Antik medeniyetler için Güneş ve Ay tutulması ne anlama geliyordu?

Antik Çin'de Güneş tutulması olduğunda, kutsal bir ejderhanın Güneş'e saldırdığı ve Güneş'i bir lokmada yediği düşünülürdü. Antik Çin medeniyetinden kalan tutulma kayıtları, dünyanın en eski yazılı tutulma kayıtlarından bazılarını oluşturur ve 4 bin yıl önceye kadar uzanır. Kayıtlardan birinde açık şekilde Güneş yendi cümlesi geçiyor. Güneş'i yiyen kutsal ejderhayı kaçırmak ve Güneş'i kurtarmak için insanlar, tutulma sırasında davullar çalıyor ve yüksek sesler çıkarıyordu. Her tutulmanın ardından Güneş tekrar ortaya çıktığı için, insanlar yöntemlerinin işe yaradığını düşünüyordu. Güneş tutulmasının aksine Ay tutulması, Antik Çin'de önemli bir gök olayı olarak sayılmazdı. MÖ. 90 yılında kaleme alınan bir metinde Ay tutulması için sık rastlanan bir olay tanımı yapılmıştı. Antik Hindistan Mitolojisi'nde Güneş tutulması son derece rahatsız edici, kötü bir olay olarak görülüyordu. Efsaneye göre kurnaz şeytan Rahu, ölümsüz olabilmek için tanrıların abıhayat suyunu içiyordu. Kadın gibi giyinen Rahu, tanrıların verdiği ziyafete katılmak istedi ve koruyucu tanrı Vişnu tarafından fark edildi. Cezalandırılan Rahu'nun kafası kesildi. Gökyüzü boyunca uçarak yol alan kafası, Güneş'i örterek tutulma yaşanmasına sebep oldu. Bu efsanenin bazı anlatımlarında Rahu'nun abıhayat suyundan çok az da olsa içtiği ve abıhayat suyu, bedeninin diğer kısımlarına ulaşmadan kafasının kesildiği söylenir. Abıhayat suyu sayesinde kafası ölümsüz olan Rahu sürekli Güneş'i kovalar ve zaman Güneş'i yakalayarak çiğner. Fakat Rahu'nın boğazı yoktur ve bu sebeple Güneş bir süre sonra tekrar ortaya çıkar. Güney Amerika'daki İnka Medeniyeti, Güneş ve gökkuşağı tanrısı Inti'ye tapıyordu. Inti genel olarak iyi huylu bir tanrıydı fakat öfkelendiği zaman Güneş'i karanlığa bürüyordu. Güneş tutulması ile beraber ruhani liderler, Inti'nin öfkesinin kaynağını bulmaya çalışıyor ve kurbanlık etmeleri gerekenleri belirliyordu. İnka Medeniyeti'nde insan kurban etmek nadir başvurulan bir yöntem olsa da Güneş tutulması, insan kurban edilmesi için yeterli bir sebepti. Kurban etmenin yanı sıra oruç da yaygın yapılan bir diğer sakinleştirme yöntemiydi. Güneş tutulması esnasında ve sonrasında imparator, kamu görevlerini bir süreliğine durduruyordu. Choctaw efsanesine göre yaramaz siyah bir sincap Güneş'i kemiriyor ve bu sebeple Güneş tutulması oluyordu. Tıpki Çin Medeniyeti'nde olduğu gibi Kızılderililer de sincabı korkutmak için gürültü çıkarıyor ve avazı çıkana kadar bağırıyordu. Ojibwa ve Cree halkının Güneş tutulması ile ilgili farklı düşünceleri vardı. Efsaneye göre Güneş, Tcikabis adında bir erkek çocuğunu (cüce olarak da bahsedilir) yaktı. Güneş'ten intikam almak isteyen Tcikabis, kız kardeşinin tüm engellemelerine rağmen Güneş'i kapana kıstırıyor ve tutulmaya sebep oluyor. Tutulan Güneş'i kurtarmak için çeşitli hayvanlar seferber oluyor fakat yalnızca mütevazı bir fare, Güneş'i iplerinden kemirerek kurtarıyor ve Güneş yoluna devam ediyor. Batammaliba, Togo'nun kuzeyi ve Benin'de yaşayan antik bir medeniyetti. Efsaneye göre halkın öfkesi ve savaşlar, Güneş ve Ay'a kadar sıçrıyordu. Güneş ve Ay bu sebeple kavga etmeye başlıyor ve tutulma gerçekleşiyordu. Efsane ilk olarak, Puka Puka ve Kuiyecoke annelerin, Güneş ve Ay'ın kavgasını bitirmek amacıyla barış gösterisi yapması için halkı uyarmasıyla başladı. Tutulma gerçekleştiği zaman Batammaliba halkı, senelerdir süregelen kan davalarını sona erdirir ve Güneş ve Ay arasındaki savaşı sona erdirmek için barışçıl faaliyetlerde bulunur. Antik Mısır Medeniyeti, Güneş tutulmalarını detaylandıran hiçbir kayıt bırakmamıştır. Gök bilimi hakkında bu denli araştırma yapmış bir medeniyetin, tutulmalar hakkında hiçbir kayıt bırakmaması son derece tuhaf. Bazı araştırmacılar, Antik Mısır'da Güneş tutulmasına dair herhangi bir kaydın bulunmamasının sebebini, tutulmaların tedirgin edici olaylar olarak değerlendirildiği ve bu sebeple kayıtlarının tutulmadığı şeklinde olabileceğini açıklıyor. Kayıtların tutulmamasının en önemli sebebi ise Güneş tanrısı Ra'yı kızdırmamak olabilir. Eski Mısır'da Güneş tutulmasına dair hiçbir yazılı metnin olmamasının bir diğer sebebi de kayıt defterinin zaman içerisinde kaybolması ya da hasar görmesi olabilir. Instagram.com/mehmetcankmrc twitter.com/mehmetcankmrc YouTube.com/mehmetcankomurcu