Büyük teknoloji şirketlerinin ofislere dönüş planları neler?

Haziran ayı ile birlikte aşılamaların hız kazandığı, yasakların yavaş yavaş azaldığı bir döneme kapı araladık. Bu yeni dönem ile birlikte dünyada ve Türkiye’de pek çok şirket ofislere dönüş planlarını paylaşmaya başladı. Apple, Google, Facebook, Twitter, Microsoft, Dell gibi şirketler üzerinden derlediğimiz bu yazıya gelin hep birlikte Molatik olalım. Evden çalışmak, çalışanlar açısından, özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropollerde var olan ve en çok rağbet gören çalışma avantajlardan biri ve bu hiç de şaşırtıcı değil. Sabah ve akşam, işe gidip gelirken harcadığınız saatler olmasaydı, ailenize ve arkadaşlarınıza daha fazla zaman ayırabilir, pijamalarınızla çalışsabilirdiniz. Bundan üç yıl önce, böyle bir çalışma usulünün gerçekleşmesi, herkesin kulağına garip gelecekti belki. Şimdi durum biraz değişti. Pandemiyle beraber, hızlı bir şekilde pek çok kişi evden çalışma modelini benimsedi. Peki ya pandemi sonrası bu çalışma usulü nasıl değişecek? Haziran ayı ile birlikte aşılamaların hız kazandığı, yasakların yavaş yavaş azaldığı bir döneme kapı araladık. Bu yeni dönem ile birlikte dünyada ve Türkiye’de pek çok şirket ofislere dönüş planlarını paylaşmaya başladı. Apple, Google, Facebook, Twitter, Microsoft gibi teknoloji devi şirketler, dönüş planlarını açıklayan şirketlerin başında geliyor. Türkiye’de ve dünya’da çok sayıda çalışanı olan bu şirketlerin aldığı kararların diğer pek çok şirkete emsal bir karar görevi görmesi bekleniyor. Dönüş planını paylaşan şirketlerin başında Apple geliyor. Steve Jobs ve Stephen Wozniak ile birlikte, 1976’da Kaliforniya'da bir garajda kurulan Apple, bugün 147 bin çalışana istihdam sağlıyor. Bu kadar çalışanı olan ve dünyadaki önemli teknolojileri markalarından biri olmasından dolayı pek çok marka için bu karar örnek oluşturuyor. Haziran ayının ilk Çarşamba günü Apple çalışanları, şirketin CEO’su Tim Cook’tan bir mail aldı. Attığı maile Birçoğumuz ayrıyken pek çok şey başardık fakat gerçek şu ki geçen yıl çok önemli bir şey eksikti: her birimiz cümlesiyle başlayan Cook; Görüntülü konferans görüşmeleri, aramızdaki mesafeyi azalttı belki ancak yerine geçemediği şeyler var cümlesiyle devam etti. Tim Cook yine mektubun devamında, çoğu çalışanın Çarşamba ve Cuma günleri uzaktan çalışma seçeneğiyle Pazartesi, Salı ve Perşembe günleri ofise gelmelerini ama yüz yüze çalışması gereken ekiplerin ise haftada dört ila beş gün çalışacaklarını belirtiyor. Tim Cook’un attığı bu mail; pandemi sonrası süreçte Apple’ın çalışma planının nasıl olacağı sorusuna cevap veriyor aslında. Fabrika, mavi yaka çalışanların, online çalışma yürütmesi mümkün değil elbette ama beyaz yaka çalışanların haftada iki gün uzaktan çalışma usulü Türkiye’de de pek çok marka için bir örnek oluşturabilir. Tim Cook yine mektubunun devamında çalışanların yılda iki haftaya kadar, aile ve sevdiklerine daha yakın olmaları için bir ortam değişikliğine gitmeleri için uzaktan çalışma iznine sahip olacaklarını, bunun için sadece yöneticilerinin izni gerektiğini belirtiyor. Apple'ın uzaktan çalışma konusundaki duruşu, beyaz yaka çalışanları için biraz daha rahat gözükmesine rağmen aslında kendisi gibi olan diğer teknoloji devlerine kıyasla hala “tutucu” diyebiliriz. Mayıs ayında Google, çalışanlarının yüzde 20’sinin kalıcı olarak evden çalışabileceğini duyurmuştu. Bunun öncesinde, geçtiğimiz Aralık ayında Google, ofislere dönmeyi planladıklarını ve çalışanların üç gününü ofiste geçirmelerini sağlayacakları bir plan açıklamıştı. Fakat şimdi biraz daha esnek bir çalışma modeli belirleyerek, çalışanlarının % 60'ının haftada birkaç gün sahada olmasını; % 20'si yaptıkları işin niteliğinden dolayı ofis konumunda çalışacaklarını, yine % 20'sinin ise kalıcı olarak evden çalışabileceğini, buna ek olarak çalışanların bir yıl içerisinde dört haftaya kadar evden çalışabileceğini duyurdu. Bu yeni çalışma modeli Apple’a göre oldukça esnek. Slikon Vadisi, çalışanlar açısından iş değişikliklerinin en hızlı yaşandığı yerlerden bir tanesi ve bu esnek çalışma modeli büyük olasılıkla binlerce çalışanı olan Google’ı tercih etmek için kişilere bir neden sunacak . Uzaktan çalışma modeli üzerine açıklama yapan bir diğer teknoloji devi ise Facebook insan kaynakları ekibinin başkan yardımcısı Brynn Harrington, BBC'ye bazı çalışanların pandemi sırasında evde gerçekten başarılı olduklarını ve uzaktan çalışmaya devam etmek istediklerini söylemiş. Açıklamanın devamında Örneğin, çocuklarına daha yakın olan ve işe gidip gelme zamanlarını kısaltmaktan ve iş günlerini optimize etmekten mutlu olan ebeveynler, evden çalışmaktan heyecan duyuyorlar ifadelerinde bulunmuş. Harrington’un yaptığı bu açıklama, özellikle İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük metropollerde yaşayan çalışanlar için önemli bir nokta olacağı kesin. İşyeri seçiminde belirleyici bir kriter olacak bu model Türkiye’deki pek çok insan kaynakları profesyonelinin de dikkatini çekecek. Facebook, Eylül 2020’de San Francisco'daki Art Deco ofis binasının üç katını kiraya verdiği açıklamalarını yaparak, uzaktan çalışma modeli üzerine basına görüş bildirmişti. Bu noktada Facebook aslında uzaktan çalışma metodunu süresiz belirleyeceğini açıklayan ilk markalardan. ilk olarak Mayıs 2020'de CEO Mark Zuckerberg bir açıklama yapmış ve şirketin işgücünün %50'sinin önümüzdeki on yıl içinde tamamen uzak olmasını beklediğini söylemişti. Bu durumu gerçekleştirmeye kararlı olan Facebook Mayıs 2021 itibariyle ofislerini %10 kotasıyla çalıştırıyor. Bu model Apple ve Google’a göre dikkatleri daha fazla üzerine çekiyor elbette. Benzer şekilde Microsoft’ta, Ekim 2020’de çalışanlarına evden veya ofisten çalışma seçeneği sunduğunu duyurmuştu. Microsoft, ortalama olarak saatlerinin yalnızca yarısından daha az bir süre uzaktan çalışmalarına izin verileceğini, daha uzun süre uzaktan çalışmak isteyen çalışanların yöneticileriyle konuşmalarının gerekeceğini söylemişti. Diğer platformlara oranla yüz yüze çalışmayı daha çok gerektiren bir iş kapsamı olan Microsoft, özellikle donanım laboratuvarlarına, veri merkezlerine ve yüz yüze eğitime erişim gerektirenler de dahil olmak üzere bazı iş rollerinde uzun dönemde uzaktan çalışmanın çok mümkün olmayacığını da belirtti. Anlaşıldığı gibi uzaktan çalışma usülleri biraz daha beyaz yaka iş yapan kişiler için geçerli olacak. Michael Dell'in, 19 yaşında, Texas Üniversitesi'nde birinci sınıf öğrencisi olarak Dell'i yarattığından beri vizyonu markalara ışık tutacak cinsten. Bu vizyon, şirketi 94 milyar dolarlık bir altyapı ve bilgisayar devi olan Dell Technologies'e dönüştürdü. Şu anda dünya çapında 165.000'den fazla çalışandan sorumlu olan Michael Dell, COVID-19 sonrası bir dünyada uzaktan çalışmanın devam edeceğinden şüphe duymuyor. Buradan hareketle Dell'deki çalışma kültürü diğer markalara göre biraz daha farklı. Dell, çalışma usulünü; uzaktan çalışma, esnek çalışma, iş paylaşımı, yarı zamanlı çalışma ve sıkıştırılmış çalışma gibi başlıklara ayırıyor ve çalışanlarına “Bağlı İşyeri” diye adlandırdığı bir model sunuyor. Peki çalışanlar bu konuya nasıl bakıyor? Uzaktan çalışma konusunda uzmanlaşmış, Stanford Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Nicholas Bloom'un 2.500 çalışan üzerinde yaptığı çalışma, uzaktan çalışmaya geçişinin sonucunda çalışanlara daha fazla özerklik ve özgürlük verecek ve üretkenliği artıracak bir model oluşturduğunu açıklıyor. Özellikle çocuk sahibi olan ebeveynler için uzaktan çalışma oldukça cazip gözüküyor.