Vedar Milor vs. İzmirce! İzmir Dili ve Edebiyatı'nın olmazsa olmazları
Vedat Milor diyor ki: “Yani İngilizler bile Turkish bagel ifadesini bırakıp doğrudan simit derken İzmirliler hala gevrek diyor” Çünkü İzmir’de olan İzmir’de kalır öööyle İngiliz, İstanbullu bu durumları anlamaz. Israrla anlamak istemeyenler için şu İzmir Dili ve Edebiyatı’nın bilinen ve bilinmeyen kelimelerini yazayım dedim. Hazırsak başlıyorum…
Vedar Milor vs. İzmirce! İzmir Dili ve Edebiyatı'nın olmazsa olmazları
Vedat Milor diyor ki: “Yani İngilizler bile Turkish bagel ifadesini bırakıp doğrudan simit derken İzmirliler hala gevrek diyor” Çünkü İzmir’de olan İzmir’de kalır öööyle İngiliz, İstanbullu bu durumları anlamaz. Israrla anlamak istemeyenler için şu İzmir Dili ve Edebiyatı’nın bilinen ve bilinmeyen kelimelerini yazayım dedim. Hazırsak başlıyorum…
İzmir Sezen’siz olmaz!
Evvela “Baş İzmirli” güzel kadın, biricik Sezen Aksu’nun, İzmir’in Kızları şarkısının sesini bi açabilir miyiz? Çünkü “Hiçbir topuk tıkırtısı bu kadar davetkar çalamaz”
Vedat Milor VS İzmirliler
Vedat Milor bence mesleğinin yanına bir altın bilezik daha ekledi. O artık sosyal medyada neye ne zaman dokunacağını ve ne yazdığında viral olacağını çok çok iyi bilen bir uzman. Eğer şüpheniz varsa Molatik’te bir Vedat Milor araması yapın derim. İzmir’de gevrek ve çiğdem muhabbetinden sonra sırada Diyarbakır olduğunu da son tweetlerinden birinde gayet gösterdi. Eğer bulamadıysanız kendisi de buna bir dur demiş olacak ki bir süre tweet atmayacağını söyledi.
İşinde o kadar başarılı ki yazmadan duramıyoruz!
Vedat Milor, hakkında türlü türlü efsaneler dönüyor ancak hakkını net net vermek lazım Çekmece’deki Kokoreç Pizzacı’dan, Paris’in bilmem ne restoranındaki vıttırı meyvesi yatağında, zıttırı sosuyla hazırlanmış bilmem neye kadar bilen, deneyimlemiş bir yemek otoritesi bana göre. Sosyal medyada da tam olarak zekasını göstererek diyor ki ‘Hey kristal kuşak sizi cebimden 8 milyon kez çıkarırım’ Haklı da! Ben kristal değilim ama kristalleri bile provoke edebiliyor, dolayısıyla ona yorum yapmamak imkansız!
Klişe İzmir’in kelimelerine takmaca…
İzmirli olmayan birinin ‘İzmir’de simite gevrek diyorlar ne saçma yeaa’ cümlesi İzmirlileri, İzmirlileri derken baya baya Karşıyaka ve Göztepe hatta Altay ve Buca’yı bile birleştirebilen güçlerden ikincisidir. Ben iki tarafta da yaşamış biri olarak şunu söyleyebilirim; Bırakın İzmir’de kullanılan kelimeleri oraya has kalsın, Alaçatı gibi, Kordon gibi, sokakta kurulan masalar gibi ve sokak düğünlerinin hala devam ediyor olması gibi. Nasıl İstanbul’da var olan tarihi dokunun hissi İzmir’de yoksa, İzmir’de var olan Ege kokusu da İstanbul’da yok. Ve evet simit ile gevreği ayıran baya sağlam bir nokta var ve hatta İstanbullular da ayırıyor bunu! Haydi bakalım İzmirliler neye ne diyorlarmış? İstanbullular simiti nasıl ayırıyormuş?
Asfalya bir isim değildir
Bir çiçek adını anımsatmıyor mu? Ama asfalya İzmir Dili ve Edebiyatı’na göre sigorta demek. Bildiğiniz evdeki sigorta kutularının adı İzmir’de asfalyadır ve asfalya olarak kalacaktır.
“Ada’ya gidelim” cümlesinin karşılığında “Hangisine” diyemezsin!
Bir İzmirli “Ada’ya gidelim” diyorsa bir diğer İzmirli ona “Hangi adaya?” diye sormaz. Çünkü İzmirli Ada’ya gidiyorsa Kuşadası’na gidiyor demektir.
“Salak yapma” bir hakaret değildir
Salak yapma İzmir’de “Salak, yapma” anlamında kullanılmaz. Bir İzmirli “Salak yapmak”tan söz ediyorsa, “aptala yatma, bilmezden gelme” demek istiyor. “Salaktan yürü” gibi bir söz öbeği de “çaktırmadan yap” anlamına gelir.
Kloraklasak daha temiz olur!
Yepyeni bir nükleer silah değil! Baya bildiğiniz çamaşır suyunun karşılığı klorak. Ama konsantre olmayanlar düz bu 90’larda filan kullanılan su gibi olan çamaşır suyunun İzmir’de adı kloraktır.
İzmir'de Andaç sadece bir isim değildir!
Yazarımız Andaç Üzel'e selaaağm ederek başlasın madem. Ah o güzel lise yılları vah o güzel lise yılları… Yazan bilir, 'Eski sevgilim bi’şey diyecek mi? Arkadaşım ne yazacak' filan diye düşünen bir İzmirli öğrenci yıllık demez “Andaç” der.
Garaj deyince aklınıza lüks spor arabalar geliyorsa durun İzmir’de o iş öyle değil!
Bir İzmirli bir diğer İzmirliye garaja gidelim diyorsa, Bornova’ya doğru yola çıkarlar. Çünkü İzmir Otogarı’na gitmek üzerelerdir.
Şakşuka değil şişarka!
İzmir’de pazara girince eğer şişarka görürseniz yanındaki patlıcana bakmayın çünkü kimse Şakşuka için patlıcan almanızdan söz etmiyor. Kırmızı biberin adı İzmir’de şişarkadır.
Mısırın başka biçimine değil darıya darı denir
Süt mısır İzmir’de süt darıdır. Zaten eski tarihlerde de mısıra darı dendiği için kimse boyoz, çiğdem ya da domat gibi bu kelimelere takılmıyor.
Bango bir yer adı değil!
Bir İzmirli size “bangonun üzerinde” dediyse mutfağa gitmelisiniz. Çünkü mutfak tezgahının İzmir’deki adı bangodur.
Yemiş reçelini izleyip ağlamıştınız ama!
Evet evet, incir İzmir’de yemiş demek. Hatta yolda teyzeler satar ve Ege halkına verilmiş en güzel ödül yemiştir.
“Abeci” A, Bee, Cee değil baya abeci!
İzmir’in argo kelimelerinden biri olan abeci özetle budala, sonradan görme gibi bir hakaret söylemi, yani kimse “ceee” yi “ciii” diye okumuyor.
Evet klişelere yer açın gevrek ve çiğdem mevzuu
Daha böyle zibilyon kelimeden bahsedebiliriz, domates – domat gibi. ‘Domat’ı, ‘domates’ten ayıran bir şey yok. Ama simit ve gevrek en azından İzmir’de ayrıdır. Seyyarda yediğinize ‘gevrek’ pastaneden aldığınıza ‘simit’ denir İzmir’de. Yani “Niye öyle yea”nın karşılığı da İstanbul’da yumuşak olanın karşılığı “pastane simidi” gevrek olanın karşılığı ise “simit” olduğuna göre bu kadar da şaapmamak lazım.
Çiğdem mevzuuuu
Çiğdem ve çekirdek arasındaki farka gelince, çiğdem bildiğiniz ayçiçeği çekirdeği evet, çekirdek ise İzmir’de kabak çekirdeği. Onlar ayçiçeğine güzel bir kadın adı vermiş gibi düşünün. Ve İzmir’de çekirdek yemek isterseniz çiğdem deyin ki kabak çekirdeği vermesin kimse yoksa yaban ellerde gibi elinizin işaret parmağıyla “bundan bundan” dersiniz.
Kusura bakmayın da “Boyoz” ve “Kumru”nun bir karşılığı yok
Boyoz ve Kumru da; ‘Borani, Babukko, Kuymak ya da Muhlama” gibi bir yiyecek ismi. Ne olduğunu anlatamamakla birlikte İzmir’e yolunuz düşerse sabah kahvaltısında “İki boyoz bi yumurta”nın yanında şöyle güzel bi çay içip karnınızı doyurun derim. Kumru’ya gelince sosisli, kaşarlı, sucuklu olan o tostun adı: Kömürde Sandviç’tir. Herkes ona İstanbul’da “Kumru” diyor ama “Kumru aslında Kumru poğaçasının arasına beyaz peynir, domates, biberli sandviçin adıdır.
