ABD Başkanlık seçimlerinde nefes kesen yarış

Bu yıl özellikle pandeminin ilan edilmesi ile her ülkede olduğu gibi ABD'de seçimi de bu durumdan nasibini aldı. Seçmenlerin yüzde 34'ü ekonomi, yüzde 21'i ırkçılık, yüzde 18'i Kovid-19, yüzde 11'i güvenlik, yine yüzde 11'i ise sağlık politikalarını göz önünde bulundurarak oylarını veriyor. Bu bilgiler ışığında her iki adayın vaatlerinin tatmin edici olması oldukça önemli. Seçmenler iki adayın da vaatlerine göre değerlendirdiğinde sistemde iyileştirmeler yapacağını söyleyene Donald Trump'a mı yoksa sistemde köklü değişiklikler yapmayı hedefleyen Biden'a mı oy verecek? ABD’de halk oylamasında en yüksek oyu alan aday doğrudan olarak başkan olamıyor. Başkanın belirlenmesi dolaylı bir şekilde 'Seçici Kurul' tarafından yapılıyor. Nasıl mı? En basit şekilde açıklamak gerekirse; Seçmen öncelikle kayıtlı olduğu eyalette Seçici Kurul’da yer alacak delegeleri seçiyor. Bu delegelerin elbette daha önce parti kurultaylarında belirlenmiş olması gerekiyor. Eyalette en çok oyu alan parti, o eyalet adına Seçici Kurul'a delegelerini gönderme hakkını da kazanmış oluyor. Seçici Kurul’da toplam 538 delege yer alıyor. Başkan seçilmek için 270 delegeyi toplamak gerekiyor. Dolayısıyla, halk oylamasında oransal olarak en yüksek oyu alan aday, her zaman seçimin kazananı olmayabiliyor. Bu durumun en büyük örneğini bir önceki başkanlık seçimlerinde gördük. Geçtiğimiz seçimlerde Demokratların adayı olan Hillary Clinton, rakibi Trump'dan ülke genelinde daha fazla oy almıştı fakata delegelerin dağılımı farklı bir tablo oluşturduğu için Clinton Seçici Kurul'da çoğunluğu sağlayamadı ve başkan seçilemedi. Bu durumda en kritik nokta aslında delege sayısı yüksek olan eyaletlerde seçimi kazanmanın genel seçime şekil verdiği gerçeği. ABD’de başkanlık seçimlerinde iki büyük parti olan Demokrat Parti ve Cumhuriyetçi Parti belirleyici partiler oluyor. Demokrat Parti’nin adayı Barack Obama döneminde başkan yardımcılığı da yapmış olan Joe Biden. Biden'ın karşısında ise Cumhuriyetçi Parti’nin adayı dört yıldır görevde olan ABD Başkanı Donald Trump. Donald Trump ve Joe Biden'ın seçim öncesi vaatleri nelerdi? Ekonomi, sağlık ve dış politika gibi vaatlerde bulunan adayların vaatleri tam anlamıyla zıtlık taşıyor. Pandemi dönemi ile birlikte daha yoğun çalışmalar yapılması gereken sağlık politikaları alanında Başkan Trump’ın vaadi, Düşük Maliyetli Sağlık Sigortası’nı (ACA) tümüyle ortadan kaldırıp yeni bir sağlık sigortası sistemi kurmak şeklinde. Trump'ın vaadine karşılık ise Biden ACA’yi geliştirip tüm ABD’liler için daha ulaşılabilir bir hale getirmeyi kapsıyor. Ekonomi politikalarında ise Trump, vergilerde indirime gitmeyi ve şirketlerin ülke içindeki yatırımlarına teşviği ön plana çıkarırken Biden'ın fazla geliri olandan daha yüksek oranda vergi alınmasını ve alınan vergilerin kamu yararına harcanmasına yönelik çalışamlar yapacağını iletiyor. İki adayın da ortak bir noktada birleştiği vaat ise pandemi döneminde artan işsizliğinin azaltılacağı sözünün verilmiş olması. Son olarak, dış politikada ise Donald Trump, ABD’nin ulusal çıkarlarını uluslararası alanda korumaya devam edeceğinin ve uluslararası kurum ve ortaklıklarla olan anlaşmazlıkların devam edeceğinin sinyalini verdi. Biden ise ülkenin diplomatik ilişkilerini 'onaracağını' iletti. ABD'de seçim sistemleri dünya üzerindeki seçim sistemlerinden oldukça farklı bir yönteme dayanıyor. Seçim sisteminde en büyük aktör ABD eyaletleridir diyebiliriz. ABD'de toplam 50 eyalet vardır ve tüm eyaletler birbirleriyle politik bir birlik içerisindedirler. Her bir eyalet, bir coğrafi bölgede idari yetkiye sahiptir ve egemenliğini federal hükümetle paylaşır. ABD’de oy kullanma usülleri eyaletten eyalete farklılık gösterir. Klasik bie yöntem olan sandığa gidip oy kullanma seçeneğinin yanı sıra bazı eyaletlerde posta yolu ile oy kullanmak da mümkün. Dolayısıyla oy kullanma şekli de içinde çeşitlilik barındırır. Bu yıl Kovid-19 pandemisi sebebiyle seçmenin, geçmiş yıllara kıyasla daha yüksek bir oranda posta oyu kullanacağı tahmin ediliyor. Eyaletlerin sayılarının çokluğunu ve nüfusun 328 milyonun üzerinde olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda bu yoğunluğun seçim sürecini de etkileyeceğini söylemek mümkün. 3 Kasım'da başlayan Başkanlık seçimleri oyları sayma görevinin 3 Kasım’dan itibaren resmi olarak başlanacağı belirti. Yapılan seçim üzerinde eğer yeniden sayım gibi bir durum söz konusu olmazsa eyaletlerin kasım ayı içerisinde oylarının sayımı tamamlanmış olacak. Tüm seçmen oylarının toplanması ve Washington’a gönderilmesi için verilen tarih ise 16 Aralık. Yeni başkan ise 20 Ocak'ta yapılacak yemin töreninin ardından göreve başlayacak ve 20 Ocak 2025'e kadar ülkeyi yönetecek. Koronavirüs tehdidi, ABD’de 2020’de yapılacak başkanlık seçimlerinde en başından beri önemli bir faktör olarak konuşuluyor. 2020 yılının ilk aylarından bugüne dek Trump'ın uyguladığı Koronavirüs politikaları seçmenlerin karar almalarında önemli bir nokta haline gelmiş durumda. Başkan Donald Trump’ın ABD ekonomisinde ani bir düşüşe de yol açan kamu sağlığına yönelik bu tehdit karşısındaki tutumu Demokratlar tarafından güvenilirliği ve becerisine atıfta bulunuyor. Uzmanlar, Donald Trump'ın tercih edilme sürecinde Koronavirüs politikasının oldukça etkili olacağını düşünüyor. Geçtiğimiz Mayıs ayında sokak ortasında siyasi bir vatandaşın - George Floyd'un- polis tarafından öldürülmesi ve ardından çıkan ırkçılık olaylarının da seçim sürecini etkileyeceği düşünülüyor. Her ne kadar ırkçılık, ABD'nin değişmeyen bir sorunu olsa da bu süreçte Biden'ın tutumunun Trump'tan daha yumuşak olacağına inanılıyor. Dolayısıyla bu durum da seçmen davranışını etkileyebilecek bir durum olarak önemini koruyor. Donald Trump: Kuzey Dakota (3), Güney Dakota (3), Nebraska (3), Wyoming (3), Indiana (11), Batı Virginia (5), Kentucky (8), Arkansas (6), Güney Carolina (9), Oklahoma (7), Mississippi (6), Alabama (9), Tennessee (11), Louisiana (8). Joe Biden: New York (29), Maryland (10), New Jersey (14), Illinois (20), Vermont (3), Virginia (13), New Mexico (5), Colorado (9) Connecticut (7), Massachussets (11), Rhode Island (4), Delaware (3), Washington D.C. (3). Associated Press verilerine göre veriler, Joe Biden 238 seçici delege oyu ile yüzde 50, Donald Trump 213 seçici delege oyu ile yüzde 48.4 şeklinde. Bunun yanı sıra Donald Trump'ın Florida ve Georgia, Lowa, Kuzey Carolina, Michigan, Ohio, Pensilvanya, Teksas ve Wisconsin eyaletlerinde hakim olduğunu görüyoruz. Arizona, New Hampshire ve Nevada eyaletlerinde ise Joe Biden'ın önde olduğunu görüyoruz. 270 delegeye sahip olan bu yarışın kazananı olacak. Her seçimde olduğu gibi, seçimlere hile karışma olasılığı bu yıl yapılan seçimde de ciddiyetini koruyor. Peki, halkın büyük bir çoğunluğunun oylarının güvende olduğuna inandığı ABD'de seçimlere hile karışması mümkün mü? Donald Trump saatler önce bir açıklamada bulundu. Bu gece aldığımız sonuçlar muazzam, kutlamak için hazırdık. Georgia'yı kazandık, Teksas'ı kazandık. Yüzde 2 buçuk farkla öndeyiz, oyların sadece yüzde 7'si açıldı, bizi yakalamalarına imkan yok. En önemlisi, Pensilvanya'yı büyük bir farkla kazanıyoruz. 600 bin oy farkı var, başa baş bile değil. Bizi yakalamalarına imkân yok, büyük olasılıkla başkanınız ben olacağım. 'Bu seçim bitti' diye açıklamalarda bulundular. Ben bunu başından beri söylemiştim, kazanamazlarsa bizi mahkemeye vereceklerini söylemiştim. Florida'da büyük bir zafer kazandık, Ohio'da yüzde 8.1 bir farkla kazandık. Kuzey Carolina'da çok büyük bir zafer ilan ettik. Ancak bir anda her şey durdu. Bu ülkemiz için bir utançtır, ABD'yi kandırmaya çalışıyorlar, biz bu seçimi kazandık. Şimdi tek yapılması gereken şey, seçimin dürüstlüğünün sağlanması. Ciddi bir hileden bahsediyorum. Biz Anayasa Mahkemesi'ne başvuracağız ve oy sayımının durdurulmasını talep edeceğiz. Biz kazanacağız, ve bana sorarsanız zaten kazandık şeklinde bir açıklamada bulundu. Joe Biden ise Sandıkları terk etmeyin çağrısında bulundu. Elbette her iki aday için herkesin bir yorumu var ve verilere bakarak da tahminler yapabilmek mümkün. Seçimleri, Benim için mavi yada kırmızı yoktur hepimiz Amerikalıyız diyen Joe Biden mı? Ekonomimiz benimle yüzde 33.1 ile tarihin en hızlı büyümesini yaşıyor diyen Donald Trump mı kazanacak? Asıl önemli olan nokta Trump kazanırsa ne olacak? Biden kazanırsa ne olacak? Seçim gününe dek yapılan araştırmalarda, seçim konuşmalarından edindiğimiz bilgilere göre Trump kazanırsa; Çin ve Rusya ile ilişkiler de değişikliklerin meydana gelmesi çok olası görünmüyor. Trump, ikinci kez kazanmış olmanın verdiği güvenle kararlarında değişiklik yapma eğilimine gidebilir. Asıl önemli olan vaatlerinde de söylediği gibi Trump'ın vergiler, işsizlik ve sağlık alanlarında yapacağı çalışmalar. Özellikle pandemi sürecindeki tutumu oy oranlarına yansıyan Trump'ın bu durumdan ders çıkardığını düşünürsek, Trump'ın tekrar başa geldiğinde bambaşka politikalar uygulaması çok olası. Peki ya Biden kazanırsa? Joe Biden'ın, Barack Obama döneminde başbakan yardımcılığı yaptığını biliyoruz. Dolayısıyla Biden da Obama tarzını görmek çok mümkün. Biden'ın, iç politika ve dış politika da yapmayı hedeflediği çalışmaları göz önünde bulundurduğumuzda aslında bambaşka bir ekol görmeyeceğimizi biliyoruz. Genel yorumlar Biden'ın Obama'nın devamı niteliğinde olacağı yönünde...