Moskova’dan kalkıp Şam’a giden Suriye Havayolları’na ait uçağın Ankara’ya indirilerek aranması Türkiye-Rusya ilişkilerini krize sokar mı?
Dışişleri Bakanlığı yetkililerine göre, Suriye uçağının aranmasının Türkiye ile Rusya ilişkilerinde krize yol açtığı yorumları gerçeği yansıtmıyor.
Ankara, Rusya ile bir kriz doğmasını istemediği gibi uçak olayının aydınlığa kavuşmasıyla birlikte birkaç saatliğine başgösteren gerilim de ortadan kalkmış durumda.
Suriye uçağının Ankara’ya indirildiği saatlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye’ye yapacağı ziyareti iptal ettiği yönünde haberlerin çıkması iki ülke arasında bir kriz göstergesi olarak değerlendirilmişti.
Ancak dün görüştüğüm Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Putin’in ziyaretinin 4 Aralık tarihine ertelenmesinin uçak olayından birkaç gün önce kararlaştırıldığını belirttiler. Uçağın indirilmesinden sonra Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovskiy’nin Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmasının da esas itibarıyla uçakla değil, Putin’in ziyaretiyle ilgili olduğunu da vurguladılar. Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Vladimir İvanovskiy ile yapılan görüşmede Putin’in ziyaretinin ve programının teyit edildiğini, bu arada uçak olayının konuşulduğunu da eklediler.
Ankara’nın Suriye uçağı nedeniyle Rusya’yla bir gerilim peşinde olmadığı, uluslararası sivil
havacılık kurallarına uygun olmayan nitelikte kargo taşıdığı ihbarı alındığı için Suriye uçağının, pilotların rızasıyla indirildiği bilgisini verdiler.
Bu olaylar yaşanırken Putin’in Ankara’ya yapacağı ziyaret tarihinin açıklanmasının da ilişkilerde bir kriz yaşanmadığının göstergesi olarak yorumlanması gerektiğini belirttiler.
Montreal’e bildirildi
Suriye uçağından alınan kolilerde askeri malzeme bulunduğunu tespit eden Ankara, dün bu konuda Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı Merkezi’ne durumu bir mektupla bildirdi.
Montreal’deki Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı nezdinde akredite olan büyükelçimiz, mektubu iletti.
Mektupta, Moskova’dan Şam’a gitmekte olan Suriye uçağının sefer sayısı da belirtilerek, Ankara’ya indirildiği ve kargosunda askeri malzeme bulunduğu iletilirken, malzeme ile ilgili detaylı bilginin de incelemelerin sonuçlanmasından sonra bildirileceği kaydedildi.
Kargo kapısında gerginlik
Suriye uçağının Şam’a ulaşmasından sonra bazı mürettebat ve yolcuların Türk polisi tarafından darp edildiklerine ilişkin iddialara da Dışişleri yetkilileri, şu yanıtı verdiler:
“İddia edildiği gibi uçağın içinde veya dışında mürettebat veya yolculara herhangi bir zor kullanılmamıştır. Uçak, durduktan sonra pilota kargo kapısının açılması talebi iletilmiş, ancak mürettebat kargo kapısını açmamıştır. Esenboğa Havaalanı görevlileri, uçağın kargo kapısına gelerek açılması konusunda ısrar edince, uçağın mürettebatı, görevlilerimizi engellemeye çalışmışlardır. Bunun üzerine, havaalanı görevlileri, polis çağırmış ve kargo kapısına gelen polis de mürettebatı bir arabaya bindirmişlerdir. Kargo kapısı, bundan sonra açılabilmiştir. Kargo kapısının önündeki bu gerginlik dışında herhangi bir zor kullanma veya darp hadisesi vuku bulmamıştır.”
Test mi ettiler?
Uluslararası sivil havacılık kurallarına göre, askeri malzeme taşınmasının yasak olduğu bilinmesine rağmen, Suriye neden böyle bir yola başvurdu?
Ankara’daki yetkililer, Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması’nın 35. maddesine göre, askeri malzeme taşınamayacağının Suriye tarafından da bilindiğini kaydettiler. Buna rağmen, söz konusu uçakla bu tür bir malzeme taşıma girişimiyle Ankara’nın test edilmiş olabileceğini belirttiler.
Türkiye’nin sadece Suriye’ye karşı değil, bütün ülkelere karşı uluslararası sivil havacılık kurallarını uyguladığını, daha önce başka ülke uçaklarının da indirilerek arandığını anımsattılar.
İki gündür Suriye uçağı yok
Suriye’nin gerekçesiz bir şekilde Türk uçaklarını indirerek misilleme yapma olasılığına karşı Türk uçakları, Suriye hava sahasını kullanmıyor. Ancak Türk hava sahası, Suriye uçaklarına açık. Buna karşın, iki gündür hiçbir Suriye uçağı da Türk hava sahasını kullanmadı.
Ankara, sorunun daha fazla tırmanmasını beklemiyor. Suriye’nin aynı hatayı yapmayacağı düşüncesinde olan Ankara, bu olay nedeniyle Rusya ile ilişkilerinin de bozulmayacağı kanaatinde.
