaki genç kadınlarda yüzde 39’luk NEET oranı ile aynı gösterge açısından ikinci sırada bulunan İtalya’nın (yüzde 29,5) 10 puan üzerinde yer alıyor. Buna karşılık, aynı yaş grubundaki genç erkekler için bu kez İtalya (yüzde 21,8) ilk sıraya yerleşiyor ve Türkiye (yüzde 17,4) de onu takip ediyor.
EGİAD araştırması
İşte tüm bu olumsuz sonuçları dikkate alındığında, Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) tarafından geçtiğimiz aylarda yapılan ve sonuçları da yeni açıklanan “Birlikte Çözüm Arayışı: Ne Eğitimde ne İstihdamda Olan (NEET) Gençler İzmir Araştırma Raporu” başlıklı çalışmanın önemi üzerinde durmak istiyorum. Araştırma kapsamında, İzmir Kent Değerlerini Koruma ve Geliştirme Derneği’nin katkılarıyla Doç. Dr. Işıl Kurnaz tarafından gerçekleştirilen saha çalışmasında kamu kurumlarının, farklı sektörlerde faaliyet gösteren işverenlerin ve NEET gençlerle çalışan sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin de yer aldığı odak grup görüşmelerinden elde edilen bulgular somut stratejiler, hedef ve çıktılar ile eşleştirilmiş. Kamu kurumlarından iş dünyasına, sivil toplum kuruluşlarından sektör temsilcilerine kadar geniş bir yelpazede katılım sağlanan bu görüşmeler, sorunun çözümü için toplumun tüm kesimlerinin bir araya gelmesi gerektiğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Sosyal adalet
Sonuçta il düzeyinde oldukça kapsamlı bir rapor ortaya çıkmış. NEET sorununun çözümünde yerel düzeyde pek çok aktöre atfedilen rol ve sorumlukların yanı sıra ulusal düzeyde de faydalı olabilecek önerilere yer verilmiş. Öyle ki, EGİAD Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer de araştırmanın tanıtım toplantısında, yerel düzeyde politika önerileri geliştirme hedefiyle hazırlanan NEET Gençler Raporu’nun, ülke genelinde de sosyal adaletin ve fırsat eşitliğinin güçlendirilmesi adına önemli bir rehber olacağına inandıklarını ifade etmiş.
Potansiyeli kazanma
EGİAD raporu, gençlerin işgücü piyasasına katılımını engelleyen temel faktörleri analiz etmekle kalmıyor, aynı zamanda etkili çözüm önerileri sunuyor. Örneğin, raporda eğitim-istihdam uyumsuzluğunun gençlerin iş hayatına katılımını zorlaştırdığı gerçeğine dikkat çekiliyor ve eğitim sisteminin iş dünyasının dinamikleriyle uyumlu hale getirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Dahası, genç işsizliğiyle mücadelede alternatif bir yol olarak girişimciliğin desteklenmesi, iş dünyası ve gençler arasındaki iletişim ağlarının ve ilgili kurumlar arasındaki koordinasyonun güçlendirilmesi ile iş dünyasında gençlerin ihtiyaçlarına odaklanılması ve yeni yaklaşımlar geliştirilmesi gibi stratejik önerilere de yer veriliyor. Unutmayalım, her genci kazanmak, geleceği kazanmaktır.
