Sokak müzisyenlerinin 'dilenci' olarak görülmesinin önüne nasıl geçilir?
Sokak müzisyeni deyince akıllarda ne canlanıyor merak ediyorum. Bir heves gitar alıp 3 ay tıngırdattıktan sonra kendini sokağa atan heyecanlı gençler geliyorsa, sokak müzisyenlerine 'dilenci' olarak bakılmasındaki ilk sebebi bulduk demektir. Halbuki 'sokak' kelimesi, 'müzisyen' kelimesinin anlamını kaybetmesine sebep olmamalı.
Sokak müzisyenlerinin 'dilenci' olarak görülmesinin önüne nasıl geçilir?
Sokak müzisyeni deyince akıllarda ne canlanıyor merak ediyorum. Bir heves gitar alıp 3 ay tıngırdattıktan sonra kendini sokağa atan heyecanlı gençler geliyorsa, sokak müzisyenlerine 'dilenci' olarak bakılmasındaki ilk sebebi bulduk demektir. Halbuki 'sokak' kelimesi, 'müzisyen' kelimesinin anlamını kaybetmesine sebep olmamalı.
Sokak müzisyeni kimdir?
Sokak müzisyeni olarak lanse edilen kişiler çoğunlukla enstrümanı üst düzey çalamayan, arkadaş çevresinde 'sesin fena değil aslında' denilen ya da tamamen prim amacıyla olur olmadık yerde şarkı söyleyen insanlardan oluşuyor.
Müzisyenlik konusunda yetkinliği olmadığı açıkça belli olan bu kişiler 'sokak müzisyenliği' yaparak para kazanmaya çalışınca haliyle insanların aklındaki sokak müzisyeni profili değişiyor. Önüne gelenin para ya da prim yapmak amacıyla yarım yamalak çalıp söylemesi ne yazık ki asıl sokak müzisyenlerine yapıştırılan 'dilenci' yaftasının en büyük sebebi. Tek kelimeyle haksızlık.
Neden hor görülüyor?
Çok klişe olacak ama bahsettiğimiz profillere bakınca şunu söylemek gerekiyor: Gerçek sokak müzisyenliği bu değil!
İşini iyi yapamayan birinin para beklentisine girmesi haliyle mesleğe olan saygıyı öldürüyor. Para vermeyi düşünen insan "güzel bir şey dinledim, o halde katkım olsun" diye düşünmek yerine "hem kötü çalıyor/söylüyor hem de para bekliyor" diye düşündüğü için sokak müzisyenliği de hor görülmeye başlanıyor. Ne yazık ki bu durumdan gerçek sokak müzisyenleri de etkileniyor. Kurunun yanında yaşın da yanması durumu.
Hele vapur, metro, metrobüs gibi kalabalık, kısıtlı ve ortak alanlarda bu işi yapmaya çalışanlar var ki mesleğin saygınlığına halel getirmenin yanında bir de insanların nefretini kazanıyorlar. Çünkü daracık, sıkış tepiş alanda Mozart bile olsanız canlı müzik ya-pıl-maz.
Bilhassa toplu taşımada yorgun, hasta, canı sıkkın insanlar kimseyi dinlemek zorunda değil. Hatta bu tip sebeplere de ihtiyaçları yok. İstekleri dışında herhangi bir sese maruz kalmak istemiyor olabilir, hepsi bu. Toplu taşıma müzisyenliğine prim vermemek gerekiyor.
İşin adabı
Bu işin belli adapları var. Öncelikle enstrümana ya da şarkı söyleniyorsa vokale hakimiyet gerekiyor. İlla eğitim görmüş olmak şart değil tabii, fakat en azından ne çalıyorsunuz, ne söylüyorsunuz belli olmalı. Akordu bozuk gitarla, patlak sesli amfiyle, çıkmayan sesle sokak müzisyenliği yapılmamalı. Hatta bir ara 'İstanbul'daki sokak müzisyenleri izin belgesi talep ediyor' haberleri vardı. Performansa göre izin verilecek deniliyordu fakat somut bir girişim göremedik.
Bir diğer husus, bu iş toplu taşıma araçlarının içinde değil fakat yürüyerek geçilebilecek, kısacası insanların maruz kalmayacağı yerlerde yapılmalı. Sokakta ya da metroya gidilen istasyon içi bölgelerde olabilir.
Hatta bir süredir bazı belediyeler bu işle ilgileniyor. Birçok istasyonda belediyenin eleyerek seçtiği sokak müzisyenlerine denk gelebilirsiniz. Sokak müzisyenliğinin korunması için hiç fena bir yöntem değil. İşini iyi yapan, ciyak ciyak bağırmak ya da enstrümanı ağlatmak yerine sakince bir köşede müzik yapan insanlar görüyoruz.
Gerçek olanlar nerdeler?
Tamamen amatör ruhla gerçekten sokak müzisyenliği yapanlar da işin adabına gerçekten uyuyor. Onları o şekilde ayırt edebilirsiniz. Mesela onları sima olarak tanırsınız çünkü belirli günlerde, belirli saatlerde orada olurlar. Yerleri pek fazla değişmez. Ekipmanları ve repertuarları vardır çünkü harçlığını çıkarmak için bile olsa 'çalarız işte bir şeyler' demek yerine hazırlıklı gelirler. İşin adabına tamamen uyarlar. Aşırı yüksek sesle çalıp söylemez, işini araçların içinde icra etmezler.
Ha bir de, müzisyen insan naiftir. Gönlünüzden kopanı onunla paylaştığınızda göz teması kurar, başıyla da olsa teşekkürünü eder. Tebessümünü de eksik etmez.
İlgili yazılar:
