Gorki'nin evinin hazin hikayesi

Evin detaylarına ve fotoğraflarına geçmeden önce, edebiyat dünyasının iki önemli ismi Maksim Gorki ile Tolstoy'un bu fotoğrafını paylaşmak istedim. Hey gidi günler hey... Gezdiğim müze evlerdeki yataklar hep küçücük. Gorki'nin yatağı da öyle... O zamanlar demek hep böyleydi. Tek kişilik yataklardan bile dar bir yatağı varmış, toprağı bol olsun. Çalışma odasında Japon fildişi minyatür ve ahşap koleksiyonu sergileniyor. Evin merkezinde olan ve art nouveu stilinin belirgin özelliklerini taşıyan dalga gibi kıvrımlı mermer merdiven, konağın en çarpıcı yeri. Ayrıca alandan ciddi bir pay alıyor. Odaların küçücük ama merdiven alanının oldukça büyük olması, evin o merdiveni yapmak için inşa edilmiş olabileceği düşüncesini uyandırdı bende. Aslında ev için açıkça kasvetli diyebilirim. Bir süre sonra basmaya başlıyor. Çok yoğun ahşap kullanılmış. Perdeler dışında neredeyse hiç kumaş yok. Koridordan çıkıp kütüphaneye gelince durum değişiyor. Evin genelinde hakim olan renksizliği, kütüphane tavanındaki olağanüstü güzel sıva süslemeleri ve boyamalar telafi ediyor. Yemek odasında ahşap zemin ilginç, özenli ve zevkli bir işçiliğin ürünü. Komünist devriminde Stalin bu malikaneyi milyoner olan asıl sahibinden almış. Rusya'dan kaçan Ryabushinsky ise birkaç yıl sonra Fransa'da ölmüş. Konak bir süre devlet yayın evi olarak, daha sonra yabancı ülkelerle kültürel temaslar için kullanılmış. Son olarak Stalin tarafından Gorki'ye hediye edilmiş. Gorki'nin hayat hikayesi de ilginç. 5 yaşındayken nakliyecilik yapan babasını kaybetmiş ve annesi yeniden evlenmiş. 8 yaşında çalışmaya başladığı için ancak birkaç ay okula gidebilmiş. 11 yaşında annesini de kaybetmiş ve büyükanne ve büyükbabası tarafından büyütülmüş. Bulaşıkçılık yaparak hayatını kazanırken okumaya merak salmış. 19 yaşında intihar etmeyi denemiş. 24 yaşında bir gazetede çalışmaya başlamasına paralel olarak yazarlığa başlamış. Asıl adı Aleksey Maksimoviç Peşkov olup Rusça'da 'acı' anlamına gelen Gorki takma adını almış. 3 yıl sonra yazdığı bir yazı ona beklediği ünü getirmiş. 38 yaşında İtalya'ya göçmüş. Uzun süre orada yaşamış. Stalin, kendisine destekçi bulma amacıyla onu yurda dönmeye ikna etmiş. Bununla birlikte konak da ona Stalin tarafından hediye edilmiş. Daha sonraları üzerindeki Stalinist baskı artmış ve Gorki bu evde bir nevi hapis hayatı yaşamış. Ölümüne kadar 5 yıl bu evde yaşamış. Onun da, 1 yıl öncesinde ölen oğlunun da zehirlenerek öldürüldüklerine dair söylentiler olmuş. Konağa dair edindiğim bilgilerle, Gorki'nin bu konakta yaşamış olması küçük bir detay olarak kalıyor belleğimde işin aslı. Aslında o evde bankerin izleri daha çok düşündürüyor. Devrim, kaçışlar, el koymalar, el değiştirmeler, politik oyunlar ve bir başarı hikayesinin hapishane hayatına döndüğü bu evde noktalanması... Kendi ihtişamı kadar evin kaderi de konuşulmayı hak ediyor bana göre.