Tesadüfen bulunan 7 gündelik eşya
"Buluş ihtiyaçtan doğar" derler. Bilim insanları ve mucitler bir sorunu çözmek ya da ihtiyacı karşılamak için yıllarca araştırma yaparlar. Ama bazı eşya ve malzemeler tamamen tesadüfen ortaya çıktı.
Tesadüfen bulunan 7 gündelik eşya
"Buluş ihtiyaçtan doğar" derler. Bilim insanları ve mucitler bir sorunu çözmek ya da ihtiyacı karşılamak için yıllarca araştırma yaparlar. Ama bazı eşya ve malzemeler tamamen tesadüfen ortaya çıktı.
1- Teflon tava
Yanmadığı ve yapışmadığı için en kullanışlı mutfak gereçlerinden biri olan teflon tava 1938 yılında Roy Plunkett tarafından icat edildi.
Plunkett, toksit olmayan soğutucu bir gaz üzerine çalışıyordu.
Bir tüp dolusu tetrafloroetilen gazı hazırlamıştı ve bunu kullanmak için tüpü açtı.
Fakat içinde gazdan eser yoktu.
Buna rağmen tüp ağırdı, yani içi doluydu.
Tüpü testereyle ikiye ayırınca içinde yağlı, beyaz bir toz buldu.
Yüksek ısıdan, elektrikten, en güçlü asitlerden ve çözücülerden bile etkilenmeyen bir tozdu bu.
Buna rağmen sürtünme katsayısı düşüktü.
Plunkett farkında olmadan politetrafloroetilen (PTEF) üretmişti.
1949 yılında bunun patentini aldı.
Yine de mutfakta kullanmak kimsenin aklına gelmedi.
Fransız mühendis Marc Gregoire ve eşi Colette 1950'li yıllarda Plunkett'in buluşunu alüminyum, çelik gibi metaller üzerine sabitlemeyi başardı ve adı teflon tabaka oldu.
Çift 1955 yılında Tefal adlı şirketi kurdu.
1 sene sonra ise ilk yapışmaz tavayı ürettiler.
2- Post-it yapışkan kağıtlar
Kimyager Spencer Silver 1968 yılında süper güçlü bir yapıştırı üzerinde çalışıyordu.
Fakat ne yaptıysa istediği kadar güçlü bir yapıştırıcı üretemedi.
Görünüşte başarısız olmuştu.
Yine de 1970 yılında, çalıştığı şirket adına bu güçsüz yapıştırıcının patentini aldı ve açıklamasına "Bu buluş özünde yapışkan, elastomerik, suda dağılan ve çözülebilen, akrilat bir kopolimer ve bu kopolimeri hazırlama işlemine ilişkindir" dedi.
Yani kısacası 'çok da yapıştırmayan bir yapıştırıcı' demek istedi.
Silver'ın arkadaşı Arthur Fry, ilahiler kitabını okurken kaldığı sayfanın arasına ayraç koyuyordu fakat ayraç, taşırken düşüyordu.
Bunu engellemek için Silver'ın güçsüz yapıştırıcısını kullanmaya başladı.
Çünkü bu yapıştırıcı hem ayracın düşmesini engelliyor hem de çıkartırken kitap sayfalarına zarar vermiyordu.
Fry 3 yıl içerisinde bu yapıştırıcıyı biraz daha geliştirerek post-it kağıtlarını üretti.
3- Temperli (güvenli) Cam
Pencere, kapı, takı, mutfak eşyaları ve dekoratif malzemelerin vazgeçilmezi olan cam, aynı zamanda potansiyel bir tehlike.
Parçalara ayrıldığında ölümcül olabiliyor.
Bu nedenle camın kırılmasına rağmen güvenli halde kalması konusundaki buluş önemli.
Bugün taşıtlarda, camlarda, tencerelerde ve daha birçok şeyde temperli cam kullanılıyor.
Çünkü kırıldığında zarar verici parçalara ayrılması çok daha zor.
Her şey Fransız kimyacı Edouard Benedictus'un 1903 yılında bir cam kabı yere düşürmesiyle başladı.
Benedictus, kırılan camın içinde esnek bir film şeridi gibi duran parçayı gördü.
Parçanın içerisinde selüloz nitrat olduğunu tespit etti.
Bu plastik kaplamalı cam 1900'lü yılların başında geliştirildi ve ilk olarak 1. Dünya Savaşı'ndaki gaz maskelerinde kullanıldı.
4- Mikrodalga fırın
Bugün neredeyse her evde mikrodalga fırın var.
Bu tip pratik ev aletleri, insanların pişirme tarzını etkiledi.
Fakat mikrodalga fırın kasıtlı bir icat değildi.
Radar mühendisi olan Percy Spencer 1945 yılında yeni bir vakum tüpü türü olan magnetron üzerine deneyler yapıyordu.
Deney sırasında Spencer, cebindeki çikolatanın eridiğini fark etti.
Şaşkınlık içerisinde eline biraz mısır tanesi aldı ve magnetronun mısırı patlamış mısıra çevirdiğini gördü.
Kazara yeni bir pişirme biçimi icat etmişti.
Raytheon bu magnetrondan yola çıkarak 1946 yılında RadaRange ismi verilen mikrodalga fırını üretti.
İlk fırınlar pahalı ve büyüktü.
Şimdiki buzdolaplarının boyutunda olan bu mikrodalgaların içine bir şey koymadan önce 20 dakika ısınmasını beklemek gerekiyordu.
1960'ların sonuna doğru daha da geliştirilen bu fırınlar, hem ideal boyutlara hem de daha hızlı ısınma süresine ulaştı.
5- Plastik
Ucuz, hızlı ve kullanışlı olan plastikler oyuncaklarda, mobilyalarda, mutfak eşyalarında, paketlemede ve daha on binlerce alanda kullanılıyor.
Fakat insanlar artık yavaş yavaş plastik kullanımının zararlarını anlamaya ve kullanımını azaltmaya başladı.
1869 yılında John Hyatt, New York'taki bir firmada fildişinden üretilen bilardo toplarına alternatif bir seçenek sundu.
Selüloz ve kafurun birleşiminden esnek, güçlü, kalıplanabilir bir madde üretti.
Keşfedilen bu 'selüloit', hayvansal yan ürünler yerine kullanılabileceği için hayvanların boynuzlarının, dişlerinin ve derilerinin kesilmesini azalttı.
Yani ilk etapta yararlı bir maddeydi.
Leo Baekeland 1907 yılında alternatif bir elektrik yalıtkanı araştırıyordu.
Hyatt'ın icadı üzerinde çalıştı ve selüloitin erimesini engellemek için bazı çalışmalar yaparak 'bakalit'i geliştirdi.
Kimya şirketleri kısa sürede birçok üründe plastik türü olan bakaliti kullandı.
6- Süper yapıştırıcı (tutkal)
2. Dünya Savaşı sırasında Harry Coover adlı araştırmacı silahlarla nişan alınabilmesi için mercek icat etmeye çalışırken kendisini çeşit yapıştırıcıyla boğuşurken buldu.
Coover ilk başlarda siyanoakrilat içeren yapıştırıcıların çok akışkan olmasından dolayı dokunduğu her şeyi yapış yapış yaptığı için işe yaramaz olduğunu düşündü.
1951 yılında Coover ve meslektaşı Fred Joyner jet uçak kokpitleri için yüksek ısıya dayanıklı bir kaplama üzerinde çalışıyordu.
Bilimsel deneyler esnasında siyanoakrilat, iki mercek arasına yayıldı.
Mercekleri birbirinden ayırmak mümkün olmadı ve pahalı laboratuvar ekipmanları zarar gördü.
İki meslektaş maddeleri birbirine anında yapıştıran bu tutkalın potansiyelini anladılar.
Süper yapıştırıcı ilk defa 1950'li yılların sonlarında satılmaya başlandı.
7- Balonlu Naylon
Kırılacak eşyaları korumak için kullanılan, sonra da çıtır çıtır patlatılan balonlu naylonların ortaya çıkışı eskilere dayanıyor.
İngilizcede 'bubble wrap' olarak bilinen balonlu naylon, 1957 yılında bilim insanları Alfred Fielding ve Marc Chavannes tarafından bulundu.
İkili, yumuşak dokulu bir duvar kağıdı üretmek için iki adet duş perdesini ısıyla büzerek ambalaj makinesine attı.
Bu denemenin sonucunda küçük hava kabarcıklarıyla örtülmüş plastik bir tabaka ortaya çıktı.
Ürünle ne yapacağını bilemedikleri için sera yalıtımında kullanmayı denediler fakat başarısız oldular.
1960 yılında dev teknoloji şirketi IBM, hassas bilgisayarlar donanımlarını korumak için etkili ve ucuz bir yol arıyordu.
Fielding ve Chavannes'in balonlu naylonu bu sorunun kesin çözümüydü.
O günden beri dünyanın en yaygın ambalaj malzemesi olarak kullanılıyor.
