17 Ağustos 1999 depremi ve ardında bıraktıkları

Bugün Türkiye'nin yakın tarihinde yaşanmış en büyük doğal afetlerden biri olan 17 Ağustos Depremi'nin yıl dönümü. 1999 yılında 16 Ağustos'u 17 Ağustos'a bağlayan gece neler oldu? 17 Ağustos depremi ardında neler bıraktı? 1999 yılının 16 Ağustos'unu 17'sine bağlayan gece hava daha sıcak, yıldızlar daha parlaktı ve o günde bir gariplik olduğu seziliyordu. Öyle söylüyor BBC'ye röportaj veren 17 Ağustos depremzedeleri. 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03:02'de 7.4 büyüklüğünde Türkiye tarihinin en büyük ikinci depremi olarak kayıtlara geçti. Merkez üssü Gölcük olan deprem, Marmara bölgesinin birçok yerinde hissedilmişti. İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova'da can ve mal kaybına neden oldu. Derinliği 17 kilometre olan sarsıntıda yer kabuğunun sağa doğru hareket ettiği ve 120 kilometrelik bir hat boyunca kırıldığı tespit edildi. 17 Ağustos depreminden yaklaşık üç ay sonra, bu kez 12 Kasım'da yine Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde merkez üssü Düzce olan bir başka deprem daha meydana geldi. 7.2 büyüklüğünde olan ve 30 saniye süren Düzce Depremi'nde 845 kişi hayatını kaybetti. 17 Ağustos 1999 depremi Türkiye'nin nüfus yoğunluğu ve ekonomik faaliyet açısından Türkiye'nin en önemli bölgelerini etkilemişti. Örneğin Gölcük; depremden önce sanat fuarlarının yapıldığı, sanatseverlerin bir araya geldiği okuma oranının en fazla olduğu bölgelerden biriydi. Deprem sonrası herkes doğal olarak korkusundan kaçmak istedi. Değirmendere; insanların balık tuttuğu, denizde hayat bulduğu, denizde vakit geçirdiği, sakin ve huzurlu bir yerdi. Depremden sonra herkes sırtını denize döndü. Çünkü o hayat buldukları deniz onlara çok zarar verdi. Birçok insan ve ev suyun altında kaldı. Depremden sonra herkesin hayat bulduğu o denizde kimse yüzemez, balık tutamaz, yakınında duramaz oldu. Hatta depremzedelerin ifadelerine göre bazıları deniz olmayan yerlere bile taşındı. Depremin üzerinden yıllar geçtikten sonra insanlar denizle barıştılar bazısı da hiç barışamadı... Resmi rakamlara göre, depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi de yaralandı. 5 bin 840 kişi de kayboldu. İzmit Körfezi'nin güneyindeki Gölcük, Değirmendere ve Karamürsel gibi bazı yerlerde sahile yakın kısımların deniz altında kalmasından sebep can ve mal kaybının tespitini zorlaştıran en önemli unsur olarak görülüyor. En fazla can kaybı yaklaşık 4 bin 500 kişi ile Gölcük'te oldu. Kocaeli'nde kayıtlara geçen can kaybı 4 bin olurken, Yalova ve Sakarya'da ise yaklaşık 2 bin 500'er kişi hayatını kaybetti. Depremin etkilediği İstanbul'un Avcılar ilçesinde ise 976 kişi yaşamını yitirdi. 17 Ağustos depreminde birçok hayat ve yaşam soldu. Hayatta olanlar da hayatın bir daha devam etmeyeceğini, nasıl toparlanacağını düşünüyordu. O akşam bir hava saldırısı olduğunu, savaş başladığını ya da kıyametin koptuğunu düşünmüş birçok insan. Ama birçoğu durumu 'kıyamet' olarak nitelendiriyordu. 17 Ağustos Depremi ardında çok acı hatıralar ve görüntüler bıraktı. Fakat o depremi yaşayan insanlar; 'hayatın devam ettiğini', toparlanamayacığını düşünseler bile bir şekilde toparlandıklarını, insanların güldüklerini, her şeyin yeniden başladıklarını anlatmışlar. Ölümün olduğunu, her an gelebileceğini birden her şeyimizi kaybedebileceğimizi ve önemli olan tek şeyin sevmek ve insan olduğunu söylüyorlar depremzedeler BBC belgeseline verdikleri röportajlarda. Deprem hayatımızın bir gerçeği. Her an maddi ve manevi olarak hazır olmalı ve bilinçlenmeliyiz her açıdan. Umarız ki başımıza 17 Ağustos vb. felaketler gelmez ama gelirse de hazırlıklı olmayı ve sakin kalmayı, bir şekilde hayatın devam ettiğini gösterdi 17 Ağustos Depremi. Fazilet.Senol@milliyet.com.tr twitter.com/SenolFazilet instagram.com/SenolFazilet