İntihal yüzünden toplatılan 'Frankenstein'ı kim 300 TL'ye satın alır?

Mary Shelley'nin ünlü eseri Frankenstein 201 yaşında. İlk kez 1 Ocak 1818'de okurla buluşan Frankenstein romanı, uzun bir zamandır önemli bir popüler kültür öğesi. Şu anda bir kitapçıya gitseniz pek çok Frankenstein çevirisiyle karşılabilirsiniz. Ancak bir çeviri var ki, satış fiyatı 300 TL'den başlıyor! Kitapların etiket fiyatı sizi ne kadar ilgilendiriyor, bilemiyorum. Ama ben pek takılmıyorum. Okumak istediğim kitabın fiyatı 50 TL ise bile yine de diyorum ki, Zaten o 50 TL benden bir şekilde çıkacak. Kitaba gitsin. Zaten okumak istiyordum. Siz farklı düşünüyor olabilirsiniz. Akıllı telefon için bütçe ayırabiliyor, ancak aynı 'özveri'yi bir kitap için 'lüzumsuz' buluyor olabilirsiniz. Fakat... Bir 300 TL mevzusu var ki enteresan... Biliyorsunuz, kitapların internetteki satış fiyatları daha ucuz. Popüler kitap alışveriş sitelerinde genellikle yüzde 30-40'lık indirimlere denk geliyoruz. Özellikle 'sanal kitap fuarı' dönemlerinde indirim oranı yüzde 50'leri bulabiliyor. Fakat bu popüler kitap alışveriş siteleri 'satışı olan', 'baskısı tükenmemiş' kitapları satıyor. Diyelim ki yıllar önce Türkçeye kazandırılmış bir eseri okumak istiyorsunuz. Ama sahaf gezecek ne enerjiniz var ne de vaktiniz. O zaman da devreye internetten satış yapan sahaflar giriyor. Bu sahaf sitelerinde baskısı tükenmiş romanları, öyküleri bulabilirsiniz. Hem de çok cüzi rakamlara... Fakat aradığınız nadir bir kitapsa, sahaf sitelerinde satış fiyatı 70-80 TL olabiliyor. Bunu da normal karşılamak lazım tabii. Sonuçta nadir olan kıymetlidir. İktisat kuralı. Bir şey azsa değerlidir. Haliyle daha pahalıdır... Fakat bir Frankenstein çevirisi var ki siz deyin 250, ben diyeyim 300 TL'den başlıyor fiyatı! Hem de sahaf sitelerinde... Fakat mantıklı bir açıklaması var: 2 yıl önce Frankenstein'ın Ayrıntı Yayınları'ndan yayımlanan bir baskısında intihal yapıldığı belirlenmişti. Ayrıntı Yayınları, sosyal medya aracılığıyla şu duyuruyu yapmıştı: Bu ay yayımladığımız 'Frankenstein' romanının Hande Yazıcı tarafından yapılan çevirisinin özgün olmadığı, daha önce Yiğit Yavuz tarafından yapılmış, İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılmış çeviriden yararlanıldığı, yer yer doğrudan kullanma yoluna gidilerek intihale başvurulduğu görülmüştür. Frankenstein kitabının dağıtımını durdurduğumuzu, piyasadaki nüshaları toplamaya başladığımızı duyuruyoruz. Yaşanan durumdan dolayı özür dileriz. Ayrıntı Yayınları'nın bu açıklaması birçok kitapsever açısından önemliydi. Çağdaş dünya edebiyatından felsefe ve psikolojiye, bugüne kadar sayısız nitelikli kitap yayımlayan bir yayınevinin, böylesi kabul edilemez bir intihal karşısında özür dilemesi, hatayı kabullenmesi takdire şayandı. Ve fakat gelin görün ki, bu kitap da pek çok kitap gibi 'ikinci el'e düştü. Ve bir anda değerli oldu! Aradan geçen 2 yıla rağmen satış fiyatı değişmedi. Kitap 250-300 TL'den alıcısını beklemeye başladı! Size de fantastik gelmiyor mu? Nadir bir kitabın satış fiyatı elbette yüksek olur. Ama 300 TL nedir yahu... Düz mantık yapalım. Sahafları kim gezer? Ya da internetteki sahaf sitelerini kim ziyaret eder? Elbette kitap kurtları. Yani hayatı boyunca en az 300-400 kitap okuyan, niteliğe önem veren okurlar için kıymetlidir sahaflar. Piyasada bulamadıkları kitaplara erişmek isteyecek kadar güçlü bir bağ vardır kitaplarla aralarında. Düz mantığa devam edelim. Peki iyi, nitelikli bir okur 'korsan'a, intihal yapıldığı ortaya çıkan bir çeviriye, esere pabuç bırakır mı? Her ne sebeple olursa olsun o 300 TL'yi başka kitaplar satın almak için harcamak ister. Parası varsa bile Değmez der, geçer. E kitap okumayanlar zaten sahaf sitelerini, sahafları gezmediğine göre şunu sormak lazım: 300 TL'lik Frankenstein kitabını kim satın alır, kim satın almayı düşünür? Biliyorsunuz, Kanadalı yazar Margaret Atwood, son dönemin en popüler yazarlarından biri. Bunun en önemli sebebi, Atwood'un başyapıtlarından biri olarak kabul edilen 'Damızlık Kızın Öyküsü' adlı romanının 'The Handmaid's Tale' adıyla diziye uyarlanması. Bu dizi dünya çapında büyük bir fenomen olmuştu. 'Damızlık Kızın Öyküsü' kitabının Türkçe çevirisine 90'lardan beri ulaşılamıyordu. Nadirdi, karaborsaydı. Yeni çevirisi yayımlanınca pek çok kişi koşa koşa kitabı satın aldı. Ancak dizisinin yayınlanacağından haberi olmayan ve Kesin Türkiye'de de bir yayınevi 'Damızlık Kızın Öyküsü'nün haklarını satın alır öngörüsünde bulunamayanlar paraya kıydı ve kitabı fahiş fiyatlarla sahaflardan temin etti. Mantıksız bir hareket mi? Değil. Neden? Çünkü 'Damızlık Kızın Öyküsü' bir feminist distopya, bir üstopya. Edebi değeri olan önemli bir eser. Haliyle bir akıllı telefon parası bile verilebilir bu esere. Ama intihal barındıran bir metine bu para verilmez. En azından verilmemeli. Her okurun kendi kararı elbette. Ama yine de işin içine intihal girince otomatik olarak 'korsan'a bağlanmalı. Nasıl korsan bir eser çirkin ve olmaması gerekense, intihale bakış açımız da bu şekilde olmalı. İntihal bir suç. Emek hırsızlığı. Bu suça dolaylı yoldan iyi niyetlerle bile olsa ortak olunmamalı. Kurallar belli. Emek hırsızlığına prim verilmemeli. Üstelik Ayrıntı Yayınları şahane bir tavır sergilemişken, özür dilemişken bence Frankenstein'ın bu 'çalıntı çevirisi' merak unsuru olmaktan çıkmalı. twitter.com/mayksisman instagram.com/mayksisman youtube.com/mayksisman can.sisman@milliyet.com.tr