Edip Cansever: 'Ne gelir elimizden insan olmaktan başka'

Aslında hepimiz gündelik yaşamın içerisinde kendimizi yoğunluğun akışına bırakıyor ve hayatta ne yapmak istediklerimizi bir şekliyle unutuyoruz. Bu durum, insanı sanattan da uzaklaştırıyor ne yazık ki. Fakat böylesi bir yoğunluğu kıran ve bize pencere aralayan yine sanatın kendisi. Öyle ki Edip Cansever, eserlerinde tüm bu umutsuzluğa karşı bize yaşamın ne olduğunu fısıldıyor: ‘Yani yaşıyor olmak, yaşamakla bağdaşamaz bazen’ (Tragedyalar) Başka bir şekliyle insan, kendi koşturmacasında oradan oraya sürükleniyor, evet, ama sanat değil mi ki insana gökyüzünü hatırlatan hatta içimizde bir yerlerde biçimlendirdiklerimizi dışarı vurmamızı sağlayan. Ne diyordu Edip Cansever, ‘Yangın’ adlı şiirinde: ‘Olmayacak şey mi, niye bakmayayım denizlere En akıllı tarafımdır balıkla deniz tutmak.” Öyle ki Edip Cansever, toplumun içinde bulunduğu koşullardan bihaber yaşamadı. Aksine insanların yaşayışlarından beslenen bir şairdi. Nasıl ki bir üzüntü, bir sevinç, öfke ve bittabi ölüm, insanı bütünleyen duygulardı, Edip Cansever de bu duygulardan hiç uzak kalmadı. ‘Umutsuzlar Parkı’ adlı şiirinde söylediği gibi: ‘Biz ne garip şeyleriz ki; doluyuz, bazıyız, avuntuluyuz Ve bizim en güzel öldüğümüzdür bu: yaşamak Ben biliyorum, yalan mı, siz de biliyorsunuz.’ Yaşadığı dönem, edebiyattan müziğe, tiyatrodan sinemaya çok güzel üretimlerin olduğu bir dönemdi. Bugünün hızına baktığımızda bu, çok daha net bir şekilde anlaşılıyor. İnsanın varoluşuyla ilgili müthiş bir üretim söz konusuydu o dönem. Birçok şair ve yazar, insanın yaşamasındaki anlamı sorguluyordu. Edip Cansever de ‘Çağrılmayan Yakup’ şiirinde şöyle yazıyordu: ‘Kim bilir ne diyordum (Kim bilir ne diyordu bir baykuş yaratıldığında Bir baykuş tarafından Ve bütün baykuşlar o bütün baykuşların arasında ne oluyordu Ben ne oluyordum.)’ O dönem İkinci Yeniciler, oldukça farklı bir üretim anlayışındaydı. Edip Cansever de aynı şekilde, çok farklı bir noktadan bakıyordu yaşamaya. İlk dönem şiirlerine nazaran olgunluk döneminde yazdıkları, insanı müthiş bir farkındalığa sürüklüyordu. Öyle ki o şiirler, bizim ‘Sığınak’ımız oluyordu: ‘Bizi deniyorlar ilk olarak Tartışılmaz bir üstünlüğü deniyorlar Birazını oyuyorlar toprağın - Neresi? - İşte burası Sığınak.’ Edip Cansever, 57 yaşında hayatını kaybettiğinde Cemal Süreya, onun arkasından öyle güzel bir şiir yazmıştır ki aslında o şiir, Edip Cansever’i en yalın haliyle anlatır. Zaten şairlerin ölümünün arkasından başkaca şairlerin ölen şair hakkında yazdıkları, çok derinlikli şiirlerdir. Fakat Cemal Süreya’nın yazmış olduğu ‘Edip Cansever’ şiiri imgesi ve derinliğiyle usta şairi çok güzel anlatıyor: ‘Yeşil ipek gömleğinin yakası Büyük zamana düşer. Her şeyin fazlası zararlıdır ya, Fazla şiirden öldü Edip Cansever.’ Hayat devam ediyor ve bizler, bir şekliyle yaşıyoruz. Kendi hayatlarımız, başka hayatlar ve birçok duygu, yaşamın içinde, onu şekillendiren parçalar. Ne yaparız, nasıl yaşarız, tabii ki bunu açıklayacak bir yetkinlikte değilim. Fakat Edip Cansever’in şiiriyle bitirmek yerinde olacaktır. En azından ben, böyle düşünüyorum: ‘Bir oyun başka olamaz oyundan gibi Bir söz başka olamaz sözden gibi Bir şey başka olamaz bir şeyden gibi Tam öyle gibi, varıyor gibi bir mutluluğa Ne gelir elimizden insan olmaktan başka Ne gelir elimizden insan olmaktan başka.’ twitter.com/deniz_tasdelen instagram.com/deniz.i.tasdelen deniz.tasdelen@milliyet.com.tr