Lagari Hasan Çelebi: Roketle uçan ilk insan
Tarih boyunca insanoğlu kuş gibi uçmakla yakından ilgilenmiştir. Hep ulaşılmaz gibi görünen gökyüzü 20. yüzyılı başında gerçek olmuş, hızımızı alamayıp Ay’a Plüton’a kadar gittik. Ancak her şeyin bir başlangıcı olduğu gibi uçmanın da bir başlangıcı vardı. Roket teknolojini kullanan ilk insanı inceleyeceğiz; Lagari Hasan Çelebi. Roketi Lagari Hasan Çelebi nasıl kullandı? Lagari Hasan Çelebi yere inince neler söyledi?
1
Tek bilgi Evliya Çelebi’de
Lagari Hasan Çelebi 17. yüzyılda yaşadığı varsayılan bir mühendis. IV. Murad devrine denk gelen hayatını sadece Evliya Çelebi’nin eserlerinde görüyoruz. Bu yüzden de yaşayıp yaşamadığı yönünde çeşitli rivayetler dolaşmaktadır.
2
Roket fikri nasıl oluştu?
Padişah IV. Murad tahta geçmişti. Kızı Kaya Sultan’ın doğumu nedeniyle şenlik düzenlemeye karar verdi. Büyük bir şenlik düzenlenmeye başladı. Her yerden yetenekli hokkabazlar, cambazlar hünerlerini sergiliyordu. Lagari Hasan Çelebi de bir roket şovu yapmaya karar vermişti.
3
Böylelikle hazırlıklara başladı. Daha önce de barutla çeşitli denemeler yapmış ama hiç uçmaya çalışmamıştı. Bu şenlik onun için bir fırsat olmuştu, padişahın gözüne girerse çalışmalarını daha rahat gerçekleştirebilirdi.
4
Hazırlıklar tamam
Lagari Hasan Çelebi tüm hazırlıkları tamamlar. 1632 veya 1633 yılında şenlikler başlıyor. Lagari de şovunu yapmak için yerini alıyor. Şenlikler sırasında 50 okka barut macunundan yedi kollu bir fişek icat etmiş.
5
Sarayburnu’ndan fişeğe bindi
Sıra Lagari Hasan Çelebi’ye gelmişti. Ne yapacağı hakkında kimsenin haberi yoktur. Ortada bilinmeyen bir alet ve çılgın bir adam vardı. "Padişahım, seni hudâya ısmarladım, İsa peygamber ile konuşmaya gidiyorum" diyerek Sarayburnu’nda IV. Murad’ın huzurunda fişeğe binmişti.
6
Fişeği ateşlediler
Lagari bindikten sonra yardımcıları fişeği ateşlemiş ve çılgın bilim insanı havalanmıştı. Havada iken yanındaki fişekleri ateşleyince denizin yüzü aydınlanmış, büyük fişeğinin barutu kalmayıp yere doğru düşerken de ellerindeki kartal kanatlarını açıp Sinan Paşa Köşkü önünde denize inmişti.
7
“Selamı var”
Yüzerek karaya çıkmış, kendine şaşkın gözlerle bakanların arasından padişahın huzuruna çıkarılmış “Padişahım, İsa peygamber sana selam etti” diyerek şaka yapmıştı. Bu şakası ve şovu padişahın oldukça hoşuna gitmişti, sipahi olarak ocağa yazdırılmıştı.
8
Gerçekten uçtu mu?
Discovery Channel’ın MythBusters isimli programında Lagari Hasan Çelebi’nin fişek tasarımı denenmişti. 2009 yılında yayınlanan programda Evliya Çelebi’den gelen bilgilere göre bir fişek yaptılar ve denediler.
9
