Karşılaştırmalara doyamayız: Spotify ve YouTube'da 2018 yılının 'en'leri
Yıl biterken kepenkleri müziksiz kapatmak mümkün değil. YouTube da Spotify da yılın istatistiklerini yayınladı. Bu yıl neleri nereden dinlediğimize bakınca, ilgi çekici sonuçlar ortaya çıkıyor. Mesela, YouTube listelerindeki en çok dinlenenler ile Spotify listelerindeki en çok dinlenenler, birbirini pek tutmuyor. Nasıl olabilir?
Müzik dinleme alışkanlıkları değişti
Bunu konuşmak artık sıkıcı hale gelse de, böyle bir konudan bahsederken müzik sektörünün geçirdiği dönüşümü de konunun içine dahil etmemek mümkün değil.
Kasetlerden CD'lere oradan mp3'lere ve en son da streaming servisleriyle YouTube videolarına dönüşen müzik dinleme alışkanlıklarımız, dönemin ruhunu yansıtarak biçimlendi.
O kasetler falan, tabii yaa...
Artık nostalji malzemesi haline gelen kasetler, araba torpidolarında unutulan CD'ler -sonra aile o arabayı satınca CD de içinde gidiyor, anı falan kalmıyor ortada... Durup dururken hüzünlendim- ve elbette diğer tarafta Spotify ile Youtube.
Hiç öyle "Kalemle kaset sarardık" muhabbeti yapmayın, hepimizin işine geldi tek tıkla her yerde müzik dinlemek.
Dinlenme sayıları her zaman önemli bir veri
Ancak işte müzik dinlemek için kullandığımız araçlar değişse de 'rakamlar' sabit kaldı. Altın ve platin plaklardan "YouTube'da 200 milyon izlenmiş" gibi verilere taşındık artık. YouTube'da izlenen klip, bir albüme bedel artık neredeyse. Öyle bir prestij...
YouTube, gerçek bir televizyon
2018 yılının en çok dinlenen şarkıları ve en çok izlenen videoları, YouTube ve Spotify tarafından belirlenmiş durumda. Dünyanın geri kalan tüm ülkelerinde olduğu gibi, Türkiye'de de YouTube kullanıcısı ile Spotify kullanıcısı arasında belli bir fark var. YouTube, televizyonun yerini alan ama televizyondan farklı pek de bir şey göstermeyen -içinde bulunsa da öne çıkartmayan- bir platform. Günceli, popüleri, içeriğini önemsemeden takip eden ve hızlı bir şekilde dikkati dağılan kullanıcı profiliyle YouTube'un en çok dinlenilenleri, dikkat çekici bir sonuç veriyor:
1. Aleyna Tilki Yalnız Çiçek ft. Emrah Karaduman
2. Mabel Matiz - Öyle Kolaysa
3. Emrah Karaduman - Dipsiz Kuyum feat. Aleyna Tilki
4. Eli Türkoğlu feat. Tuğçe Kandemir - Bu Benim Öyküm
5. Veysel Mutlu - Vay Delikanlı Gönlüm
Alışkanlıklar sabit
Radyoda sık duyduğu, televizyonda karşısına sık çıkan, bir dizi filmde soundtrack olarak kullanılan şarkıların, YouTube'da öne çıktığını görsek de Mabel Matiz gibi 1-2 isim de aradan yine de sıyrılıyor.
Öte yandan hafif arabesk-pop esintiler taşıdığını da söyleyebiliriz listenin. Arabesk rap denilen karma türün örneklerini de içeriyor. Aleyna Tilki'nin iki şarkıyla listenin tepesinde olması, hiç de şaşırtıcı değil. Bu yılın en çok konuşulan ismine de bu yakışır. Popüler olan iki şarkısından en tepedeki bir Yıldız Tilbe şarkısı, diğeri ise arabesk hüznünde sözlere sahip.
Spotify, yeni popülerler yaratıyor
Spotify ise zaten popüler olanların dinlenmesinin yanında, bir de kendi içinde dinamik olan kullanıcı profiliyle popülerlere yenilerini eklemek peşinde. Burada karşımıza çıkan şey, yine popülere yönelen bir dinleyici profiline rağmen, YouTube'dan kısmen farklı eğilimlere sahip Spotify dinleyicisi. Bunda, tam anlamıyla kullanabilmek için ödeme yapılması gerektiği faktörüyle birlikte Spotify'ın 'meraklısına yapılmış' bir program olması izlenimi de etkili muhtemelen. Spotify kullanıyorsanız müziği önemsiyor olmalısınız gibi bir anlayış hakim. Oysa ne alakası var. Ayda taş çatlasın bir CD fiyatına dünyanın müziğini dinliyorsunuz işte. Ne kadar sofistike bir şey olabilir ki bu? Spotify aboneliği sayesinde müzisyenlere bir lütuf göstermiş de değilsiniz ayrıca.
Spotify'ın listesi nasıl?
Listeyi şuraya bırakıp biraz inceleyelim:
1. Geceler – Ezhel
2. Heyecanı Yok – Gazapizm
3. Yalnız Çiçek – Aleyna Tilki
4. İmkansızım – Ezhel
5. Elbet Bir Gün - Canbay & Walker
Liste takla attı, davranış neredeyse sabit
YouTube listesinde iki şarkıyla bulunan Aleyna Tilki'nin şarkı sayısı bire düşmüş ve kendisi üçüncü sırada bulunuyor. Neredeyse sıfırdan buraya gelen Ezhel, iki şarkıyla listede. Düşünülmesi gereken şey de bu. Aleyna Tilki dışında YouTube ve Spotify dinleyicilerinin ortak noktası yok. Ancak Spotify kullanıcıları da farklı türlere, farklı müzisyenlere dağılmıyor. Aynı anda, YouTube'a paralel bir evrende, Spotify dinleyicileri de kendi popülerleriyle yuvarlanıp gidiyor.
Genç ama yenilikçiliği tartışılır
Spotify'ın yarattığı yeni dinleyici kitlesi, listeler üzerinden yürüyen bir profil. Bu profilin ortak yanı, Spotify -ya da küratörler- tarafından derlenmiş listelere yönelmesi. Kimse herhangi bir klasik müzik albümünü doğrudan aratıp bulmuyor da "Ders çalışırken dinlenecek şarkılar" listesini herkes arşivine ekliyor. Parça parça, birbirinden kopuk dinleme deneyimlerine neden oluyor bu da.
