Amazon ormanları çevreye zarar mı veriyor?

Gün geçmesin ki insanoğlu doğaya zarar vermesin. Yapılan araştırmalara göre 'dünyanın akciğeri' olarak bilinen Amazon ormanları çevreye fayda olmayı bırakmış gibi... Peki Amazon ormanları çevreye zarar mı veriyor? Gelin, hep birlikte öğrenelim. Yapılan araştırmalara göre, Amazon yağmur ormanları artık depolayabileceğinden daha fazla sera gazı yaymaya başlamış. Analizler, dünyanın en fazla biyolojik çeşitliliğe sahip bölgesinin çevre üzerindeki net etkisinin, insan eylemlerinin bir sonucu olarak negatif hale geldiğini göstermekte. Balta girmemiş orman diye hatırladığımız ve tahayyül ettiğimiz Amazon ormanlarına demek ki yüzlerce ve binlerce balta girmiş. Ormansızlaşma, madencilik, yangınlar ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği sellerin artmasına ve daha sık kuraklık görülmesine yol açmış, bu da ormanın artık karbondioksiti emdiğinden daha yüksek seviyelerde metan ve azot oksit ürettiği anlamına geliyormuş. Yani uzun lafın kısası Amazon ormanları çevreye zarar vermeye başlamış. Endişe verici bir şekilde, araştırmanın sonuçları Amazon yağmur ormanlarının aslında küresel ısınmayı azaltmaya yardımcı olmaktan ziyade daha kötü hale getirebileceğini gösteriyor. E durum böyle olunca da karbondioksit, atmosferdeki en bol sera gazı olduğu ve Amazon dünyadaki en büyük 'karbon yutağı' olduğu için Amazon, küresel ısınma üzerindeki etkisine dair araştırmaların da hedefi oluyor. Bu sebeple de Amazon ormanları, karbon döngüsü devam eden iklim krizini çevreleyen tartışmanın merkezine sıkı bir şekilde yerleştiriliyor. Bununla birlikte yapılan diğer araştırmalara göre; metan ve nitröz oksit, karbondioksitten daha kısa ömre sahip ve çok daha düşük seviyelerde oluşan fakat daha güçlü sera gazları arasında yer alıyor ve bu sera gazı emisyonlarını etkileyebilecek tüm faktörler incelendiğinde, Amazon'un çözümün bir parçası olmaktan sorunun bir parçası haline gelebileceği iddialar arasında. Araştırmacılar, Amazon Havzasında, özellikle metan ve azot oksitten kaynaklanan mevcut ısınmanın, atmosferik karbondioksit emilimi ile sağladığı iklim hizmetini dengelediği ve büyük olasılıkla aştığı sonucuna vardık ifadelerini kullanmış. Tabii ki bunun sebebi Amazon ormanlarının kendisi değil. Ormanın ne günahı var. Bu durumun ana müsebbibi tahmin edersiniz ki, bölgedeki insan faaliyetleri... Dünya üzerindeki en büyük ekosistem karbon havuzlarından biri olan Amazon, beş yıl boyunca insanlığın ürettiği tüm karbon emisyonlarına eşdeğer olan 200 gigatona kadar karbon depoluyor. Ancak, bölgenin, karmaşık ekosistemi daha birçok beklenmedik etkiye yol açıyor. Diğer taraftan bilim insanları, Amazon'da da metan emisyonlarının arttığını çünkü ağaçların büyükbaş hayvan çiftliklerine yer açmak için yasa dışı bir şekilde kesildiğini aktarmış. Al işte dediğimiz bu olayın devamında bu geniş alanların, büyük miktarlarda sera gazı üreten yüzbinlerce inekle dolu olduğu belirtilmiş. Öte yandan, araştırmacılar, petrol, kömür ve diğer fosil yakıtların kullanımının durdurulması gibi eylemlerle Amazon'a verilen hasarın hala tersine çevrilebilmesinin mümkün olduğunu söylemişler. Amazon ormanlarının dünya için hâlâ çok önemli olduğuna dikkat çeken bilim insanları, onun değerli bir iklim varlığı haline gelmesi için yapılması gereken tek şeyin ormansızlaşmanın durması gerektiği olduğuna vurgu yapılmış. Bilim insanlarının bütün bu uyarılarına rağmen Brezilya Devlet Başkanı, Amazon boyunca bir uçuş yapılsa tek bir yangın bile görülmez. Amazon, kendini koruyan ve alev almayan nemli bir ormandır demiş ve bu raporu da abartılı bulmuş. Ne de olsa Jair Bolsonaro bütün bilim insanlarından daha iyi bilir. (!) Uzun lafın kısası arkadaşlar Amazon ormanlarının çevreye zarar verdiği yok. Çevreye zarar veren tek bir şey varsa o da insanoğludur. Başımıza gelen her türlü felaket, iş ne varsa ders de olmuyor. Bütün varlığımızla doğaya ve dolaylı olarak kendimize zarar vermenin bir yolunu buluyoruz. Ne diyelim, umarız ki bir an önce Brazilya başkanı ve çevre halkı uyarıları dikkate alır ve çevreye zarar veren Amazon'u (!) eski haline dönüştürebilirler. Fazilet.Senol@milliyet.com.tr twitter.com/SenolFazilet instagram.com/SenolFazilet