Çatışma hali, krizler ve başarı

ŞÜKRÜ ANDAÇ/ Milliyet Gazetesi Ekonomi Müdürü/ sukru.andac@milliyet.com.tr- Mashable Türkiye, "Hayatımız boyunca sevdiğimiz insanları incitmekten, üzmekten ya da onlarla 'çatışma' yaşamaktan kaçınmak zor. Anlaşmazlık çoğu yaşamın kaçınılmaz bir parçası ve nasıl uzlaşılacağını öğrenmek, bundan kaçınmaktan daha faydalı ve gerçekçi bir hedef" ifadelerini kullandığı son makalelerinden birinde şu soruya yanıt arıyor: "Bir çatışmada hangisisiniz? Kaplumbağa mı, tilki mi, baykuş mu, oyuncak ayı mı, köpekbalığı mı?" Elbette "çatışma" ve "ilişki yönetimi" konusu sosyal hayatta sıklıkla karşımıza çıkıyor. Bununla birlikte çatışma ve bununla nasıl başa çıkılacağı konusu iş hayatı için de oldukça önemli. İşte bu yüzden, yayımlanan makaledeki bazı dikkat çekici noktalar yöneticilerin kişilikleri, davranışları, kriz iletişim becerisi, başarı ve başarısızlıklarıyla yakından ilişkili olabilir! Hiç düşündünüz mü; bir çatışma durumunda acaba siz hangisisiniz? Gelin bu soruya Mashable editörlerinin gözünden yanıt arayalım: (Öncelikle; ilk adım, ilişki çatışmalarını bu kadar zorlaştıran şeyin ne olduğunu ve insanların bu çatışmalara yönelik farklı yaklaşımlarını anlamaktan geçiyor.) "Sosyal psikolog David W. Johnson insanlarda çatışma yönetimi tarzlarını inceledi ve çatışmaya verdiğimiz tipik tepkileri modelledi. Johnson'a göre, çatışma çözümündeki tepki ve stratejilerimiz, kendi kaygılarımız (hedeflerimiz) ve diğer kişilerin kaygılarını (onların hedefleri ve ilişkinin korunması) dengeleme girişimi çevresinde şekilleniyor. Johnson bu dengeleme eylemine yönelik beş ana stil veya yaklaşım belirledi:

1- Kaplumbağalar: Hem kendi hedeflerinden hem de ilişkiden vazgeçerek geri çekiliyor

2- Köpekbalıkları: Agresif, güçlü bir tutum sergiliyor ve kendi hedeflerini her ne pahasına olursa olsun koruyor. Çatışma sırasında saldırma, gözdağı verme ve ezme eğiliminde oluyor.

3- Oyuncak ayılar: Barışı korumaya ve işleri yumuşatmaya çalışıyor. Kendi hedeflerini tamamen bir kenara bırakarak ilişki uğruna fedakârlık yapıyor

4- Tilkiler: Uzlaşmacı bir tarz benimsiyor. Her iki tarafın da fedakârlık yapmasını önemsiyor ve her iki taraf için de ideal olmayan sonuçlara yol açsa bile taviz vermeyi çözüm olarak görüyor.

5-Baykuşlar: Çatışmayı çözülmesi gereken bir sorun olarak görüyor; her iki tarafın da hedeflerine ulaşması ve ilişkiyi sürdürmesi için adil çözümler sunuyor. Bu, önemli ölçüde zaman ve çaba gerektirebilir. Ancak baykuşlar mücadeleye istekli oluyor."

Kriz döneminde tutunmak

Makaledeki bu notları okuduğumda aklıma şu olay geldi... Kısa süre önce, İzmir'de sohbet etme imkânı bulduğum iş dünyasının deneyimli ismi Lucien Arkas, kriz dönemlerinde başarıyla mücadelenin formülünü şu stratejiye dayandırıyordu: "Biz bu dönemlerde 'kaplumbağa' gibi hareket ederiz. Kriz ve dalgalanmaları öngördüğümüzde, kafamızı içeri çeker ve bir süre kabuğumuza çekilerek, olanı biteni takip ederiz. Kabuğumuzda ve güvenli bir ortamdayızdır. Zaman geçip, işlerin normalleşeceği vakit geldiğinde tekrar kafamızı dışarı çıkarırız." "Cumhuriyet 100 yaşına girecek, 60 yılını ben patron olarak yaşadım. Neler gördüm!.." diyen Lucien Arkas'ın; 63 şirket ve 7300 çalışandan oluşan dev grubu şu an taşıdığı nokta düşünüldüğünde, 'kaplumbağa' örneğinin değeri çok daha anlamlı oluyor. Çatışma için kaplumbağaya atfedilen 'Hem kendi hedeflerinden hem de ilişkiden vazgeçerek geri çekiliyor' cümlesi ile; Arkas'ın "krizde sakin ve güvenli kalmak önemli" söylemi; birçok yönetici için belirleyici rol oynayabilir.