Salmonella salgını: Bir uygarlığı yok eden hastalık
İnsan hayatını tarih boyunca etkileyen çok fazla hastalık meydana gelmiştir. Milyonların hayatına mal olan hastalıklardan çok azı bir kültürü yok etmiştir. Yeni Dünya’nın en önemli kültürlerinden Aztekler günümüze gelememesinin sebebi Salmonella salgınıydı. Peki, neydi bu Salmonella salgını?
1
Salmonella hastalığı nedir?
Salmonella, tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, Gram-negatif bir enterobakteri cinsidir.Salmonella türleri hareketlidir (motildir), hidrojen sülfür üretirler.
2
Salmonella nasıl bulaşır?
Bu virüs, kuşlar olmak üzere diğer hayvanların ve insanların bağırsak sistemlerinde yaşamaktadır. Genellikle hayvan dışkısı ile dışkı teması gerçekleşmiş gıdalar yenmesiyle insanlara bulaşır.
Kirlenmiş yumurta, kümes hayvanları, et, pastörize edilmemiş süt veya meyve suyu, peynir, kontamine çiğ sebze ve meyve, baharat ve çerezler bulaşma kaynağı olabilir.
4
İspanyollar geldi
Yeni dünyaları keşfeden en önemli milletlerden birisi İspanyollardı. Meksika’ya gelen İspanyol istilacılar karaya vardığında Aztekler ile karşılaştılar.
5
Tlaxcala ittifak yaptı
Aztekler iki okyanus arasına hükmediyordu ancak Tlaxcala federasyonuna bir türlü söz geçiremiyordu. Tlaxcala da İspanyollar ile ittifak yapmıştı. Güçlerini birleştirip Azteklere karşı savaştılar ve Aztek İmparatorluğunu yok ettiler. Ancak Aztek halkını yok eden bu değildi.
6
Halk yaşıyor ama…
Aztekler, imparatorluğun yıkılmasından sonra yaşamlarına tabii ki devam etti. Halk yaşamını sürdürüyordu ama İspanyollar sadece savaş değil başka şeyler de getirmişlerdi; Hastalık.
7
Steril ortam
Aztekler, Avrupa topraklarından uzak oldukları için bazı hastalıklardan haberdar değillerdi. Avrupa ise çok çeşitli hastalıkları yaşıyor ve bir süre sonra vücutları o hastalıklara karşı bağışıklık kazanıyordu. Ayrıca tıp da Azteklere göre daha ilerideydi. İspanyol istilacılar Aztek topraklarına geldiklerinde beraberlerinde hastalık da getirdi.
8
3 yıl içinde…
Takvimler 1545’i gösterdiğinde Aztekler arasında büyük bir salgın meydana geldi. Hastalığın bulaştığı kişiler sayıklama, dizanteri, felç gibi durumlar yaşıyor, bol miktarda kanama ve kusma belirtileri gösteriyorlardı.
9
İkinci dalga da geldi
Salgın hastalığın devamı da geldi. 1576 yılında ikinci bir salgın daha ortaya çıktı. Yine aynı hastalık zuhur etmiş, milyonlarca insanı öldürmeye başlamıştı. Ölüm adeta kol geziyordu.
10
1576 salgınına şahit olmuş Fransiskan tarihçinin belirttiği gibi; ‘’ Şehirlerde ve büyük kasabalarda, büyük hendekler kazıldı ve rahiplerin sabahtan geceye kadar sadece ölüleri taşıyıp onları hendeklere atmaktan başka yapacak bir şeyleri yoktu.’’
11
