Süper kahraman filmlerinin yeni şafağı doğuyor mu?

Süper kahraman filmlerinin, yıllarca örselenmesine neden olan bir algı vardı. Bu algı, ilgili filmleri herkes için bir miktar uzakta tuttu. Süper kahraman filmlerine de çizgi romanlara da çok uzun zaman 'çocuk işi' gözüyle bakıldı. İşin açıkçası, filmler de pek 'film gurmelerine' hitap etmiyordu zaten. Basit olay örgüleri ve sıradan aksiyon sahneleri dışında pek bir şey vadetmiyordu süper kahraman filmleri. Üstelik bu, Marvel sinematik evreni için de DC sinematik evreni için de rahatlıkla söylenebilir. Süper kahraman filmlerinde uzun bir süre es geçilen Yahu bu kim, nereden geldi, nasıl kahraman oldu gibi soruların cevapları verilse bile bu cevaplar üstünkörü verildi. DC'nin 2010'lardaki en başarısız işlerinden olan 'Suicide Squad' da böyleydi. Hiç bilmeyen bir kişinin Suicide Squad izlemesi, yalnızca birkaç dakikaya sıkıştırılmış, niteliksiz 'tanıtım sekansları' ve sonrasına yüklenen 'moticasyonsuz aksiyon' ile sonuçlandı örneğin. Bu da, kötü olana kötü demekten başka pek bir çaresi olmayan izleyiciyi belki de bir miktar uzaklaştırdı janrın filmlerinden. 2000'ler Hollywood'unda kendine sıkça yer bulan süper kahraman filmleri, gişedeki başarılarını varoluş sancılarıyla ödedi. Zira, mevcut üretimlerle yaş aralığı geniş ve herkesçe izlenebilecek süper kahraman filmleri üretmeye devam edebilmek mümkün değildi. Bu yüzden, yeni anlatı biçimlerine, eldeki kahramanların yeni yüzlerine ve yeni kahramanlara ihtiyaç duyuldu. İzleyici, çoğunlukla süper kahraman filmlerinden 'eğlence' beklese bile, 2000'lerin başlarında çocuk yaştayken sinematik evrenlerin filmlerini izleyenler şimdi yetişkin oldu çoktan. Bu da, bilindik anlatı yapısına, kurguya, tekniğe sahip filmlerin beğenilmemesine kadar giden bir sürecin önünü açtı. Süper kahramanlar sağ çıkacak mıydı bu süreçten? Sıradanlaştığı çıplak gözle bile izlenebilen süper kahraman filmleri, bir noktada doyma noktasına ulaştı ve artık deyim yerindeyse taşmaya başladı. Bu da, yepyeni üretimleri beraberinde getirdi. Süper kahraman filmleri için aydınlık bir günün doğmasını sağlayan dört temel başlıktan bahsedecek olsam da nihayetinde iki filmin üzerinde özellikle duracağım. Kabul edelim, ilk taşı (sevseniz de sevmeseniz de) Deadpool attı! Deadpool, 'R Rated' denilen 'yetişkin filmi' kategorisindeki ilk ve en havalı süper kahramandı. İlk filminin vizyona girmesiyle büyük tantana koptu. Filme özel yürütülen dijital pazarlama stratejileri de çok büyük pay sahibiydi bu başarıda. Deadpool sayesinde izleyici, 'çocukların izlememesi gereken' ve 'çocuklara uygun olmayan' süper kahraman filmlerinin mümkün olduğunu gördü. Bu, çok büyük ve dikkat çekici bir başarı. Marvel sinematik evrenine Benedict Cumberbatch'in bedeninde dahil olan Doctor Strange, 'eğlence'den ziyade 'ciddiyet' vadediyordu. Bir doktorun ellerini kaybedişinin ardından başlayan süreçte kendisini ve güçlerini keşfedişine tanık olduk. Süper kahraman filmlerinin 'çocukça' olmamasını sağlamak için ciddi bir adımdı Doctor Strange. Beğenilerin ötesinde bir iş başardı. Sonradan Avengers kadrosuna dahil olması da dikkat çekici tabii. 2010'larla birlikte harlanan cinsiyet eşitliği temelli tartışmalar, süper kahraman filmlerinde de kendini gösterdi. Captain Marvel, Black Widow ve Wonder Woman gibi karakterlerin kendilerini bu evrende var edişine, daha sonra ise bazılarının kendi solo filmlerine kavuşmalarına tanık olduk. Ciddi tartışmalardan etkilenen süper kahraman filmleri, 'yetişkince' tavırların ortaya koyulmasını sağladı. Daha ne olsun? Fakat en sert, en ciddi, en dikkat çeken hamle, yılın tartışmasız biçimde en çok konuşulan filminden geldi: Joker! Joker sayesinde, yaşı gereği öncelikle Christopher Nolan'ın Joker'ini tanıyan ve onu çok seven kitleye bambaşka bir şekilde dokunabildi DC... Zaten inanılmaz bir şekilde film, DC'nin son beş yıldaki en beğenilen filmi haline de geldi. IMDb puanı 9 civarında seyrediyor! Heath Ledger'ın canlandırdığı 'deli dahi' Joker'le Joaquin Phoenix'in 2019'da canlandırdığı 'Joker'in hiçbir alakasının olmadığı aşikar. İki Joker'i 'farklı' olarak adlandırmak da ziyadesi de mümkün, birinin diğerinin öncülü olduğunu söylemek de. Bu yüzden, yapılan karşılaştırmalar pek de akıl kârı değil. DC'nin yepyeni Joker'i, bize Joker öncesi bir Joker izletti. Bu karakterin yapısı, 'bildiğimiz Joker'ler kadar karmaşık olmasa da benzer şekilde onlar kadar 'öngörülemez' olduğunu söylemek mümkün. Ne var ki, onu ayıran şey, şimdiye kadar izlediğimiz 'aksiyon kahramanlarından' farklı olması. Bir şekilde, toplumun içine sıkışmış ve kaçamayan bir birey olması... Bu da filmi, daha ciddi bir boyuta taşıyor. Çok boyutlu hale gelen karakter derinliği ve devinimli ruh haliyle birlikte ilerleyen karakter gelişimi, Joker'i de Joker'in filmini de 'ciddi' bir boyuta taşıyor. Bir 'süper kahraman' filminden (ya da bir DC filminden) beklenmeyecek işler bunlar. İzleyici, Joker'i 'günahı ve sevabıyla' kabullendi. Hatalara, boşluklara, diğer Joker filmlerinden kopukluğuna karşın övdü. Bu durumdan şunu çıkarmak mümkün; süper kahraman filmlerinin yeni şafağı doğmak üzere! Joker'den geride kalan gürültünün sebebi açık: Yeni anlatım biçimi talebi... Kahramanların, karakterlerin kendilerini ifade etmek için yeni biçimlere ihtiyacı olduğunu düşünüyor olabilir izleyici ve yapımcılar... Herkesin beklentisi aynı; süper kahraman filmlerinin elinin yüzünün 'daha da' düzelmesi... Ufukta güzellikler görünüyor, hazır olmalıyız! andac.uzel@demirorenmedya.com