Türkiye'ye futbol nasıl geldi?

Türkiye’ye modern sporların gelişi 1868 yılına dayanır. Türk milli eğitim ve kültür hayatında pek çok önemli bir marhale olan ve tarihimizde “Batıya açılan pencere” diye anılan Mekteb-i Sultanî ‘nin tamamen batıya dönük bir okul olarak hizmete girmesiyle, modern sporlar da Türkiye’ye gelmiş oldu. Okulun beden eğitimi öğretmeni olan Monsieur Curel, modern sporu ülkemize getirmiş oldu. Görevine başladıktan sonra ilk iş olarak okuldaki büyük bir mekânı jimnastikhane haline getiren Curel, burayı jimnastik aletleriyle donatıp, ders programına jimnastiği mecburi ders olarak ekletti. Galata Sarayı’nda öğrenim gören bu öğrenciler, zamanla sporu benimsemiş oldu. İki yıl süren sabırlı çalışmalar sonucunda 1870 yılı baharında spor bayramı etkinliği altında M. Curel, öğrencilerini sahaya çıkardı… 1890 yılında İngiliz icadı denilen futbol oyunu ilk kez İzmir’in Bornova semtinde oynandı. Buraya yerleşmiş olan pek çoğu tütün ve pamuk ticaretiyle uğraşan İngiliz aileleri arasında ve Bornova çayırlarında oynanan futbol, iş icabı bu insanların İstanbul’a gelmesiyle 1894 yılında daha da dikkat çekici bir spor haline gelmişti. Kadıköy tarafına taşınan bu aileler, kendi aralarında futbol maçları düzenliyorlardı. Türk gençleri bu spora gıpta ile bakıyorlardı… İngilizler ’in Kadıköy ve Moda çayırlarında hareketli ve heyecan verici bir şekilde top oynaması Türk gençlerinin de iştahını kabartıyordu. Fakat bazı inançlardan ötürü Türklerin futbol oynamasına sıcak bakılmıyordu. Topu Hazreti Alinin kafasına benzetip, onu tekmelemenin büyük günah olacağını savunan bir kesim vardı. İşte bu ağır baskıya rağmen Mekteb-i Bahriye (Deniz Harp Okulu) öğrencisi olan Fuat Hüsnü (Kayacan) ile Hariciye Nezareti (Dış işleri başkanlığı) memuru olan Reşad Bey, gizlice bir takım kurarak futbol oynamaya başladılar. Takımın gizli kalması için adına Black Stocking, yani Siyah Çoraplılar adını verdiler. İlk maçı 26 Ekim 1901 günü oynadılar ve bu oyunda 5-1 mağlup oldular. Golün ismi Fuad Hüsnü Bey idi. Ancak bu ilk maç Siyah Çoraplılar’ın sonu oldu. Maçın bitimine dakikalar kala gazeteci Ali Şamil Bey ve hafiyeleri Papazın Çayırı’nı bastılar. Bu baskından kaçabilen kurtuldu fakat yakalananlar ise ağır cezalara maruz kaldı. Takım kaptanı Fuad Hüsnü, maçı izlemeye gelen babası Amiral Hüseyin Hüsnü Paşa’nın faytonuna atlayıp kaçanlar arasındaydı. Takımın diğer kurucusu Reşat Danyal Bey ise ilk yakalananlar arasındaydı. Günlerce zaptiye karakollarında süründürüldü, daha sonra başka bir yere sürgün edildi. Onun gibi “Tehlikeli bir şahıs” taht şehri İstanbul’da barındırılmamalıydı… Fuad Hüsnü Bey maç yerinden kurtulduysa da takibat sonucu yakalanıp askeri mahkemeye çıkarıldı. Bu sorgu sırasında Ali Şamil tarafından saraya gönderilen gazete haberi de okundu: “…Karşılıklı kaleler kurup, Rumlar ile aynı elbiseyi giymiş oldukları halde top endahtı ile talim icra etmekte olduklarından…” Sorgu hâkimi Raşid Bey bu haber karşısında öfkelenmiş ve “Bir Türk nasıl olur da Rumlarla aynı elbiseyi giyip onlarla top atışları yapar?” diyerek Fuad Hüsnü Bey’i azarlamıştı. Sonunda Fuad Hüsnü Bey, bir ihtar cezası ile meseleyi kapatmıştı. 1903 yılında İstanbul’da İngiliz ve Rum takımları arasında maçlar oynanmaya devam ediyordu. İngiliz futbolcularından ve Kadıköy Kulübü kurucularından James Lafontaine İstanbul’da bir futbol ligi kurmak üzere faaliyete geçti. Kulüp yöneticileriyle konuşan James Lafontaine, olumlu cevaplar alınca “İstanbul Futbol Ligi”nin kurulmasını gerçekleştirdi. Bu ligde şampiyon olacak takımlar için İngiltere’den 10 adet gümüş plaka getirildi. 10 yıl müddetle bu ligde şampiyon olanların isimleri bu gümüş plakaya yazılacaktı ve on yılın sonunda hangi takım daha çok şampiyon olduysa o şilt o takımın olacaktı. 1903-1904 sezonunda başlayan ilk İstanbul Futbol Ligi İngiltere Sefareti’nin gemisi Imongene’in aynı adı taşıyan futbol takımıyla, tamamen İngiliz futbolculardan kurulu Moda; İngiliz ve Rum futbolculardan oluşan Kadıköy ve tamamen Rum futbolculardan oluşan Elpis takımları katıldılar. İngiliz takımının santrafor mevkiinde Bobby takma adıyla Fuad Hüsnü Bey vardı. İlk Türk futbolcusu olan Fuad Hüsnü Bey, kendisini gizleyerek üç yıl daha futbol oynamaya devam etti. 1905 yılında Galata Sarayı futbol takımının doğmasıyla İstanbul Futbol Ligi’nde ilk kez bir Türk takımı oynamış oldu ve Fuad Hüsnü Bey ilerleyen yıllarda Galatasaray’da top oynamaya başladı... Başka bir Türk rakip neden olmasın düşüncesinden hareketle 1907 yılının mayıs ayında Kadıköy’de Fenerbahçe futbol takımı kuruldu. 1908 yılında Üsküdar’da Vefa İdman Yurdu’nun da kurulmasıyla birlikte Türk futbol takımlarının sayısı iyice artmış oldu. Yıllar geçtikçe Türkler futbol konusunda iyice geliştiler. Ülkelerin değişmesi, gelişmesi sonucunda Türkler, spor alanında da faaliyet yapmaya devam ettiler… Devam edecek… Twitter: @EsrErms