Gazi Paşa’nın İzmir günleri (1925)

Necmi Ülker, Vehbi Günay ve Latif Daşdemir hocalarımızın ortak çalışmaları olan ve Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’i ziyaretlerini konu alan ‘İzmir’in Sevinç Günleri’ adlı eserinden görüyoruz ki, Büyük Önderimiz 1905 ve 1937 yılları arasında tam 18 kez İzmir’i ziyaret etmiş.

11 Ekim 1925 tarihli ziyareti, Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’e 10. gelişidir. O gün sabah 10’da trenle Manisa’dan yola çıkan Gazi Paşa, halkın sevinç gösterileri arasında 12.15’te Basmane Garı’na ulaştı. Gündüz programının ardından, akşam İzmir’in her yerinde fener alayları düzenlenmişti. Bir süre fener alayını ve halkın coşkusunu izleyen Gazi Paşa, halkın arasına karışarak kısa bir konuşma yaptı. İzmirlilerin bu ziyaret nedeniyle yaşadığı coşkudan duyduğu memnuniyeti dile getiren Mustafa Kemal Paşa, “Ben bütün İzmir’i ve bütün İzmirlileri severim. Güzel İzmir’in temiz kalpli insanlarının da beni sevdiğinden eminim” sözlerini bu fener alayı sırasında söylemiştir.

Gazi Paşa, 12 Ekim 1925 sabahı Sonbahar Ordu Manevraları’nı izlemek için Kemalpaşa yakınlarına geldi. Öğle saatlerine kadar süren manevraların ve büyük sevinç içindeki Ulucak ve Kemalpaşalılarla kucaklaşmanın ardından, Bornova’ya doğru yola çıktı. Ancak Kavaklıdere köylüleri, üç yıl önce kahve içip İzmir’i seyrettiği yer olan Belkahve’de Gazi Paşalarını bekliyordu. 2002 yılında köyün yaşlılarıyla yaptığım bir sohbette, o günü ve köylülerin yaşadığı büyük sevinci bizzat dinlemiştim.

Önemli notlar

Kavaklıderelilerle yapılan kısa sohbetin ardından, yeniden Bornova’ya doğru yola çıkıldı. Aynı heyecan, Bornovalılarda da vardı. Saat 17.00’de Bornova’ya ulaşan Mustafa Kemal Paşa, büyük sevinç ve tezahüratla karşılandı. Türk şiirinin büyük ismi Yahya Kemal Beyatlı, o güne kadar Mustafa Kemal Paşa’yla tanışmış mıydı bilemiyorum ama, onun kardeşi olan Bornova Nahiye Müdürü Reşat Bey, o gün Gazi Paşasıyla tanışma fırsatı buldu. Reşat Beyatlı’nın Bornovalılar adına yaptığı konuşma ve bir çay ziyafetinin ardından Mustafa Kemal Paşa Bornova’dan ayrıldı. (Önümüzdeki yazılarımızdan birinde Reşat Beyatlı’dan ayrıntılı olarak söz edeceğiz)

13 Ekim Karşıyaka Spor Kulübü ve Zübeyde Hanım’ın mezar ziyareti, 14 Ekim okul ziyaretleri ve 15 Ekim Bornova Ziraat Mektebi ziyaretlerinin ardından, Mustafa Kemal Atatürk 16 Ekim gecesi İzmir’den ayrıldı. Bu ziyaretinden sonra Mustafa Kemal Paşa, 8 kez daha İzmirlilerin konuğu oldu. Uzun yıllar Uşakizade Köşkü Müdürlüğü görevi yapan Sevgili Ahmet Gürel’in, yukarıda da adından söz ettiğimiz hocalarımızın ve pek çok tarihçi dostumuzun çalışmaları sayesinde Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’de bulunduğu, neredeyse her anı biliyoruz. Bu yazımızda olduğu gibi, Atatürk’ün İzmir ziyaretlerinde ayrıntıda kalan ama önemli notları aktarmaya devam etmek isteriz. Görüşmek üzere...