‘Plazmada umut var’
Türk Kızılay Ege Bölge Kan Merkezi Müdürü Dr. Gökay Gök, Kovid-19’da plazma tedavisinin umut verici olduğunu belirtti, “Alsancak Kan Alma Birimi’nde gönüllülerden bağış alınıyor” dedi
Bu zorlu günlerin üstesinden gelebilmek için gece gündüz çalışan bir kurum Türk Kızılay Ege Bölge Kan Merkezi. Kovid-19’a karşı kullanılan plazma tedavisinde antikor geliştiren bağışçıların kanıyla umutlar tekrar yeşeriyor. Merkezin Müdürü Dr. Gökay Gök’le, bu hassas sürecin nasıl işlediğini, sorunları ve çözümleri konuştuk. Sevinç Pastanesi Sohbetleri’nde, kana ihtiyaç duyulan daha birçok hastalığın olduğunu, buna rağmen bağışların yetersiz olduğunu da belirtti Gök. Önemli bir çağrıda bulundu: “Kan stoklarımız azalıyor, bizi yalnız bırakmayın. Bir gün herkesin kana ihtiyacı olabilir.” Sağlıkla kalın...
Yıllardır Kızılay Ege Bölge müdürlüğü yapıyorsunuz, işinize sevgiyle bağlısınız. Ne kadar oldu?
Türk Kızılay Ege Bölge Kan Merkezi Bölge Müdürü olarak 2005’ten beri görevdeyim. O zamanlar Türkiye’de Kızılay, 6 bölgede kan merkezi olarak yönetiliyordu. Şu anda 18 bölge kan merkezi müdürlüğümüz var.
Kızılay, nasıl bir sistemle ilerliyor?
Yıllardır süregelen sistem var. Önce arsa bağışı oluyor; yine bağışçı ile hizmet binaları yapılıp araba kiralayıp, personel mülakatları gerçekleştiriliyor. İllerde valiye, ilçelerde oda başkanlığına kadar ziyaretler yaparak; eğitimden tanıtıma kadar tüm kamu, kurum ve kuruluşları, askeri birlikler, işletmeler, STK’lar, insanın olduğu her yere giden ekipler düzenledik ve o ilin kan ihtiyacını yüzde 100 karşılar hale geldik. Hastanelerde her türlü kan ürünü ve kan grubuna göre ürünlerin yazılım sistemi ile stoğunu yönetiyoruz. Hastaya veya güne özel değil, stok yöntemiyle yönetiyoruz. Çok onurlu ve hayırlı bir görevi, severek yapıyorum.
İzmir’de hedeflerinize ulaşabildiğinizi söyleyebilir misiniz?
Tek üzüntüm, İzmir’de Dokuz Eylül ve Ege üniversitelerinin kan merkezinin kanını temin etme görevini alamamış olmam. Tüm illerde yüzde 100 kan ihtiyacını karşılayabiliyorken İzmir’de 50 bin ünite açığımız var. Yani, ilk defa kan verecek 50 bin kişi veya yılda en az 2 defa kan verecek 25 bin kişi bulamadığımız için bakanlık 9 Eylül ve Ege üniversitelerinin kan merkezinin kanını temin etme görevini bize vermiyor. Ve o hastanelerde hasta yakını kan arıyor, ne yazık ki çağ dışı; en sıkıntılı durumda kan bulmak zorunda kalıyor. Doktorluk görevimi büyük bir onurla yapmakla beraber, Kızılay gibi bir hayır kurumunda görev yapmak, herkese kan bağışı konusunu anlatarak Kızılay konusunda bilinçlendirmek benim için büyük bir zevk. 14 yıllık görevim boyunca 700 bin kilometre yol yaptım. 330 bin vatandaşı bilinçlendirme eğitimi verdik. 2020-21 döneminde hedeflenen kan bağışçılarını sağlayarak bu iki hastaneyi de alabilmek hedeflerimiz arasında. Bizim gözümüzde herkes eşit, herkese, her arayana mutlaka yardım etmek için elimizden geleni yaptık, yapmaya devam ediyoruz.
‘Yeni bir yöntem’
Kovid-19 tedavisi için plazma denen ve kanla yapılan bir tedavi şekli var. Bu konuda Kızılay’ın çalışmaları var mı?
Bu hizmeti yapabilmek için Sağlık Bakanlığı İl Sağlık müdürlükleri, Kovid-19 tanısı konmuş ve iyileşmiş kişilerin listelerini bölge müdürlüğümüze iletiyor. Bu listelerdeki kişileri arıyor, ikna ediyoruz. Alsancak Kan Alma Birimimiz, randevuyla gelen bağışçılarımıza form doldurup fiziki muayene yapıyor, son iki PCR testinin belgesini kontrol ediyor, tek iğneyle damara girip yaklaşık 400 ml gönüllü immün plazma bağışını alıyor. Bir saat sürüyor. Normal kan bağışçılarına yapılan tüm testler yapılıyor. Sağlık kuruluşları tarafından belirlenmiş olan, yoğun bakımdaki hastalarda alınan bu immün plazmalar kullanılıyor. Bu plazmaların hastanelere nakli kurumumuzca yapılıyor.
Plazma bağışçılarında aradığınızı kriterler nelerdir?
18-60 yaş arası, sağlık kuruluşundan Kovid-19 tanısı konmuş olması, son iki PCR testinin negatif olması, 14 gündür kendini iyi hissetmesi, gebelik hikâyesinin olmaması.
Bu yöntemle ilgili ne düşünüyorsunuz?
Dünyada yeni uygulanan bir yöntem. Yüzde 85 fayda bekliyoruz.
Kan bağışında bulunmak isteyenler size nasıl ulaşabilir?
Vatandaşımıza doğru bilgi verebilmek, ikna etmek ve bir an önce randevu oluşturabilmek için 0538 057 30 67-69-70-73 numaralı telefonlardan bizlere ulaşabilirler. Ayrıca immün plazma bağışıyla ilgili detaylı bilgi için www.kanver.org/plazma sitemize de başvurulabilir.
‘Amaç, hayat kurtarmak’
Kan bağışları beklentilerinizi karşılıyor mu?
Türk Kızılay Ege Bölge Kan Merkezi, 94 hastanenin tüm kan ihtiyacını karşılamak üzere gerçekleştirdiği faaliyetlerine, Kovid-19 salgınına yönelik üst düzey önleyici tedbirleri alarak devam ediyor. Ancak salgın nedeniyle kritik günler yaşadığımız şu süreçte, bağışlarda yaşanan ciddi azalma nedeniyle stoklarımız kritik seviyenin altına düştü. Hastanelerde tedavi gören talasemi, lösemi, kanser ve diyaliz vb. hastalarımızın düzenli kan ihtiyacı devam ediyor. Hepsini karşılayamıyoruz. Bu hastalarımızı mağdur etmemek için yardımsever vatandaşlarımızı bağışa davet ediyoruz. Güvenli şekilde bağış yapabileceğiniz ekip yerlerimizin ve sabit kan alma birimlerimizin tarih, yer ve saatini sosyal medya hesaplarımızdan ve www.kanver.org. sitemizden paylaşmaktayız. Biz ülke olarak kötü günleri hep birlik ve beraberlik içinde atlattık. Şimdi bu birlikteliğe her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. Kan stoklarımız azalırken bizi yalnız bırakmayın demek istiyorum. Unutulmamalı ki; bir gün herkesin ihtiyacı olabilir.
Çok önemli bir görev üstlenmişsiniz...
Sağ olun. Bu hassas görevi yerine getirmekten dolayı haysiyetle, onurla ve şerefle hayır kurumunda çalışmaktan çok mutluyum. Yorulmak bilmiyorum. Çünkü; amacımız hayat kurtarmak... Hiçbir gelir elde etmeden, gece gündüz bu hayırlı görevi yapmaya çalışıyoruz.
