Mahatma Gandhi'den 10 yaşam dersi

Hindistan'ın unutulmayan siyasi lideri Mahatma Gandhi'yi bilmeyen yoktur. Her zaman barış yanlısı bir yaşam anlayışına sahip olan Mahatma Gandhi her haliyle örnek alınmaya değer biri. Mahatma Gandhi yaşamı boyunca haksızlığa uğramış Hintli vatandaşların hakları için barışçıl politikalarla hak savunuculuğu yapmıştır. Mahatma Gandhi'nin torunu Arun Gandhi'nin dedesinden edindiği yaşam derslerini sizler için derledik. Bakalım Gandhi'nin tüm insanlığa bıraktığı miraslar neymiş... Aslında çok farkında olduğumuz sürekli dilimizden düşürmediğimiz bir şeydir 'kendi değerini bilmek'. Söylemesi kolay uygulaması en zor şeylerden biridir. Çünkü insanın kendini araması, değerini bulması, bilmesi hiç kolay yolculuklar değildir. Gandhi de bu konuya önem vermiş olacak ki Kendi değerini bilmelisin demiş. Gandhi dünyada var olan herkesin birbirinden farklı özelliklere sahip olduğunu ve her birimizin bir görevi olduğuna inanırdı. İnsan yaşadığı süre boyunca bir birey olarak kendi değerini bilebilen birinin çok şeyler başaracağına inanırdı. Çoğu zaman başka insanların maddi veya manevi anlamda bizden daha iyi standartlarda olduğuna kendimizi inandırır, öz değerimizden uzaklaşırız. Gandhi kendi içimizdeki değeri yakaladığımızda tüm standartlardan arındığımızı herkese ve her şeye karşı gerçek saygı ve sevgiyi bulabileceğimize inanırdı. İşte bu yüzden her şeyden önce 'kendi değerimizi bilmeliyiz'. Belki de çağımızın en büyük problemlerinden biri öfkeyle kalkıp öfkeyle oturmaktır. Aldığımız tüm yanlış kararların ardında, pişmanlıklarımızın çoğunun temeli öfke ile karar veriyor olmamıza dayanır. Gandhi'ye göre öç anlayışın hiçbir önemi yoktur. Göze göz ilkesi tüm dünyanın kör olmasına yol açar. İşte bu yüzden Gandhi Öfkeyi iyi için kullan. Otomobiller için yakıt neyse, insanlar için de öfke odur; ileriye doğru hareket etmeni ve daha iyi bir yere gitmeni sağlar. O olmadan zorluklara meydan okuyacak motivasyonu bulamayız. Öfke, haklıyı ve haksızı ayırt etmemiz için bizi zorlayan bir enerjidir der ve ne düzel söyler... Özellikle son 10 yılda artan aşırı tüketim alışkanlığımız bence insanlığın uzun dönemde başına gelen en anlamsız olaylardan biri. Artık çoğumuz bir şeye gerçek anlamda ihtiyacımız olduğu için değil daha iyisi olmasını istediğimiz için satın alıyoruz. Yalnızca maddi anlamda değil manevi anlamda da aşırı tüketim yapıyoruz. Duygularımızı tüketiyor hiç düşünmeden sevgimizi, saygımızı her şey için harcıyoruz. Bu da özetle büyük bir yorgunluk yaratıyor. İşte tam da bu duruma özel Gandhi demiş ki Savurganlık şiddettir. Bir şeyi boşa harcamak kötü bir alışkanlıktan daha fazlasıdır. Dünyaya karşı kayıtsızlık ve doğaya karşı suçtur. Zaman zaman nedenini bilmediğimiz bir şekilde yaşananların gerçek yüzüyle yüzleşmekten uzak kalır yalan söylemeyi tercih ederiz. Bu cümleyi yazarken bile gerçekten yalan söylemenin neden tercih edildiğini, bir şeyin gerçeğini söylemeye neden cesaret edilemediğine anlam veremedim. Gandhi de bu konunun insanlığın başına dert olan her türlü kötülüğün ve başarısızlığın altında 'yalan' gerçeğinin yattığına inanıyordu. Bu yüzden yaşamı boyunca yalan söylemenin kötü ve ağır bir yük olduğunu her platformda vurgulamış. Bize de bir öğüt olarak miras bırakmış. İçimizden bazıları düşüncelerini açık bir şekilde dile getirme konusunda rahat davranabilirken kimilerimiz fikirlerini yargılanırım, ötekileştirilirim korkusuyla dile getirmekte çekimser kalıyor. Gandhi'ye göre doğru veya yanlış gerçek ne olursa olsun 'insan düşüncelerini açıkça savunmaktan çekinmemeli'. Gandhi, Yürekten inanarak dile getirilmiş bir 'hayır', yalnızca karşındakini hoşnut etmek ya da daha kötüsü, sorun çıkmasın diye söylenmiş bir 'evet'ten daha iyidir demiştir. Çoğu zaman yalnızlık en büyük korkumuz oluverir. Yalnız kalmaktan, yalnız hissetmekten hep kaçar dururuz. Belki de yalnız kalırız korkusuyla hatalar yapar dururuz. Halbuki başka bir pencereden bakıp yalnızlığın, yalnız kalıp düşünmenin kıymetli bir şey olduğunu görebilsek her şey daha farklı olabilir. Gandhi sık sık yalnız kalmak gerketiğine ve bu vakitler düşünmek gerektiğine inanırdı. İnsanın kendi ile baş başa kalabilmesini, kararları ve fikirlerini tartabilmesi için bu sürenin çok önemli olduğuna inanırdı. İşte bu yüzden Gandhi yalnız kalabileceğimiz sessiz bir yere çekilip bu düşünceleri daha iyi bir dünya yaratmak için nasıl kullanabileceğimize karar vermemiz gerektiğini öğütlemiştir. Yetiştin bireyler olduğumuzda meydana gelen tüm problemlerimizin ardında çocukluk yıllarımızda yaşadığımız travmalar yatar. Dolayısıyla bir çocuğa nasıl davranıldığı, ağacın yaşken nasıl eğildiği oldukça önemlidir. İnsana ve insanla ilgili her şeye her sürece değer veren Gandhi de çocuklara karşı hayatlarının hiçbir döneminde sebebi ne olursa olsun şiddet kullanılmaması gerektiğini vurgulamıştır. Gandhi çocukların, bir incir çekirdeği misali ne kadar küçük olursa olsun doğru toprağa ekildiğinde olağanüstü bir şeye dönüşebileceğine inanıyordu. Ben çok alçakgönüllü biriyimdirli cümleler kurarız, kurduğumuz bu cümlelerin de alçakgönüllükle uzaktan yakından ilgisi olmaz ama sorsalar hepimiz mütevaziyizdir. Gerçekten öyle miyizdir? Dönem dönem kendi değerimizi bilme işini biraz fazla abartıp alçakgönüllülüğümüze gölgeler düşebilir. İşte tam bu nokta da Gandhi'nin Her bir parça önemlidir ve bütünün oluşmasına katkı sağlar. Tıpkı çıkrığın düzgün çalışması için minik yaya gerek duyulması gibi, bireyler de toplumun bütünleyici parçalarıdır. Hiç kimse gereksiz ya da önemsiz değildir. Ancak birlikte varlık gösterebiliriz sözü aklımıza gelmeli. Haksızlığa uğrayabilir, hayal kırıklıkları yaşayabilir, kriz anlarını nasıl yöneteceğimizi bilemeyebilir, sinirlenir, öfkelenir şiddete başvururuz. Şiddete başvurmak da insanın düşebileceği en kötü durumlardan biridir. Aslında zor olan şiddet kullanmaktır fakat bunu görmeyiz. Bir türlü, iyiliğin hepimizin içinde kötülükten daha fazla olduğuna inanmak istemeyiz. Bu noktada Gandhi bizlere 'şiddetsizliğin beş temel direği'nin formülünü vermiş. Gandhi'ye göre şiddetsizliğin beş temel direği, 'saygı, anlayış, kabul etme, minnettarlık ve merhamet'tir. Dünyayı korkuyla değil sevgiyle ileri taşımak gerektiğine inanan Gandhi bu beş temel direğin insan hayatında ihtiyaç duyduğu temel şeylerden olduğuna inanmış, bizlere öğütlemiş. Hepimiz mutluluğu farklı yerlerde, kişilerde ararız. Hepimizin mutluluk anlayışı ve ona ulaşmadaki çabası birbirinden farklıdır. Mutlu olma mücadelemizde kulağımıza küpe olsun diye Gandhi bizlere minik bir not bırakmış. Gandhi demiş ki; Mutluluk zaferin kendisinde değil, bunun için verilen mücadele, çaba ve çekilen zorluklarda gizlidir. İnsanlık tarihi Mahatma Gandhi gibi çok kıymetli düşünür ve hak savunucuları ile doludur. Belki de bir insanın bu dünyaya bırakabileceği en güzel şey yıllar sonra dünya ne kadar değişirse değişsin eskimeyen öğütlerdir. Gandhi değişmeyen tek şeyin insan olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak bizlere hepimizin kendinden bir sürü şey bulabileceği öğütler dizisi bırakmış. Sanıyorum bu insanlığa bırakılabilecek en güzel miras. Gandhi felsefesi Hepimiz kendi içimizde güzeliz, içimize dönelim, evet şimdi kendimize odaklanıyoruz klişelerinin çok dışında daha derin anlamlar barındırır. Sözlerimizi Gandhi'den bir sözle sonlandıralım. Sevginin bu büyük yasasına uymanın ne kadar zor olduğunu biliyorum. Ama zaten bütün büyük ve iyi şeylere ulaşmak zor değil midir? Nefret edileni sevmek hepsinden daha zordur. Ama bu en zor şeyin gerçekleşmesi, bunu yapmayı gerçekten istememiz durumunda kolaylaşır.