Savaşta bile insanlığın önemini gösteren 5 hikaye

Ülkeler arasındaki gerginliğin kitlesel şiddete dönüştüğü en vahim olay, savaş. Esas amaç düşmana saldırmak, onu zayıflatmak ve sonunda yenmek. Her şeye rağmen bazı durumlarda savaşın içinde bile insanlığın var olduğuna şahit oluyoruz. Düşman güçlerden olmasına rağmen zor durumdaki insana yardım eden birçok kişi var. Piyanist ve besteci Wladislav Szpilman'ın otobiyografi türündeki 'Piyanist' kitabında anlattığı hayat hikayesinin ana teması bu olay. Aynı isimle sinemaya uyarlanan Oscar ödüllü film 'Piyanist' sayesinde tüm dünyanın haberdar olduğu bir hikaye. Nazi Almanyası'nın silahlı kuvvetleri olan Wehrmacht (Savunma Gücü) subaylarından Wilhelm Hosenfeld, her ne kadar 'nasyonal sosyalist' olsa da, Hitler'in ve yandaşlarının aşırılıklarından rahatsızdı. Polonya'da görev yaptığı dönemde Treblinka'daki esir kampına giden trenden kaçan Leon Warm'u gizledi, sahte kimlik çıkarmasına yardımcı oldu ve çalışmasını sağladı. Daha sonra, yaptıklarının tüm dünyada duyulmasını sağlayacak olan Wladislaw Szpilman ile savaştan kalan harabeler içinde tanıştı ve onu ele vermek yerine tıpkı Leon Warm'a yaptığı gibi yardım etti. Hayatta kalmasını sağladığı Szpilman, savaş sonrasında çok uzun süre Hosenfeld'i aradı fakat hiç göremedi. Hem Szpilman, hem de Warm tarafından serbest bırakılması için dilekçeler yazılsa da Hosenfeld, 1952 yılında hayatını kaybeden kadar Sovyet güçleri tarafından hapiste tutuldu. İş adamı John Rabe 1882 yılında Hamburg'ta doğdu ve 1908 yılında iş için Çin'e taşındı. Savaş patlak verdiğinde de ailesiyle Çin'deydi. Nanjing (Nankin) kentinde nüfuzlu biri olan John Rabe ve ailesi, Çinlilerle sıkı bağlar kurdu. Hatta 1934 yılında burada bir Alman okulu açtılar. Almanya ve Japonya, İkinci Dünya Savaşı esnasında Mihver Devletleri (Eksen Devletleri) olarak biliniyordu ve müttefikti. Japon İmparatorluk Ordusu, Çin'i istila ettiğinde John Rabe nasıl bir tavır alacağını bilemedi; çünkü aynı zamanda nazizm etkisindeki Nasyonel Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin önde gelen üyelerindendi. Ahlaki ikilemde kaldığını söyleyen Rabe, suçsuz sivillerin zarar görmemesi için silahsız ve güvenli bir bölge oluşturulmasında kilit rol oynadı. Teknik olarak Japonya'nın müttefiki olmasına rağmen İngiliz ve Fransız dostlarıyla beraber 200 binden fazla Çinli sivilin hayatını kurtardı. Sığınakları ve güvenli bölgeyi korumak için Nazi kol bandını, bayrağını ve Swastika'yı (gamalı haç) kullandı. Almanya'ya döndüğünde 'düşmanla işbirliği yapmak' suçundan sorgulandı. Savaş sonrasında ise Nazi partisine üye olduğu gerekçesiyle Rus ve İngiliz güçleri tarafından sorgulandı. Tüm suçlamalardan aklandı. Çin'de hala bir kahraman olarak anılır. Heykeli dikilmiş, yaşadığı ev müzeye çevrilmiş ve adına 'John Rabe Barış ve İletişim Merkezi' açılmıştır. 20 Aralık 1943 tarihinde ABD'nin savaş pilotu Charlie Brown, Bremen'deki uçak fabrikasını bombalamak için görevlendirilen ekipteydi. 10 dakikalık bombalama sonucunda Alman güçlerinden gelen kontralarla uçağı ağır hasar aldı. Camlar çatladı, motorlar arızalandı, ısıtma ve oksijen sisteminde sorun çıktı. Brown, bir süre sonra kendine gelip tekrar uçağının kontrolünü sağladı. Bölgede görev yapan tecrübeli Alman savaş pilotu Franz Stigler, aldığı emirle Brown'u vurmak için peşine takıldı. Uçak mürettebatının yaralı olduğunu gördü. Bu sırada, askeri eğitim aldığı dönemde komutanından duyduğu Siz, her şeyden önce bir avcı uçağı pilotusunuz. İçinizden birinin paraşütteki birine ateş ettiğini duyarsam, onu kendim vururum sözlerini hatırladı ve mürettebatın paraşütteki savunmasız bir insandan farkı olmadığını düşünerek ateş etmek yerine güvenli bölgeye kadar uçağı korumaya aldı. Ateş açılmaması için düşman uçağına eskortluk yapan Stigler, Brown'a asker selamı vererek bölgeden ayrıldı. Hain olarak görülme korkusuyla yıllarca bu olayı kimseye anlatmadı. Seneler sonra savaşla ilgili bir söyleşide Unutamadığınız bir anınız var mı? sorusuna cevap olarak bu olayı anlattı. Daha sonra Brown'ı bulmaya uğraştı ve mektubuna karşılık aldı. 40 yıl sonra bir araya gelen ikili, 2008'de birkaç ay arayla ölene dek yakın dost oldu. 1992 yılında eski Yugoslavya'da Boşnak ve Sırp kuvvetleri arasındaki çatışmalarda Yugoslavya Halk Ordusu'nda (JNA) bulunan Aco Nenadic adlı 19 yaşındaki Sırp genç, Saraybosna'dan çekilme sürecinde saldırıya uğrayanlardan biriydi. Bu saldırılardan birinde, kendisine koruma ve güvenli yer teklif eden tanıdık bir ses duydu. Seslenen kişi, savaş başlamadan önce düşmanlıkların artması nedeniyle ona evini terk etmesini söyleyen arkadaşı Hasan Jusovic'ti. Hasan, Nenadiç'i evinde sakladı, sivil bir kılığa büründürdü ve bir ay kadar ona baktı. Daha sonra ailesinin yanına dönmesini sağladı. Savaş sonrasında ise iletişimleri koptu. Ta ki 2009 yılında kadar... O yıl, 'All for Love' adlı televizyon şovu, iki eski dostu kavuşturdu. 1980'den 1988 yılına kadar devam eden Irak-İran savaşında İranlı Zahed Haftlang, deneyimli askerlerin önünü açmak için reşit olmayan çocukların kullanılmasını sağlayan Basij kuvvetleri için çalışıyordu. Kuvvetlere katıldığında 13 yaşında olan Zahed, 1,5 milyon insanın öldüğü savaştaydı. Fakat buna dayanabilmesine yol açan kaos ve şiddete de maruz kalmıştı. Zahed, düşman asker Najah Aboud'un hayatını kurtardı. Halbuki onu yaralı bulduklarında Zahed'e öldürme emri verilmişti. Zahed, Aboud'un üstünde nişanlısının ve bebeğinin fotoğrafını bulunca insanlığı, emirlerin üstünde gördü ve askere yardım etti. Aboud, İran'da 17 yıl, Zahed ise Irak'ta 2 yıl esir kaldı. Olaydan 20 yıl sonra Zahed, Kanada'da umutsuz bir halde intihar girişiminde bulundu fakat oda arkadaşı tarafından kurtarıldı. Kanada'daki bir dernek olan Vancouver İşkenceden Kurtulanlar Derneği'ne girdi ve burada Aboud'la karşılaştı. Yıllar sonra bir araya gelen Zahed ve Aboud, yakın arkadaş oldu.