Kıyamet Senaryoları 1: Buzulların Erimesi

Yaklaşık olarak 550 milyon önce biyolojik çeşitliliğin maksimum olduğunu ve çok hücreli organizmaların evrimleştiği kambriyen patlaması sonrası, hava sıcaklığının birden bire azalması biyolojik çeşitliliği yok etti. Gezegenimizin tamamı 4.5 km kalınlığında bir buz tabakasıyla kaplandı. Uzun süre kış uykusunda kalan gezegenimiz ilk uyanışını volkanik patlamalar aracılığıyla gerçekleştirdi. Volkanik patlamalar ile birlikte atmosferdeki Karbondioksit (CO2) miktarı artış gösterdi. Karbondioksitin artışı hava sıcaklığını arttırdı ve gezegenimizi çevreleyen buz tabakasında incelmeler başladı. İncelmeler arttıkça volkanik patlamaların sayısı arttı ve bu durum buzul tabakanın erime hızını gittikçe arttırdı. (Konu ile ilgili farklı kaynaklarda aykırı görüşler de mevcuttur.) “Gezegenimize iklim değişikliği gibi ölümcül bir hediye sunmuş durumdayız.” Stephan Hawking Küresel ısınma giderek artarsa 21. yüzyılın nasıl olacağını bir düşünün. Sonraki süper fırtına nereyi vuracak? Peki ya bir sonraki kavurucu sıcaklık dalgası? Bir sonraki felaket? Gezegenimiz derece derece ısınıyor... Fakat neden? Sanayi Devrimi'nden sonra buharlı makinaların kullanılması ve makinaya dayalı bir iş gücü profili oluşması fabrikaların sayısı arttırdı. Bunun bir sonucu olarak makinaların beraberinde getirdiği fosil yakıt kullanımı miktarı artış gösterdi. Bununla birlikte atmosferdeki Karbondioksit (CO2) ve benzeri sera gazların artışı hava sıcaklığını arttırdı. Bu gazların artışı; mevsimlerde periyodik olarak bazı değişiklere neden oldu. Sera gazları etkisi, Güneş'ten Dünya'ya gelen ışınların uzaya tekrardan yansıdığı esnada bu gazlar tarafından bu ışınların tutulması olayıdır. Atmosferde bulunan bu tip gazların oranının artmasının iklim değişikliğine neden olabileceği fikri, ilk olarak İsveçli kimyacı Svante Arrhenius tarafından 1896 yılında ileri sürülmüştür. Daha sonraki süreçlerden biri de Goddard Enstitüsü’nde iklim uzmanı olarak çalışan bilim insanı James Hansen, 1988 yılı Haziran ayında ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada; küresel ısınmanın başladığından %99 emin olduğunu söylemiştir. Ayrıca bunun tesadüf olmadığını, küresel ısınmanın insanların faaliyetleri ile ortaya çıktığını, atmosferdeki sera gazlarının oranının artması nedeni ile Güneş'ten gelen ve yeryüzünden tekrar atmosfere yansıyan ışımanın daha çok tutulduğunu, böylelikle sera etkisinin de sıcaklığı arttırdığını, iklim dengesini değiştirecek bu olayın, sellere, kuraklıklara neden olabileceğini belirtmiştir. Hansen’in açıklamaları, Birleşmiş Milletler tarafından Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) kurulmasıyla neticelenen süreci de başlatmış sayılmaktadır. Küresel ısınmanın birincil dinamiği fosil yakıt kullanımı olsa da gözle görülebilir diğer bir faktör gezegenimizdeki ormanların azalışıdır. Bu azalışın birincil parametresi; çok hücreli canlıların yaşam dinamiği olan oksijenin (O2) atmosferde azalış göstermesidir. Bir sonraki parametre ise bitkilerin fotosentez evresinde karbondioksit (CO2) emilimi gerçekleştirmesidir. Fakat gezegenimizdeki son zamanlarda gerçekleşlesen orman yangınları atmosfere yoğun miktarda CO2 akışı sağlıyor ve ormanlarımız azalıyor. Buzul, yaz kış erimeyen yer çekiminin kütle çekimine etkisiyle sürekli hareket eden buz kütleleridir. Bu buz kütleleri potansiyel su kaynağıdır. Gezegenimizin yaklaşık 4'te 3'ü su ile kaplıdır. Canlıların metabolik faaliyetlerini yerine getirebilmesinin en büyük etkeni gezegenimizdeki tatlı su rezervleridir. Gezegenimizdeki suların %3’ü ise yaşamın temel dinamiği tatlı su kaynaklarıdır. Bu tatlı su rezervlerin yaklaşık olarak %2.3’ü buz kütleleri olarak bulunmaktadır. Gezegenimizin en yoğun buzul tabakası kutup bölgelerindedir. Güney kutbunda Antarktika bölgesinin yaklaşık olarak %97’si buzul tabakadan oluşur. Kuzey kutbunda ise Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland bölgesi 3 km kalınlığında yoğun buz tabakasıyla kaplıdır. İklim değişikliğinin en korkutucu senaryolarından biri de bu buzulların erimesi faktörüdür. İşin ciddi tarafı yalnızca Antarktika’nın buzul tabakasının erimesi dünya üzerindeki deniz seviyesini 60 metre yükseltebilir. Bu korkutucu senaryo yavaş yavaş başlıyor. Kaliforniya Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırmaya göre, 2001 yılındaki buz erime oranı 2017 yılına gelindiğinde %280 arttığı belirlenmiştir. Yani, 1978-2000 yılları arası eriyen buzul kütle miktarı 50 milyar ton iken 2000-2017 yılları arasında eriyen buzul kütle miktarı yaklaşık olarak 140 milyar tona ulaşılmıştır. Bu mevcut erime hızı bu şekilde devam etmesi artık sonun başlangıcıdır. Realiteye en yakın kıyamet senaryoları: 1) Buzulların erimesi deniz seviyesini yaklaşık 140 metre yükseltecek; bu yükselişin korkunç yanı denize veya okyanusa kıyısı olan şehirleri su altında bırakacaktır. 2) Deniz seviyesindeki bu yükseliş, dünya nüfusunun yaklaşık olarak %40’ını öldürebilir. 3) Özenle kurulmuş ve milyarlarca dolar yatırım yapılmış şehirler sular altında çürümeye mahkum olacaktır. (Elbette en kötü senaryo bunlarla sınırlı değildir.) 4) Dünyadaki tatlı su rezervlerinin %2.3'ü buz kütleleri olarak bulunmaktadır. Bu buz kütlelerinin erimesi tatlı su rezervlerimizi deniz suyu ile karıştıracak, gezegenimiz mutlak kuraklığa mahkum olacaktır. 5) Buz kütlelerinin içerisinde bulunan zehirli maddeler denizlere ve okyanuslara karışıp sulardaki popülasyonun sonunu getirecektir. Vahşi kapitalizm, mevcut olan bütün fosil kaynaklarını tamamını kullanmadan durmayacaktır. Fosil yakıtlar, sera gazı etkisiyle Güneş'ten gelen ışınları uzaya yansımasını engelliyor. Yenilenebilir enerji kaynakları ise, fosil yakıtlara göre çok daha az hatta sıfıra yakın sera gazı emisyonu üretmektedir. Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarının gezegenimize olan paha biçilmez bir yararı varken; bazı fosil yakıt kullanan endüstri gruplarının, küresel gücü yönetenlerin ya da şirketlerin gündemi etkileyerek, devletlere baskı uygulayarak ve lobi çalışmaları yaparak, iklim kuşkucuları aracılığıyla yaptıkları bu çalışmalar bugün dünya için hayati önem taşıyan küresel iklim değişikliği sorunun önemsizleştirilmesine neden olmaktadırlar. Bu gibi sorunların önüne geçmek için fosil yakıt kullanımının ne kadar zararlı olduğu bilinci aşılanmalıdır. Gezegenimizin dinamiklerini korumaz gerektiğini bilmeliyiz. Daha çok yeşil alan ile atmosferdeki gaz dengelimi yapmak gerekir. (İklim değişikliği ile ilgili film önerim: The Day After Tomorrow-Yarından Sonra) Bir iklim uzmanı olan Jack Hall’in Antarktika bölgesinde kopan bir buz parçasının dünya popülasyonunu nasıl etkileyeceğini araştırmaktadır. 2004 yılında ABD yapımı olan filmin başrol oyunculuğunu Jake Gyllenhaal, yönetmenliğini ise Roland Emmerich üstlenmiştir. Yapım : 2004 – ABD Yönetmen : Roland Emmerich Oyuncular : Jake Gyllenhaal, Dennis Quaid, Emmy Rossum IMDB : 6.4