Doğa ile daha iyi bir denge bulmamız gerektiği anlamaya başladık

İhsan Dindar - milliyet.com.tr / ihsan.dindar@milliyet.com.tr

Öncelikle, böyle bir program fikri ortaya nasıl çıktı? Bir su kuyusu inşa etmek çok sabır gerektiren bir süreç olmalı...

BBC Studios Natural History Unit'de yapmaya çalıştığımız ana şeylerden biri, doğal dünyaya ses vermek ve bunu yenilikçi çekim teknikleriyle birleştirmektir. Esin kaynağı ilk olarak, içinde bir su kuyusu sekansı bulunan Planet Earth'ten geldi. Bu yüzden bu fikir epeydir köpürüyordu. Ancak teknolojinin gelişmesini ve doğru fırsatı beklemek zorunda kaldık.

Zaten bir su kuyusu inşa etmeyi planlayan Mwiba Vahşi Yaşam Koruma Alanı ile ortak olmamız ve kaçıramayacağımız bu harika fırsatla iletişime geçmemiz çok önemliydi. Çok büyük bir girişimdi. Ancak Tanzanya'daki Savanna'nın ortasında bir JCB kazıcısıyla olduğumda, bu projenin ne kadar büyük olacağını ve ne kadar riskli olduğunu fark ettim. Hayvanların nasıl tepki verebileceğini de asla bilemiyorduk.
Bir su kuyusu oluşturmak basit bir mesele değildir - karmaşıktır! Mwiba Wildlife Reserve, su kuyusunun en iyi nasıl inşa edileceğini bulmak için yaklaşık bir buçuk yıldır Tanzanya hükümeti ve koruma bilimcileriyle birlikte çalışıyordu. Daha sonra, doğru yeri seçmeye yardımcı olmak için güçlerimizi birleştirdik. Yer bulma sıkıntısı çektik. Bölgede sadece yağmur mevsiminde su bulunuyordu. Ekolojik etkileri en aza indirmenin yanı sıra hayvan davranışları üzerindeki etkileri en aza indirdiğimizden emin olmak istedik.

Projeye hazırlık ne kadar sürdü? Kaç kişilik bir ekiple çalıştınız?

Su kuyusunun planlanması ve inşası 6 aydan biraz daha fazla sürdü ve Mwiba Vahşi Yaşam Koruma Alanı ve BBC Stüdyoları Doğa Tarihi Birimi'nden birçok kişinin yanı sıra bilimsel danışmanları da içeriyordu. Binanın kendisi, İngiltere'den yerel inşaatçılar ve teknisyenler de dahil olmak üzere, yalnızca su kuyusunu inşa etmek için değil, aynı zamanda özel bir kamera sistemi kurmak için birlikte çalışmak zorunda kalan yaklaşık 30 kişiden oluşuyordu. Bu eşsiz teçhizat, tamamı güneş enerjisiyle çalıştırılan ve su kuyusundan yaklaşık 250 metre uzaklıktaki çadırlı bir Kontrol Merkezine geri beslenmesi gereken 20 kameraya sahipti. 100 tondan fazla toprağı taşımak ve 4 km fiber optik kablo koymak zorunda kaldık, her adımda zorluklarla karşılaştık - ancak Mwiba Vahşi Yaşam Koruma Alanı'na ve su kuyusunun zamanında inşasına yardımcı olan yerel köylere kredi verilmelidir.

Mwiba, canlı çeşitliliği açısından oldukça zengin bir bölge. Ancak Afrika'da benzeri özelliğe sahip pek çok yer bulunuyor. Burayı tercih etme nedeniniz neydi?

Mwiba, Serengeti ekosisteminin bir parçasıdır. Bu nedenle bu bölge, tam da sizin belirttiğiniz şey nedeniyle böyle bir belgesel çekmek için doğal bir tercihti. Çarpıcı bir ekolojik çeşitlilik. Bir su kuyusu ekosistemini sıfırdan evrimleşirken izlemek istedik. Sadece aslanlar ve filler gibi büyük memelileri değil, aynı zamanda en küçük böcekleri de kucaklıyoruz.

Şimdi yavaş yavaş gözlemlerinize gelmek istiyorum. Su kuyusunun etrafında canlılardan ne gibi tepkiler gözlemlediniz?

Hayvanların su birikintisine ne kadar çabuk geldiklerini görünce şaşkına döndük. Sadece 45 dakika içinde ilk ziyaretçilerimizi gelmeye başladı. Ama bence bizim ortaya çıkardığımız en büyük şey, tüm bu türlerin buluşmaya zorlandıkları tek yerde nasıl etkileşime girdikleriydi. Bir hafta içinde, su kuyusunda bu kaynağı paylaşan hayvanların farklı zamanlarda ziyaret ederek ve genellikle bir türün bir içmek için gelmeden önce bitirmesini bekleyerek yaşama programı olduğu açıktı.

Şimdi suyun her zamankinden daha değerli olduğunu anlıyoruz. Toplumda bu konuda yeterince farkındalık olduğunu düşünüyor musunuz?

Maalesef var olduğunu sanmıyorum. Su yakın gelecekte daha da değerli hale gelecektir. Birleşik Krallık'ta su israfı konusunda genellikle yeterince düşünmüyoruz. Ama tabii ki Mwiba Vahşi Yaşam Koruma Alanı gibi bir yerde durum tamamen farklı. Rezervin bulduğu şey, su kaynaklarının özellikle kurak mevsimde vahşi yaşam ve insanlar için zorlandığı. Rezervde birkaç doğal su kaynağı olmasına rağmen, bunların çoğu mevsimsel olarak kurur ve vahşi yaşamın topluluk arazisine girmesine neden olur.

Örneğin, çatışan başlıca türlerin, açıkça çok suya ihtiyaç duyan filler olduğunu düşünüyorum. Ve bu aynı zamanda rezervin sınırlarında yaşayan sığır çobanları için özellikle önemli sorunlar yaratıyordu. Dolayısıyla Mwiba Vahşi Yaşam Rezervi ilgilendi. Biz de rezerv içinde yıl boyunca su kaynağına sahip olmanın etkisinin ne olacağını görmek istiyorduk. Üretim dönemi içinde, rapor edilen çatışma vakalarının önceki yıla göre azaldığına dair olumlu kanıtlar görmeye başladık. Bu, Mwiba Vahşi Yaşam Rezervi izlemeye devam ettiğini bildiğim bir şey. Bu yüzden uzun vadeli olumlu etkinin ne olduğunu zaman gösterecek.

İkinci bir seri çekmeyi düşünüyor musunuz?

Henüz hiçbir şey duyurulmadı. Ancak izleyicilere ikinci bir sezon getirmeyi kesinlikle çok isteriz. Bizi takip etsinler.

Son olarak, salgının insanları doğaya karşı tutumlarını yeniden düşünmeye sevk edeceğini düşünüyor musunuz?

Bence salgının olumlu yönlerinden biri, insanların doğa ile ilişkilerini yeniden bağlama ve yeniden değerlendirme şansına sahip olmaları. Örneğin, Birleşik Krallık'ta ilk karantinada insanların dışarıda daha fazla zaman geçirdiği, doğanın tadını çıkardığı ve durup dinlemeye zorlandığı baharla aynı zamana denk geldi. Modern yaşam tarzımız ile doğal dünyanın ihtiyaçları arasında daha iyi bir denge bulmamız gerektiği anlıyoruz. Bu yüzden bu konuşmaların ve gözlemlerin gelecekte de devam etmesini umuyorum.