Yaratıcı düşüncede 10 farklı düşünme tekniği

Yaratıcı düşünce en genel ve basit anlamıyla bir konuyu farklı bir bakış açısıyla ele almak ya da temelde bir konu üzerine yeni bir şey bulmak anlamına gelir. Yeni bir şey derken bu; yeni bir iş fikri, yeni şarkı, yeni bir kitap ya da yenilikçi olduğu düşünülen herhangi bir şey olabilir... Yaratıcı düşünce en genel ve basit anlamıyla bir konuyu farklı bir bakış açısıyla ele almak ya da temelde bir konu üzerine yeni bir şey bulmak anlamına gelir. Yeni bir şey derken bu; yeni bir iş fikri, yeni şarkı, yeni bir kitap ya da yenilikçi olduğu düşünülen herhangi bir şey olabilir. Akılcı ve esnek düşünme kabiliyetini de içerisine alan yaratıcı düşünce doğuştan bir yetenek gibi algılansa da aslında hem bir teknik hem de düşüncenin ne şekilde olması gerektiğini gösteren bir araçtır. Bu yazı kapsamında sizlere yaratıcı düşünmede en çok kullanılan teknikleri göstereceğim. Benim baş harflerinden hareketle BUSE-HOP-DAK olarak kodladığım bu düşünme yolları, günlük hayattan iş hayatına kadar her alanda sizleri farklı kılabilir. Sizler de bu başlıkları çoğaltabilir ya da isterseniz kendi düşünme yollarınızı oluşturabilirsiniz. Yeni bir marka ismi bulacaksınız ya da mutfakta yeni bir tarif deniyorsunuz. En iyi yöntemlerden bir tanesi birleştirmedir. Farklı olan, daha öncesinde denemediğiniz iki kavramı ya da iki yemek malzemesini yan yana getirmeyi deneyebilirsiniz. Birbirinden farklı olarak bir araya gelen ve yeni bir şeyin ortaya çıkmasını sağlatan bu tekniği bütün alanlarda kullanmanız mümkün. Uyarlama, farklı bir dilde ya da farklı bir alanda yer alan bir içeriği o dilde yerelleştirmeye verilen isimdir. Mesela, akademik dünyada fen bilimlerinin çoğu kavramı sosyal bilimlere uyarlanmıştır ya da pek çok icat, yenilik doğaya bakarak gerçekleşen bir uyarlamadan ibarettir. Günlük hayatta da yapacağımız bir iş ya da planladığımız bir durum için uyarlama yöntemini kullanabiliriz. Bunun için farklı dilde yapılacak bir Google araması ya da etrafımıza bakmak yeterli olacaktır. Doğru cevaplara ulaşmak için doğru soruları sormak gerekir. Bir akademik tez yazılırken bile öncelikle araştırma soruları belirlenir. Soru sormak düşüncelerinize yeni kapılar açılmasını sağlar. Varsayalım yeni bir iş kurmak istiyorsunuz. Fakat nereden, nasıl başlayacağınızı bilmiyorsunuz. İlk olarak soru sormaktan başlayabilirsiniz, Ben ne üretmek istiyorum?, Bu ürünleri kime satmak istiyorum?, Bu ürünleri nerelerde, nasıl satabilirim?, Bu ürünleri nereden tedarik ederim? gibi belirleyeceğiniz onlarca soru sizin daha sistematik düşünmenizi sağlayacaktır. Yeni bir logo ortaya çıkarmak istiyorsunuz ya da onlarca seçenek arasında ne yapacağınıza karar veremiyorsunuz. Bu durumlarda bir harfi, bir cümleyi ya da kararsız kaldığınız seçimleri elemekten çekinmeyin. Elemek bazen sizin zihninizi ya da işlerinizi hızlandıran bir şey olabilir. Gün içerisinde boğuştuğunuz onlarca düşünce arasında zihninize can simidi görevi görebilir. Başlamak bitirmenin yarısıdır derler. Doğrudur bir yerde. Harekete geçme, planlanan işleri, fikirleri uygulamaya başlama insan zihnini de dinamik kılar. Hele ki bu işi tamamlamanın verdiği 'lezzet' bir başkadır. Bazen zihninizde yaktığınız bir ışık, binlerce ışığın yanmasına sebep olabilir. Bunun için harekete geçmek yaratıcı düşünceyi destekleyen unsurlardan bir tanesidir. Dağınık bir zihinden düzenli, sistemli düşüncelerin çıkması zordur. Benzer şekilde içinde bulunduğunuz fiziksel ortamın dağınık ya da gürültülü olması sağlıklı düşünmenizi engelleyebilir. Dikkatinizi dağıtan şeyleri ortadan kaldırmak, fiziksel çevrenizi düzenlemek zihninizin daha etkin düşünmesine destek olacaktır. Bilgisayar programcılarının ya da psikologların yaptığı en önemli şeylerden bir tanesidir tanımlama. Benzer şekilde bir duygu, düşünce, çözülmesi gereken bir sorun, gerçekleştirilmesi gereken bir yenilik varsa öncelikle bunun hangi ihtiyaçtan kaynaklandığına, sorun çözülürse hangi problemin ortadan kalkacağına bakmak gerekir. Bu adım, inşaat planına uygun şekilde ilerleyen bir mühendis gibi, bir konu üzerine düşünmeden önce zihnimizde daha etkili planlar yapmamızı sağlar. Değişimde ferahlık var derler. Bir nesnenin ya da ürünün rengini değiştirmek ya da boyutlarında değişiklikler yapmak bazen en etkili yöntemlerdendir. Bundan 50 yıl önce hiç kimse televizyon ekranlarının insan cebine sığabileceğini düşünmüyordu. Bir ürünü ya da nesneyi küçülmekten, rengini değiştirmekten, kırpmaktan, kesmekten çekinmeyin. Amaç değiştirmek, bir ürünün ya da nesnenin kullanım alanının değiştirilmesi durumunu açıklar. Burada yine soru sorma yöntemi etkili olur. Bir çaydanlığı amacı dışında başka ne olarak kullanabilirim?, Bir cep telefonu amacı dışında başka hangi imkânları sağlayabilir?, Pastel boyaları boyama dışında başka nasıl kullanabilirim? gibi sorular amaç değiştirme başlığını daha iyi anlamada sizlere yardımcı olacaktır. Bu başlık yine problemi tanımlama başlığı gibi zihnin daha hızlı hareket etmesi adına sizlere kolaylık sağlar. Zihnimiz şemalar üzerinden düşünür. Bu şemalar zihin için bir kısa yol görevi görür, hızlı karar almayı sağlar. Benzer şekilde yapacağınız işlere ya da oluşturacağınız projelere başlamadan önce, düşüncelerinizi ya da yapacaklarınızı kategorize etmemiz, düşünürken önünüze çıkacak bütün zihin bariyerlerini aşmanıza yardımcı olacaktır.