Hükümet, milletvekili seçilme yaşını 18’e indirmek ve silah altındaki er ve erbaşlara da oy kullandırma hakkı için harekete geçti. Bu amaçla yapılacak yasal düzenleme üzerinde çalışıyor.
Türkiye’de halen silah altındaki er ve erbaşlar, oy kullanamadığı gibi TSK İç Hizmet Kanunu’na göre kışlada siyaset yapılması da yasak...
Er ve erbaşların oy kullandığı ülkeler yok mu?
Var. Bazı ülkelerde silah altındaki er ve erbaşlar oy kullanabiliyor. Ancak bu ülkelerin çoğunluğunda askerlik mecburi değil, isteğe bağlı. Bir başka deyişle askerliğin er ve erbaşlar da dahil tümüyle profesyonel olduğu ülkeler.
Er ve erbaşların oy kullanmasına askeri cenah nasıl bakıyor? Bu konuda nabız tutmak için yaptığım görüşmelerden edindiğim izlenim, askerin, er ve erbaşın oy kullanmasına soğuk baktığı. Bu yolun açılması halinde ortaya önemli sorunların çıkacağı kaygısı yaygın.
Er ve erbaşlara oy kullanma olanağı tanınması halinde doğabilecek sakıncalar şöyle sıralanıyor:
Siyaset kışlaya girer
1- Er ve erbaşlara oy kullanma hakkı tanınırsa siyaset doğrudan kışlaya girer. TSK’nın siyaset dışında kalması, kışlasında kendi işini yapmasının arzu edildiği ve bu yönde önemli bir çabanın sarf edildiği dönemde, er ve erbaşların oy kullanmaları ve milletvekili adayı olabilmeleri, siyaseti kışlaya taşıyacaktır.
Subay, astsubay, uzman ve sözleşmeli erlerin oy kullanabilmesine karşın, siyasetin kışlaya girmesinin sakıncaları gözetildiği için TSK İç Hizmet Kanunu’nun 43. maddesinde şu hüküm vardır:
“Türk Silahlı Kuvvetleri her türlü siyasi tesir ve düşüncelerin dışında ve üstündedir. Bundan ötürü Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının siyasi parti veya derneklere girmeleri, bunların siyasi faaliyetleri ile münasebette bulunmaları, her türlü siyasi gösteri, toplantı işlerine karışmaları ve bu maksatla nutuk ve beyanat vermeleri ve yazı yazmaları yasaktır.”
Bu hüküm, TSK’ya siyaset girmemesi için konulmuştur. Şimdi bu hüküm kaldırılsa bile er veya erbaşın aday olması durumunda askeri birlikte propaganda yapmaya yönelmesi halinde birçok gerginlik ve tartışma yaşanacaktır.
Emir-komuta etkilenir
2- Er ve erbaşın oy kullanması halinde emir-komuta olumsuz etkilenir. Er veya erbaş, komutanıyla ilişkisini siyasi mülahaza ile ölçmeye, şikayet veya dedikodu konusu yapmaya yönelebilir. Bu, siyasi kutuplaşmanın çok belirgin olduğu ülkemizde askeri birlik içinde arzu edilmeyen durumlara yol açabilir. Askerlik hizmeti sırasında veya terhis olduktan sonra kötü niyetli veya sorunlu kişiler, ben komutanın dediği yönde oy kullandım veya o yönde kullanmadım diye cezalandırıldım gibi şikayetlerde bulunabilir, hatta davalar açmaya yönelebilirler.
Er ve erbaşa propaganda
3- Er ve erbaş, oy kullanacaklarından izinli gün veya saatlerinde oylarını alabilm
ek için propagandaya muhatap olabilirler. Er ve erbaşlara bedava yemek, eğlence veya başka hizmetler sunarak onların oyunu almaya çalışabilirler. Bu tür kampanyaların, askerlik hizmeti ve sorumluluğuyla bağdaşmayacak ilişkilere neden olması söz konusu olabilir.
Askeri birliğin siyasi eğilimi
4- Kışlaya sandık konulmasa bile askerlerin yoğun olarak oy kullandıkları sandıklar, adresleri nedeniyle belli olacağından bir askeri birliğin şu veya bu siyasi eğilimde olduğu yönünde yorumlar yapılabilir, izlenimler doğabilir, birlikler siyasi eğilimlerine g
öre değerlendirmeye tabi tutulabilir ki, bu da askerlik hizmetiyle bağdaşmaz.
Sonuçlar değişir
5- Er ve erbaşın oy kullanması bazı küçük yerleşim yerlerinde seçim sonuçlarını değiştirir. Bu durum uluslararası alanda Türkiye aleyhine kullanılabilir. Örneğin terörün siyasallaştırdığı küçük yerleşim yerlerinde asker oy kullanırsa belediye başkanlıkları el değiştirebilir. Terör örgütüyle aynı yöndeki siyasi parti ve kuruluşlar, Türkiye aleyhine kampanyalar yapabilirler. Terör ve sınır güvenliği nedeniyle askerin yoğun olarak bulunduğu Şemdinli, Çukurca, Beytüşşebap ve benzeri yerleşim yerlerinde sadece askerlik hizmeti için geçici olarak gelmiş kişilerin oylarıyla sonuç değişir ve bu Türkiye aleyhine kullanılabilir.
