Coronafobi ile nasıl başa çıkacağız?

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yeni tip Corona virüsün (Kovid-19) sosyo-psikolojik etkisinin psikolojik ayağında kontrolün elde tutulması gerektiğini belirterek, kaygının korkuya dönüşmemesi gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Tarhan, Solunum tepkisi vermeyen kişilerden kaçınmak, solunum belirtisi vermeyen kişilerin yanında maske takmak, böyle bir durumda tamamen sosyal teması kesmek. Bu üç belirti varsa Coronafobi başlamış diyebiliriz dedi. Millet olarak zaten her gördüğümüz maskeliden ürküyoruz. Bunu kanseri atlatan bir arkadaşımın tedavi sürecinde gözlemlemiştim. Bulaşıcı olmayan hastalıklara bile böyle mesafeli yaklaşıyor, hemen ötekileştiriyoruz. Coronafobi'nin de kapıda olması şaşırtmadı. Corona gibi bulaşıcılığı inanılmaz yüksek bir virüsten sonra zaten hastalığa fobisi olan milletin Coronafobisi de eklenince bir bu eksikti diyorsunuz. Maskeyle dışarı çıkmak zorunda kalacak birçok hastanın ya da nefes almakta zorlanan insanların psikolojisi ne olacak? İnsanlarımızın gördüğü her maskeliye ya da hastaya tutumu nasıl olacak? Hasta diye mi bakacak yoksa Coronafobik diye mi? Peki ya Coronafobisi başlayan insanların bundan sonraki yaşamları nasıl devam edecek? Nasıl tedavi olacak? Daha virüs gündemdeyken bile hepimiz ufak tefek fobi örnekleri gösteriyoruz. Belki çoğumuz hastalık derecesinde elimizi yıkıyoruz. Belki de dokunduğumuz her nesneden şüphe ediyoruz. Coronafobi peşinde aşırı titizlik hastalığını da getirir mi? Bilemiyoruz. Mizahını çok yapıyoruz ama biri öksürdüğünde bile bakışlar tedirgin edici olmuyor değil. Bu süreçten sonra normal psikolojilerimizle devam edebilecek miyiz? Devam etmek için neler yapabiliriz? Merak konusu. İnsanların sürekli gelişmeleri takip etmesinin gayet normal ve sağlıklı olduğunu, korku ve stres kontrolden çıktığı zaman fobi derecesine gireceğini ve sorunun başlayacağını söyleyen Pr. Dr. Nevzat Tarhan Peki olayın fobiye gittiğini nasıl anlayacağız? Ne tür hareketler gösterirsek davranışlarımız fobiye döner? gibi kafamızda oluşan sorulara da Ortada makul bir şüphe olmadan maskeyle dolaşmak fobi işaretidir. diyerek cevap verdi. Bu cevabın sonunda birçok insanın fobi işareti gösterdiğini düşünüyorsunuz değil mi? Geliyor gelmekte olan diyebilir miyiz? Bütün fobilerin bir sonraki kısmı paranoyadır. Coronafobi ilerledikçe Corona paranoyasına dönüşüyor ve halk tabiriyle Coronayak olma ihtimali yükseliyor diyerek hastalığın ilerleyebileceğini de belirtiyor Dr. Tarhan. Peki nasıl olacak da bu süreçten sonra bizler Coronayak olmayacağız? Şu aşamada kişilerin psikolojilerini sağlıklı tutması ne kadar mümkün? Zor olabilir ama imkansız değil. Bence kendimizi bir inceleyelim, şüpheli davranışlarımız varsa üzerine gidelim. Rutin işlerini aksatan kişiler ‘Corona paranoyasına giriyor’ anlamına geliyor. Normalinde kişi önlemini alır ve rutin hayatını bozmaz ama rutin hayatını bozuyorsa; Coronafobi ötesinde artık davranışlara da yansımış, davranışlar aşırı kaçınma davranışları olmuşsa ve çevresinden soyutlanıyor herkese şüphe duyar hale geliyorsa, herkese Corona bulaştıracak gözüyle bakıyorsa; geçmiş olsun paranoyaklaşıyorsunuz. Bu da Corona paranoyası oluyor. Corona korkusunun virüs paniği geçtikten sonra da devam etmesi -ki bu çok muhtemel- ve insanları işlevsiz, yetisiz bırakması, zekasını, yeteneklerini kullanamayan, çalışamayan hatta işe yarım yamalak giden kitleler ortaya çıkarması gibi korkular mevcut. Hepimiz süreci merak ederken aslında sürecin peşinde getireceklerini de merak ediyoruz. Çünkü dünya hiç beklemediği bir şeyle mücadele ediyor. Herkes biraz daha tembelleşiyor, geç kalkıyor, zamanını istediği gibi kullanıyor. Hastalığa yakalanmayan çoğu insan, sokağa çıkması dışında özgürlüğünü yaşıyor aslında. Peki bu durum bizi yeni bir sisteme sürükler mi? Bu süreçten sonra insanların psikolojileri ve davranışları ne gibi sonuçlar doğurur? Hep birlikte göreceğiz. Belki korktuğumuz başımıza gelir, belki de tam tersi olur. Bilemeyiz. Dr. Tarhan yöneticilere büyük bir sorumluluk yüklemiş. Stres altında soğukkanlı kalma becerisinin önemli olduğunu, önemli kurumların, şirketlerin, yöneticilerin liderlik vasfının çalışanların tepkisini belirleceğini söylemiş. Lider eğer işe gelmiyorsa, devamlı maske takıyorsa, önceliği kendinde görüyorsa, Geçmiş olsun çalışanlarınız da sizin gibi yapmaya devam edecektir diyerek liderlerin örnek olma davranışlarını önemsemesi gerektiğini belirtmiş Nevzat Tarhan. Bunalmış olabiliriz, baskılanıyor gibi hissedebiliriz, belki birçoğumuz evlerimizde aradığımız o huzuru bulamamış olabiliriz, kendimizle baş başa kalmak bize iyi gelmemiş olabilir, Nereye gidiyor bu dünyanın hali? diye bol bol soru sorabileceğimiz bu zamanda herkes soğukkanlı olmalı ve pozitif bakmaya çalışmalı. Hiç değilse evinde sağlıklı olan bizler bunu bir borç bilmeliyiz. Hasta olmaktan ve virüs kapmaktan korkabiliriz. Gerekli önlemleri alalım ve hem kendi ruh sağlığımız hem de bir başkasınınki için maskeli ve hastalık belirtisi gösteren insanlara canavarmış gibi bakmayalım. Birbirimizi endişeye değil sükunete sürükleyelim. Her zorlu dönem gibi bu dönem de geçeceğini tekrar etmeliyiz. Aşırı davranışlardan, korkulardan, düşüncelerden uzaklaşmalıyız. Belki sonucunda yepyeni bir düzenle karşılacağız ama biz bu düzene de alışacağız. Paranoyaya değil umuda ihtiyacımız var ve bence umut her şeyin üstesinden gelir. Peki bunca kaygının içinde mi? Evet. Kaygıları korkuya dönüştürmeden şimdilik bir kenara bırakalım ve önce kendimizi sonra da bir başkasını soğukkanlılığa davet edelim. senolfazilet@hotmail.com twitter/SenolFazilet