Yapay zekâ bizi yapmak istemediğimiz şeylere ikna edebilir mi?
Yapay zekâ her geçen hayatımızın içine iyice yerleşmeye başlıyor. Bu durum kimini korkuturken kimine de olması gereken bir şeymiş gibi geliyor. Peki ya yapay zekâ daha ne kadar ilerleyecek? Yapay zekâ bizi yapmak istemediğimiz şeylere ikna edebilir mi? Gelin hep birlikte Molatik olalım...
Yapay zekâ bizi yapmak istemediğimiz şeylere ikna edebilir mi?
Yapay zekâ her geçen hayatımızın içine iyice yerleşmeye başlıyor. Bu durum kimini korkuturken kimine de olması gereken bir şeymiş gibi geliyor. Peki ya yapay zekâ daha ne kadar ilerleyecek? Yapay zekâ bizi yapmak istemediğimiz şeylere ikna edebilir mi? Gelin hep birlikte Molatik olalım...
İnsan-robot etkileşimi
Yapay zekanın davranışlarımızdaki etkisi üzerine çocukları manipüle etmeye yönelik bir deney yapılmış. Deneyin çevirisi 'Robot Zorla Yaptırdı'. Bu deney insan-robot etkileşimi ve risk alma davranışları üzerine kurulu.
Pepper yanlarındaydı
2020 yılında gerçekleştirilen bu deney henüz yayınlandı. Bu deneyde öğrencilere sanal bir balona sanal olarak üflemeleri istenmiş. Hedefleri balonu patlatmadan maksimum miktarda şişirmek. Öğrencilerin yarısı kendi başlarındayken bu deneyde yarısı da Pepper isimli bir robotla birlikte katılmış deneye.
"Bu kadar yeter"
Bu deneyde öğrenciler, her sanal üfleme için küçük bir parça para ödülü kazanıyor, balonu patlatan öğrenciler ödülü kaybediyor, patlatmadan "Bu kadar yeter" diyenler ise ödülü cebe atıyordu.
"Neden bir kez daha üflenmiyorsun"
Balonu üflemeyi kesen öğrenciler içinde Pepper devreye girip; "Neden bir kez daha üflemiyorsun?", "Bence daha patlamasına çok var" gibi teşvik edici cümleler kuruyor.
Gaz verici cümleler etkili oldu
Bu deney nihayetinde robot eşliğinde deneye katılanların balon patlatma miktarı, yalnız başına katılanlara göre yüzde kırk daha fazla çıkmış. Yani Pepper’ın 'gaz verici' cümleleri, öğrencilerin risk alma davranışları üzerinde etkili oldu.
"İyi bir balon değilmiş"
Pepper'ın balon patladığında "Sorun değil, başka balonlarımız var" demesi veya "Zaten bu balon da iyi bir balon değilmiş" şeklinde suçu balona atması, aynı öğrencinin ikinci deneyişte de fazla risk almasını kolaylaştırmış. Görünüşe göre Pepper çevresinde en az bir tane olan hepimizin yakınen tanıdığı o mızıkçı tanıdık rolünü oynamış.
Pozitif çıktı nedir?
Peki bu deneyden çıkabilecek pozitif çıktı nedir? Çalışmanın lideri Yaniv Hanoch, bu araştırmadan olumlu dersler çıkarmanın mümkün olduğunu söylüyor. Örneğin robotlar, cesaretlendirici sözleri ile rehabilitasyon gruplarında insanları problemlerinden kurtulmaya teşvik edebilir.
Negatif yönleri de var
Hatta daha güncel bir örnek, kapalı bir alanda maske takma oranlarını artırabilir. İşin bir de negatif tarafı var tabii. Örneğin yapay zekâ, kolayca etkilenen insanları kendi yargı ve değerlendirme becerilerini görmezden gelmeye zorlayabilir; tehlike içeren riskleri alma davranışlarını etkileyebilir.
Mahalle baskısı yapar mı?
Hanoch, "Mahalle baskısının daha yüksek risk alma davranışına yol açabileceğini biliyoruz. İnsanlar ve teknoloji arasında hem online hem de fiziksel olarak etkileşimin iyice arttığı günümüzde, makinelerin de mahalle baskısı yapıp yapamayacağı konusunda daha fazla bilgi sahibi olmamız çok önemli” diyor.
Robotlar da devreye girerse...
Görünüşe göre robotların fikirlerimizle oynaması bilim insanlarını rahatsız etmiş. "Zaten insanlar yeterince mahalle baskısı yapıyor bir de robotlara ne gerek vardı?" diye düşünmüş olabilirler. Bence de çok haklılar. Hele ki robotların subjektif yaratıklar olduğu algısına kapılıp fikirlerini dinlemeye başlarsak. Bir nevi tehlikeli bir boyut kazanabilir. Zaten sosyal medya birçoğumuzun karar mekanizmasını alt üst etmiş durumda. Bir de robotlar devreye girerse yandık gibi. Bakalım yapay zekâ bizi daha nelerle karşılayacak?
Fazilet.Senol@milliyet.com.tr
twitter.com/SenolFazilet
instagram.com/SenolFazilet
