Zenci: Türkçenin haksızlığa uğrayan kelimesi
Yanlış ve yalan bilginin yayılma hızı günümüz dünyasında çok hızlı oluyor. Herkes ‘duyarkas’ (hoşuma giden bir kelime kendisi) herkes bir şeyleri sürekli ‘düzeltmeye’ çalışıyor, aslını astarını araştırmıyor. İşte o yanlış bilinen doğrulardan birisi de ZENCİ kelimesi. Neler oluyor? Zenci kelimesi neden vebalı gibi davranılıyor? Zenci kelimesine neden sahip çıkmalıyız gelin birlikte bakalım.
1
Irkçılık kötüdür
İnsanlık tarihinde en acı olaylar belki de ırkçılık yüzünden ortaya çıkmıştır. Özellikle Amerika’nın keşfi sonrası Afrika’daki zenciler köle edilip Amerika’ya, Avrupa’ya götürüldü. Büyük dramlar, büyük trajediler yaşandı.
2
Deri renkleri ayrımcılık nedeni
Sırf derilerinin rengi siyah diye bu güzel insanlara kötü davrandılar. Çünkü o üstün(!) beyaz ırkın karşısında hayvandan farkları yoktu. Bir de medeni değillerdi(!), çünkü kendileri gibi paraya tapınmak yerine birbirlerine yardım edip, doğaya saygılı davranıyorlardı.
3
Amerika’daki acı olaylar
Avrupa’da yaşanan ırkçı olaylar dışında ABD’de ırkçılık vardı. Köle olarak kullanılan zencilere kullanılan hitaplar gerçekten insanlık onuruyla bağdaşmayan sözcüklerdi. Günümüze de gelen nigger, negro, nigga gibi sözcüklerle onları aşağılamaya başladılar.
4
Bizde daha farklı
Osmanlı’da ise tam tersine bir uygulama vardı. Zenci vatandaşlar beyazlardan ayrı tutulmuyor, saraya görevli olarak bile girebiliyorlardı. Ayrıca tarihimizde bir zenci kahramanımız var, Zenci Musa. Ünlü Osmanlı casusu Kuşçubaşı Eşref’in sağ koluydu kendisi.
5
Ne anlama geliyor bu kelimeler?
Nigga, negro, nigger gibi sözcükler hakaret anlamına geliyor. Sırf derileri farklı diye insanlara ‘cahil’ diyerek onları aşağıladılar. Yani burada, derileri üzerinden onların cahil, medeniyetsiz olduklarını söylüyorlar. Peki, zenci öyle mi?
6
‘Hemen biz de almalıyız’
Sinemanın çoğalması ile kültür etkileşimin de çoğalttı. Haliyle Hollywood filmlerini bol bol izlemeye başladık. Filmlerde de sık sık ‘nigga, negro’ gibi gelimeler geçiyor, Türkçeye de ‘lanet olası pis zenci olarak’ çevrildi ancak bu büyük bir yanlıştı. Çünkü o kelimelerin karşılığı zenci değildi. Bizde tam olarak o kelimeleri karşılayacak sözcük yok. Zenciyi duyan da bu kelimeler yerine zenciyi kullanmaya başladılar bilip bilmeden.
7
Üste çıkmaya çalışıyorlar
Bir de üstüne üstlük duyar kasmaya başladılar. Zenci ile ilgili bir cümle kurduğunuz vakit “Zenci ırkçı ifade. Nasıl kullanırsın!” Ne diyorsun ablacım sen! Fikri var bilgisi yok. Kelime ırkçı falan değil siz her şeyi çok biliyorsunuz.
8
Zenci ne demek?
Şimdi gelelim zenci kelimesinin anlamına. Zenci kelimesi Arapça kökenli bir sözcük. Sözlüklere bakacak olursak;
TKD’ya göre: (Arapça) Siyah ırktan olan kimse, siyahi.
"Avrupalılar arasında bizi zenci gibi kara zannedenler varmış." - (Falih Rıfkı Atay)
Kubbealtı Lügatine göre: 1. Siyah ırka mensup (kimse), siyâhî:
“Sonra beyaz bir maşlahla o hanım ve arkasında bir zenci kız ince iskeleden –terâzileniyor, yaylanıyor gibi– geçerlerdi (Rûşen E. Ünaydın).
İsterim benim de acâyip isimleri / Hiç duyulmamış zenci arkadaşlarım olsun (Orhan V. Kanık).
2. Bu ırkla ilgili, bu ırktan olanlara âit: “Zenci müziği.” “Zenci sanatı.”
Nişanyan Türkçe Etimolojik Sözlüğe göre: Ar zancī زنجى kara derili, Afrikalı
9
Irkçılık neresinde?
Anlamlarına baktık. 3 farklı sözlükten araştırdık, herhangi bir ırkçı ifade var mı? Yok. Eee ne diye bu saçma sapan, olmayan şeye isyan? Güzel dilimizin güzel bir kelimesi. O zaman siyahi de demeyelim, aynı anlama gelen kelime neden ırkçı olmuyor da diğeri ırkçı oluyor. Esmer, sarışın, kumral da dememek lazım, onlar da insanın deri rengine göre çıkarılmış sözcükler.
10
