'Black Mirror: Bandersnatch' beklentileri karşıladı mı?

Son yılların en bomba dizisi bence açık ara 'Black Mirror'... Önceleri kendi halinde bir İngiliz dizisiyken, 3'üncü sezonundan itibaren Netflix'e geçen 'Black Mirror' harikalar yaratıyor. Fenomen olmayı başaran dizi, 2018'in son günlerinde enteresan bir bölümle karşımıza çıktı. 'Black Mirror: Bandersnatch' adıyla bir ilke imza attı. 28 Aralık'ta Netflix'te yayınlanan yapım, seyirciye seçme hakkı veriyor, beraberinde sevilme hakkını kazanmayı amaçlıyor. Espriyi bir kenara bırakırsak ne anlama geliyor bu? Dizi ilerlerken bir anda iki seçenek beliriyor. Ve siz, özgür iradenizle karar veriyorsunuz. Evet derseniz başka, Hayır derseniz başka şekilde ilerliyor dizi. Özeti, 'interaktif' bir dizi olması. İzleyici, 'Black Mirror: Bandersnatch'te sadece edilgen değil. İnisiyatif kullanıyor ve kendince hikâyeyi yönlendiriyor. Netflix'in ilk ve şimdilik tek interaktif dizisi olan 'Black Mirror: Bandersnatch'te ana karakterimiz bir kitaba kafayı takıyor. Bu kitap 'Bandersnatch' adlı bir roman... Karakterimiz, bu romanı bir video oyununa dönüştürmeyi hedefliyor ve başına enteresan olaylar geliyor. Kolay özetlenebilen bu konu, izleyicilerde merak oluşturmayı başarıyor. Yani şahane... Peki her şey gerçekten kağıt üstünde gözüktüğü gibi mükemmel mi? Bence hayır... Hem de koca bir hayır. Koyu bir Black Mirror hayranı olarak 'Bandersnatch'i ne yazık ki 'hafif' buldum. Düşünce güzel, uygulama teknik anlamda başarılı. Ama ne yazık ki yaratıcı ikilemlerle karşılaşmıyoruz. Her şey tahmin edilebilir ilerliyor. 'Spoiler' verip tadını kaçırmak istemiyorum ama spesifik örnekler sıralayabilirim. Mesela bir 'hap yutma' sahnesi var. Hapı yutsa da yutmasa da az çok konunun nerelere gideceğini, bağlanacağını kestirebiliyorsunuz. Hunharca bir espri yapalım, karakter 'hapı yutsa' bir dert, yutmasa başka dert. Seyirci her ne kadar Yaşasın, şoför koltuğunda ben varım! egosu ve heyecanı yaşasa da, bence o kadar da çekişmeli ikilemler sunulmuyor. İzleyicilerle interaktif etkileşim amaçlanmış ama düpedüz yine edilgen seyirci. Birçokları için yarım saatte, maksimum 45 dakikada bölüm bitiyor. Bazıları için 1 saati geçmiş durumda. Ama ortalamaya vurursak evet, üç aşağı beş yukarı şöyle bir 45 dakikalık bir bölüm diyebiliriz. Sıkıntı, birkaç denemede bu bölümün 'esprisi'nin hızlıca kaybolması. Söz konusu Black Mirror olduğunda, hayranları diziye çarpılmak istiyor. İçinde kaybolmak, önce A dediğine B der gibi C demek filan istiyor. Ama bu 'denklem' fazla kolay. 2X eşittir 10, x kaçtır?lık bir matematik sorusu tadında bu bölüm. X'lerden hangisini seçerseniz seçin ortada bir Y faktörü olmadığı için karmaşa yok. Halbuki önceki Black Mirror bölümlerini hatırlayın, işler böyle mi ilerliyordu? İkinci sezon ikinci bölümü hatırlayın mesela. 'White Bear'dan bahsediyorum. Suç ve ceza gibi kavramlar üzerinden ilerliyordu bu bölüm. Ama öyle enteresan bir finali vardı ki, 180 dakikalık sinema filmi etkisi yaratıyordu. Black Mirror'ın 'komplike'liğine alışmış olan seyirci, aynı karmaşıklığı, aynı matematiği 'Bandersnatch'te bulamıyor. Fikir güzel, çekim güzel ama fazla yüzeysel. Bu bölümü izledikten sonra 'Black Mirror'ın yolunun yol olmadığını düşünmeye başladım. Ve ne yazık ki benim gibi düşünenlerin sayısı fazla. Aslında bu hayal kırıklığını çok doğal karşılıyorum. Neticede her geçen gün fenomenleşen bir dizinin genel izleyicileri yakalama gayreti gütmesi, ana akımlaşması, hayran sayısını artırmayı amaçlaması, eskisi kadar 'alternatif' kalmaması doğal. Üstelik teknoloji ve distopya gibi temaları olan bir dizinin, interaktif bir misyonu üstüne gömlek gibi giymesi çok normal. En doğalı ise o gömleğin aşırı hafif olması... 'Black Mirror' izleyicisi olmayanların bile diziyi 'interaktif yenilik' sayesinde keşfetmesi sağlanmış. Sonuç ne? Niceliksel açıdan başarılı. Henüz 2 haftadır yayında olmasına rağmen pek çok kişi kayıtsız kalamadı. Ama niteliksel açıdan pek de doyurucu olmadığı için marka değeri zedelendi. Bundan sonra ne olur? Açıkçası ilk iki sezondaki kadar 'sağlam', 'alternatif', 'sert' olacağını düşünmüyorum. O bölümlerin her biri sinema tadındaydı. Avrupa sineması üzerine bilim kurgu sosu eklenmiş gibiydi. 'Black Mirror' fenomenliğe oynadı. Ama bu da kötü bir şey değil. Ne güzel, derdini daha geniş kitlelere duyurdu. Her ne kadar seyreltilmiş bir halde yolunda devam etse de, eski gücünü ve etkileyiciliğini aratsa da, popüler kültürdeki etki alanı genişledi. 'Black Mirror: Bandersnatch', interaktif dizi furyasını başlatacak gibi. Pek çok bölümde 'öncü' fikirler sunduğu ortada. Hatta bu fikirlerden hangilerinin gerçeğe dönüşeceğine dair birtakım çeteleler tutuluyor. (Hemen söyleyeyim, üçüncü sezon birinci bölüme bir tik atınız lütfen) Bu yüzden 'Bandersnatch'i 'remix proje' gibi düşünmek lazım. Standart bir Black Mirror bölümü olmadığını bilerek izlersek ne canımız acır, ne de hayal kırıklığına uğrarız. Eleştirilebilir yanlarına rağmen bölüme pozitif bakılması taraftarıyım. Sonuçta 'Black Mirror' bu yahu. Çağı yakalayan tek dizi! twitter.com/mayksisman instagram.com/mayksisman youtube.com/mayksisman can.sisman@milliyet.com.tr