Kitap Dostum: Türk doktordan kitap dostu uygulama...

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Adem Aydın'ın hayata geçirdiği bir proje olan ve kitap dostlukları edinmek, kitaplara kolay erişim sağlanması ve kitap dostlarının artması için hayata geçirilen 'Kitap Dostum' uygulaması, oldukça fayda sağlayan bir uygulama. Projeyle ilgili merak ettiklerimizi Doç. Dr. Adem Aydın'a sorduk. Gelin söyleşinin detaylarına Molatik olalım... 1- Öncelikle böyle bir projeyi hayata geçirdiğiniz için teşekkür ederiz. İlk olarak bize ‘Kitap Dostum’ platformundan bahsedebilir misiniz? ‘Kitap Dostum’ platformu nedir? Kitap Dostum bir mobil uygulama. Kitap severlerin buluştuğu, birbirleriyle kitap takası yaptığı, kitap alıntıları, kitap yorumları yaptığı aynı zamanda bir sosyal mecra olarak kullandığı kitap dikeyinde olan bir sosyal ağ. 2- Böyle bir projenin gerekliliğini ilk ne zaman hissettiniz? Aslında Türkiye’de kitap okuma farkındalığının düşüklüğü ile ilgili çok uzun yıllardır üzülüyoruz. Çok okuma alışkanlığı olan bir toplum değiliz. Ama yukarıya, muhasır medeniyetler seviyesine çıkmak için kitap okumak gerekli. Biz de iyi bir şeyler yapalım dediğimiz zaman bilişim alanında merkeze kitabı koymaya karar verdik. Ve içinde de paylaşım ekonomisi olsun dedik. Bu yüzden takası da konumlandırdık. Hem kitap arkadaşlığı hem de kitap takası şeklinde bir platform ortaya çıkardık. Tabi proje ilerledikçe içeride toplamaya çalıştığımız dataların sayısı çok arttı. Aslında Kitap Dostum’la şu anda Türkiye’nin bir dijital kütüphanesini oluşturuyoruz. Aynı zamanda Türkiye’nin okuma haritasını görüyoruz. Kim ne okuyor, hangi bölgelerde hangi kitaplar ağırlıklı okunuyor, hangi kitaplar daha çok okunuyor onları görüyoruz. Türk insanının okuma alışkanlığı hakkında fikir ediniyoruz. Dolayısıyla bu datanın önümüzdeki yıllarda çok değerli olacağına inanıyoruz. 3- Gereklilik hissettikten sonra projeyi hayata geçirmek için hangi adımları izlediniz? Süreç nasıl işledi? Proje başlayalı dört yılı geçti aslında, beşinci yılında neredeyse. İlk olarak tabii ki yazılım aşaması, yazılım aşamasından sonra projenin başında Kitap Dostum’un kendi kütüphanesini kurduk. Yani bir yıl öncesine kadar Kitap Dostum’un kendi kütüphanesi de vardı. Bu kütüphanede binlerce kitap vardı. Bu kitaplarla da kullanıcılar direkt bizimle kitap takası yapabiliyorlardı. Bu sayede uygulamanın hayata girdiği ilk günden, ilk dört yıl ya da üç buçuk yılda uygulama kütüphanesi ile kullanıcılar 20 bin üzerinde kitap takası yaptı. Birbirleriyle şu ana kadar yaklaşık 20 bin üzerinde takas yapıldı. Bu paylaşım ekonomisini canlandırması açısından da kitaba ulaşamayanların da kitaba daha kolay ulaşması açısından da ciddi bir verim sağladı. O dönemde bizim yayın evleriyle de ciddi bir ilişkimiz oldu. Onlardan da kitap kütüphanemize bağış anlamında destekler aldık. Yaptığımız işi doğru bulanlar da oldu, yanlış bulanlar da oldu. Kitap satışını azaltacağını düşünenler de oldu, aksine kitap satışını arttıracağını düşünenlerde oldu. Açıkçası bizim birincil amacımız kitap okuma farkındalığını arttırmaktı, kitaba ulaşımı kolaylaştırmaktı. Kitap okuma farkındalığı arttıkça kitap sahibi olma gerekliliğinin artacağını düşünüyoruz ve uygulamayı gerçekten çok büyütmek istiyoruz. Önünün açık olduğunu da görüyoruz. Şu ana kadar uygulamayı indirip üye olmuş kişi sayısı 90.000 civarında. Bu çok önemli bir rakam. 4- Şu anda 'Kitap Dostum' projesi ne durumda? Aldığınız tepkiler nasıl? Çok güzel tepkiler aldık. Aslında Kitap Dostum’u biz bu aşamaya Kocaeli Üniversitesi öğrenci topluluklarıyla birlikte getirdik. Birçok öğrenci topluluğuyla güzel işler yaptık. Yaklaşık 7 tane köy okulları kütüphaneleri kurduk. Bu kütüphanelerin açılışlarında değerli yazar dostlarımız eşlik etti. Değişik kurumlarında bizim dışımızda destekleri oldu. Primer olarak aslında merkezde Kitap Dostum yoktu. Öğrenci toplulukları vardı kütüphaneler kurulurken ama ana destekçileri diğer bir tabirle sponsorları biz olduk. Önümüzdeki zamanlarda yine kütüphaneler kurmak istiyoruz. Farklı düşüncelerimiz de var. Olumsuz da tepkiler de oldu. Özellikle bazı yayın evleri kitap satışlarını azaltırsınız diye tepkiler verdi. Onun dışında her sosyal medya uygulamasında görülebilecek tepkiler de oldu. Ama uygulamanın kütüphanesiyle yapılan takas işlemlerinde özellikle inanılmaz güzel tepkiler vardı. Kütüphaneyle şu ana kadar yapılan 20 binin üzerindeki takas kanımca uygulamanın şu ana kadarki yaptığı en iyi işti. Fakat kargo maliyetlerinin çok yukarıya çıkması sürdürülebilirdik açısından elimizi kolumuzu biraz bağladı. Çünkü uygulama büyüdükçe maliyetler artıyordu. Dediğim gibi gelir modeli de oluşturmadığımız için son bir yıl önce kütüphane ile takas olayını durdurduk. Ancak sadece kullanıcılar birbirleriyle takas yapıyor. Diğer taraftan da özellikle korsan kitapla ilgili sıkıntı yaşamamak ve birtakım telif haklarıyla uğraşmamak için de kütüphane ile takası durdurma gerekliliği oluştu. Bu iki sebep Kitap Dostum’un kendi kütüphanesini durdurmamızdaki en önemli etken. 5- Sizce böyle bir proje insanları okumaya teşvik ediyor mu? Kitap Dostum kitap dikeyinde ilerleyen bir platform. Merkezde kitap var. Dolayısıyla bu tarz uygulamaların popülerliğinin artacağını düşünüyorum ben. Bir kere içeride çok entelektüel bir kitle var ve bence hiçbir sosyal medya platformunda olmayan kadar entelektüel. Kitap Dostum’da yaşanmış kavga sayısı gerçekten bir elin parmaklarını geçmez. Hakaret, küfür yok. Dolayısıyla çoğu zaman çok keyifle girip uygulamayı kullanıyorsunuz. Gereksiz siyaset yapan yok. Gereksiz polemikler yok. Kaliteli bir platform. Genellikle kitle, okuduğu kitabı yorumlayıp alıntılarını paylaşıp bu şekilde yol alıyor. Ve orada yapılan kitap yorumlarını okuyor. O yorumlara göre bazen kitap takası yapıyor. Bazen kitabı satın almaya karar veriyor. Sonuçta platformun sanal olması, gerçek kitap takası yapılması bu sanal platformu biraz gerçeğe taşıyor. Bu bizim için çok önemli. Yani gerçek kitaba temas var. Kitapların arasında gidip gelen bazen mektuplar var, güzel sözler var. Bazen kahveler, çaylar var, çikolatalar, hediyeler var. Bunlar gerçekten çok güzel. Kitap dostum kütüphanesiyle yapılan takaslarda bize de yüzlerce güzel sözler göndermişlerdi. Onlar hala bizim panolarda duruyor. Ben platformun paylaşmayı tetikleyen özelliğini seviyorum. Bu yüzden bizim sloganımız paylaşmak güzeldir. 6- Artık dijital bir dünyada yaşıyoruz. Bu değişim doğal olarak kitaplara da yansıdı. Bu konu hakkında düşünceleriniz nelerdir? Dijitalin kitaplara olan etkisi sizce iyi bir şey mi yoksa kötü bir şey mi? Kitap Dostum’da e-kitap formatı yok. E-kitap formatını almayı da çok düşünmedik. Sesli kitap formatı da yok. Zaman zaman bunu düşündük. Ama uygulamaya dahil etmedik. Dolayısıyla gerçek kitap okuyucularının kullandığı bir sosyal medya ve burada geçirdikleri vakit yani burada okudukları kitap yorumları ve alıntıları, gerçekten o kitaba ulaşıp o kitabı bir an önce okuma isteği doğuruyor. Biz Kitap Dostum uygulamasını kitap okuma farkındalığını arttırdığını biliyoruz. Yani bunun ile ilgili ciddi geri dönüşler alıyoruz. Ama dijital dünyanın kitap okuma oranını azaltıcı bir etkisi olabilir. Çünkü bilgiye ulaşmak çok kolay. Önümüzdeki en büyük tehlikelerden birisi bu. Fakat doğru bilgiye ulaşmak çok zor yani tehlike bu. Eskiden on kitap okuyarak elde edeceğimiz bilgiye belki bugün on dakikada üstün körü elde etmeye çalışıyorsunuz. Bu tabi dijital dünyadaki bilgi kirliliğinden dolayı çok sağlıklı bilgiye ulaşamayabiliyorsunuz. Ancak kitap okumak doğru bilgiyi beraberinde getiriyor. Burada da şöyle bir handikap var. Yüzbinlerce, milyonlarca basılıyor her yıl. Hangi kitap gerçekten bizim için gerekli, değerli, hayat kalitemize değer katacak ya da vizyonumuzu açacak bunlarla ilgili çok net bir şey söyleyemiyoruz. Sonuçta her zaman medyanın öne çıkarttığı popüler kitaplar ön planda yer alıyor, çok satanlar grubuna giriyor. Burada birçok parametre kitapların çok sayıda satışını tetikleyebiliyor. Yani algı yönetimi her yerde her zaman devam ediyor. Kitap Dostum’un bir misyonu da özellikle de Türk dünyasının Türk Kültürü’nün özünü tekrardan ortaya çıkartmak için hazırlanmış kitapları ön plana çıkarmak. 7- Kitaplara erişim noktasında okurlar, nasıl bir yol izliyor? Kitaplara ulaşmak ne kadar kolay? Kitaplara ulaşmak çok kolay. Kitap arkadaşları birbirleriyle çok kolay kitap takası yapabiliyor, çok güzel etkileşim oluyor. Onun dışında Kitap Dostum kitap satışı yapmıyor. Bir dönem e ticaret yapmak istedi, kısa bir dönem başlattı. Ancak uygulamanın ruhuna aykırı olduğu için iki ayda sonlandırdı. Hem kitap paylaşımını tetiklemek hem de kitap satışı yapmak aynı platforma çok doğru gelmedi. Onun için kitap satışını durdurdu. Onun dışında tabii ki kullanıcılar birbirleriyle kitap takası yapabildiği gibi, beğendiği kitaplar e ticaret sitelerinden alabiliyorlar. 8- Adem Bey, asıl mesleğiniz doktorluk. Böyle bir fikir bulup hayata geçirmek sizi biraz da olsa konfor alanınızız dışına itmiş olsa gerek. Hiç böyle hissettiğiniz oldu mu? Bu yolculukta size zor gelen şeylerle karşılaştınız mı? Bu proje benim konfor alanımı zaman zaman ciddi daralttı. Ama bir taraftan mutluluğumu arttırdı. Çünkü insana fayda sağlayan bir şeyler yaptığımı biliyordum. Proje nasıl hayata geldi oradan başlayayım. Aslında proje primer olarak benim fikrim değildi. O dönem beraber çalıştığım ekibim ile birlikte bir bilişim projesi yapmak istediğimi kendilerine açtığımda, önümüzde 4-5 seçenek vardı. Kitap ile ilgili olan içinden seçtiğimiz platformdu. Yine o dönemki ekibim ile birlikte projeyi olgunlaştırdık. Kitap Dostum projesine değer katan çok fazla sayıda arkadaşım oldu. Her aşamada ciddi değerler katıldı. Lakin kalabalık bir ekipten bahsettim. Kalabalık ortamlarda ve işin başında primer olmadığım için çok büyük sorunlarla da karşılaştım. Asıl mesleğim doktorluk dediğiniz gibi çok az vakit ayırdığım içinde bilmediğiniz bir bilişim işini başında durmadan yapmaya çalışmak özellikle maddi tarafta ciddi yükümlülükler getirdi bana. O yüzden de bir müddet sonra daha stabil gitme kararı aldık. Şu an için açıkçası uygulama çok stabil bir şekilde hem yazılım hem kod stabilitesi açısından hem de içerik üretimi açısından stabil, ağır ağır, ayakları yere sağlam basar bir şekilde devam ediyor. Ve şu an için sürdürülebilirliği de çok kolay durumda. 9- Dijital dünyada eskiye göre okunma oranları ciddi bir düşüş gösteriyor. Sizce 'Kitap Dostum' bu algıyı kırabilir mi? Kırabilir ve kıracakta :) Kitap Dostum’un bu algıyı kırmak için birkaç tane düşüncesi var. Birincisi; ilerleyen dönemde, özellikle Covid sürecinin sonunda, yazarlarla özellikle yeni yazmaya başlayan yazarlarla çok ciddi aksiyonlar alacağımızı düşünüyorum. twitter.com/deniz_tasdelen instagram.com/deniz.i.tasdelen deniz.tasdelen@milliyet.com.tr