Türkiye'den çalınan 10 tarihi eser

Ülkemiz tarihi bir cennet. Birçok tarihi kalıntı, eser ve daha birçok tarihi mekân görmek mümkün. Fakat bazı eserler ülkemizden bir şekilde alınıp götürülmüş. Bizler de sizler için aslında ülkemizde görebileceğimiz ama çalındığı için göremediğimiz tarihi eserleri derledik toparladık. İşte Türkiye'den çalınan 10 tarihi eser... 1857 yılından itibaren Datça'da yer alan ve bir Karya kenti olan Knidos Antik Kenti'nde ilk planlı ve geniş kapsamlı kazılar Vice-Consul Sir Charles Thomas Newton ile başlamış. Bu kazıların yapılmasına izin veren Osmanlı zaman zaman kazıları desteklemiş. Ekibe kazılar esnasında sağlanan geniş olanaklarla birlikte bu antik şehrin en önemli yapıları gün ışına kavuşmuş. Kazılar esnasında ortaya çıkarılan bazı eserler arasında Aslanlı Mezar Anıtı, Demeter Kutsal Alanı, Musalar Kutsal Alanı, Nekropol Alanı, Odeon ve Küçük Tiyatro sayılabilir. Bu eserler arasında gün yüzüne çıkarılanlardan büyük bir kısmı İngiltere'nin başkenti Londra'daki British Museum'a götürülmüş. Knidos Aslanı da götürülen bu eserlerin başında geliyor. Amerika Worcester Müzesi Hermes çocuk Dionysos'u kucağında taşımaktadır. Antakya'da bulunan M.S.4.yy tarihlenen mozaik Amerika Worcester Müzesinde bulunmakta. Berlin müzesi Aydın Geyre yakınlarındaki antik Aphrodisias kentinde Prof. Dr. Kenan Erim başkanlığında sürdürülen kazılar sırasında 1989 yılında Tiberius Portikosu'ndaki havuzda bir mermer baş bulunmuş. Bulunan başın, 1904 yılında Fransız arkeolog Paul Gaudin tarafından yürütülen izinli kazılar sırasında bulunarak gizlice yurt dışına kaçırılan ve daha sonra Berlin Pergamon Müzesine satılan gövdeye ait olduğu tespit edilmiş. Likya'nın önemli kentlerinden olan Xanthos Anitk Kenti'nden alınıp Londra'ya götürülen eserlerden biri de Payava Lahdi'dir. Aslında bu şehirden alınan tüm eserlere ‘Likya Mermerleri' adı verilmekte. Bu kent 1838 yılında yaşamış bir İngiliz aristokrat olan Sir Charles Fellows tarafından bulunmuş. Fellows bu şehri keşfederken aldığı notlarda Xanthos'da büyük miktarda kıymetli kabartmalar bulduğundan bahsetmiş. Bu şehrin mermer kabartmalarını, Psrthenon mermerleriyle kıyaslamış ve ne kadar değerli olduğunu görmüş. Bu değerlendirme üzerine de kabartmaların Londra'ya getirilerek ‘British Museum' sınırları içinde korunması gerektiğine kanaat getirmiş. Kanaat getirdiği bu kararla da Osmanlı'dan bir ferman çıkartarak bu antik kentten birçok değerli eseri İngiltere'ye taşımaya başlamış. Bu arada ‘Likya Mermerleri' adı altında toplanarak götürülenler arasında; Nereidler Anıtı, Payava Lahdi, Harpy Anıtı, Merehi ve Aslanlı Mezar'ı sayabilir. Bu değerli eserler oldukları yerlerden tümüyle ya da gövdelerinden kesilerek büyük kasalara konulmuş. Toplamda 78 adet büyük kasa içine sığdırılan eserler bir savaş gemisine yüklenmiş, Londra'ya götürülmüş. Bir Likya kenti olan Xanthos ya da Ksanthos kentinden alınarak götürülen anıtın M.Ö. 420 - 390 yılları arasında inşa edildiği düşünülmekte. Bu görkemli anıt kazılarla gün yüzüne çıkarılmış ve İngilizler tarafından yerinden sökülmüş. Sökülen her parça götürülmek için hazırlanmış. Antalya'da yerinden sökülüp götürülen Nereidler'in olduğu yerde artık bomboş bir tepe görülmekte. Eser günümüzde British Müzesi'nde sergilenmeye devam ediyor. Milet Antik Kenti'nin pazar yeri kapısı Aydın'ın Söke ilçesi sınırları içinde kalan Balat Köyü'ndeki kazılarla gün yüzüne çıkmış eserlerdendir. Buradaki kazı çalışmaları ilk defa dönemin Berlin Müzesi müdürü olan Schoene tarafından başlamış. Sonrasında ise bu kentteki kazılara 1896 yılında T. Wiegand devam etmiş. Burada yapılan kazılarda çok değerli eserler gün yüzüne çıkartılmış ve maalesef çıkartılan eserlerden bazıları, dönemin padişahı 2. Abdülhamid'in fermanıyla kazıyı yapanlara hediye edilmiş. Bunun üzerine yaklaşık 750 ton ağırlığında olduğu düşünülen bu görkemli kapı 1907 yılından itibaren H. Knackfuss ve T. Wiegand tarafından parça parça Almanya'ya taşınmaya başlanmış. Milattan önce 2. yüzyılın başlarında kral 2. Eumenes tarafından Pergamon Antik Kenti'ndeki Akropolis'e inşa ettirilen Athena Tapınağı'nın propylon yapısı da yurt dışına götürülen eserlerimizden. Yapı iki kattan meydana gelmekte. Yapı 19. yüzyılda o zamanki adıyla Prusya olan şimdiki Almanya'ya götürülmüş. Bu yapı da yine Berlin'deki Pergamon Müzesi'nde sergilenmektedir. Yüzlerce medeniyete ev sahipliği yapmış yerlerden biri olan İzmir'in Bergama ilçesi sınırları içinde kalan antik Pergamon şehrinin tamamı mermerden yapılmış ve şehrin en görkemli şaheserlerinden biri olan ‘Zeus Sunağı' artık yerinde yok. Sunağın olduğu yerde sadece 8 basamaklı temel var. Sunak, 1870'li yıllarda Alman mühendis Carl Humann tarafından o zamanlar Prusya olan bölgeye götürülmüş. Bugün ise Berlin'de bulunan Pergamon (Bergama) Müzesi'nde tüm heybetiyle sergileniyor. M.Ö. 1200'lerde yapılan Troya savaşında Akhaların başkumandanı olan Agamemnon Maskı gerçekte kendisinden 300 yıl önce yaşamış bir prense ait. Mykene'de yapılan kazı çalışmaları esnasında gün ışığına çıkan eser günümüzde Atina Milli Müzesi'nde bulunmaktadır. Athena ve Aphrodite'nin Parisin hakemliğinde İda Dağı'nda yapmış oldukları güzellik yarışmasını gösteren mozaik milattan sonra ikinci yy.'a ait olup Antakya'da bulunmuş. Günümüzde ise Paris Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir. Fazilet.Senol@milliyet.com.tr twitter.com/SenolFazilet instagram.com/SenolFazilet