Gül’den iade
Yerel seçimlerin 5 ay öne alınmasına ilişkin anayasa değişikliği, referandum aralığında geçmesiyle gözler Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e çevrildi.
İktidar, kış koşullarına denk geldiği gerekçesiyle yerel seçimlerin Mart 2013 yerine Ekim 2012’de yapılmasını öngörmüştü. MHP’nin de desteğiyle TBMM’de 378 oya ulaşmasına karşın, anayasa değişikliğinin tümünün oylanması sırasında 360 evet oyu çıkınca referandum zorunluluğu doğdu. Cumhurbaşkanı Gül’ün değişikliği onaylaması durumunda 60 gün içinde ülkenin referanduma gitmesi gerekiyordu.
Gül iade eğiliminde
Cumhurbaşkanı Gül, söz konusu değişikliği Çankaya Köşkü’nde uzmanlara incelettiriyor, ancak eğilimi TBMM’ye iade etmek yönünde.
Bu konuda dün konuştuğum Gül’ün Başdanışmanı Ahmet Sever, Cumhurbaşkanı Gül’ün eğilimi konusunda şu bilgiyi verdi:
“Sayın Cumhurbaşkanı, seçimlerin 5 ay kadar öne alınması için referanduma gidilmesini, getireceği külfetler açısından doğru bulmuyor. İki ay sonra yapılacak bir referandum yine kış koşullarına denk geldiği gibi başta bütçe masrafları olmak üzere birçok külfete de neden olacak, diye düşünüyor. Sayın Cumhurbaşkanı söz konusu anayasa değişikliğini TBMM’ye geri göndermek eğiliminde. İnceleme tamamlanırsa salı günü TBMM’ye geri gönderebilir.”
İktidar ne yapacak?
Anayasa değişikliğinin referandum aralığında geçmesi iktidar kanadı açısından sürpriz oldu. MHP’nin verdiği destekle 377’lik oyla yola çıkan iktidar, mazeretleri nedeniyle oylamaya gelemeyecekleri düştükten sonra 368 oyla değişikliği geçirmeyi düşünüyordu. Ancak 360 oyda kaldı.
Cumhurbaşkanı Gül değişikliği geri gönderdiğinde AKP ve MHP ne yapacak? Değişikliği yeniden Meclis’e getirirlerse 367 oyu bulmaları garanti değil. Yeniden referandum aralığında bir sonuç almaları halinde ise Cumhurbaşkanı Gül’ün geri göndererek gösterdiği iyi niyete uygun davranılmamış olur. İktidar bu yasağı en az 367 oyla yeniden Meclis’ten geçirme veya yerel seçimleri erkene almaktan vazgeçmek zorunda.
MHP lideri Devlet Bahçeli, ilk girişimde yerel seçimlerin öne alınmasını destekledi ve verilen 8 firenin kendi partisinden olmadığını açıkladı. Ancak, Cumhurbaşkanı’nın yasayı geri göndermesi halinde aynı riski almak istemiyor. Bahçeli de seçimleri 5 ay öne almak için referanduma gidilmesini doğru bulmuyor. Bu nedenle Gül’ün yasayı iade etmesi halinde yeniden referandum riskine girmek yerine, yerel seçimlerin zamanında yapılmasını isteyebilir.
1 yıl koşulu
Gül’ün anayasa değişikliğini geri göndermesi halinde iktidar yeniden Meclis’ten geçirmek için bir de takvim sıkıntısıyla karşılaşıyor. Anayasa’ya göre seçimle ilgili değişiklikler aradan 1 yıl geçmeden uygulanamıyor. İade edilecek yasanın 27 Ekim‘e kadar Meclis’ten tekrar geçmesi çok zor. Bu durumda iktidarın ya seçimlerin öne alınmasıyla birlikte 1 yıl geçmeden uygulanamaz hükmünü de değiştirmesi ya da bu girişimden vazgeçmesi gerekiyor.
CHP’nin tutumu
Cumhurbaşkanı Gül’ün seçimlerin öne alınmasını referanduma götürmek yerine Meclis’e iade etmesi halinde ana muhalefet partisi CHP ne yapacak?
Bu soruyu dün CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Prof. Dr. Haluk Koç’a sordum, şu yanıtı verdi:
“Henüz Cumhurbaşkanı’nın takdirini hangi yönde kullanacağını bilmiyoruz. Bu belli olduktan sonra konuyu MYK’da görüşür, değerlendiririz. Biz daha önce de görüşümüzü söyledik. AKP, Sayın Başbakan Tayyip Erdoğan’ın istekleri doğrultusunda dayatma yapıyor. Bir uzlaşma aramıyor, Erdoğan’ın 3 seçimle ilgili düşüncelerini teklif haline getirip bize, ‘bizim dayatmamızı kabul ederseniz bu uzlaşma olur’ diyor. Biz de dayatmayı reddediyoruz. AKP, geçen yasama yılı başında tutuklu milletvekilleri için bir deklarasyona imza attı. Ama bu konuda hiçbir şey yapmadı. Milletvekili arkadaşlarımız hâlâ tutuklu. Bu konuda bir adım atmadan, bizden seçim tarihi konusunda dayatmalarını kabul etmemizi beklemeleri gerçekçi olmaz.”
Gül’ün verdiği fırsat
Cumhurbaşkanı Gül’ün iki ay sonra referanduma gitmek yerine yasayı iade etmesi, Meclis’e yeni bir fırsat vermek anlamını taşıyor.
Başta hükümet olmak üzere siyasi partiler bu fırsatı iyi kullanmalı. Ya yerel seçimleri öne almaktan vazgeçmeli ya da CHP’nin de katkı sağlayacağı bir formülle büyük uzlaşma sağlayarak değişikliği referanduma gerek olmayacak şekilde geçirmeli.
