Bir Türk sineması klasiği: Altın Koza

Birincisi 1969 yılında Adana Belediyesi ve Adana Sinema Kulübü öncülüğünde başlatılan "Altın Koza Film Şenliği" Türk Film Arşivinin de katkılarını aldı.

Adana halkı tarafından ilk yılından itibaren sahiplenilen festival, Türk sineması için önemli etkinlikler arasına girmeyi başardı.

İlk Altın Koza ödülünü ise Metin Erksan "Kuyu" filmi ile En İyi Yönetmen ve En İyi Film dallarında evine götürürken, Fatma Girik, "Ezo Gelin" ile En İyi Kadın Oyuncu, Yılmaz Güney ise "Seyyit Han" ile En İyi Erkek Oyuncu ödüllerine sahip olan ilk Altın Koza’lı sanatçılar oldu.

1969 yılında, film dalında "Ezo Gelin" ikinci, "Seyyit Han" üçüncü olmuş, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülü "Kuyu" filmiyle Aliye Rona’ya, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülü "Kuyu" filmiyle Hayati Hamzaoğlu’na, En İyi Senaryo Yazarı ödülü "Menekşe Gözler" filmiyle Safa Önal’a, En İyi Müzik ödülü "Seyyit Han" filmiyle Nedim Otyam’a, En İyi Görüntü Yönetmeni ödülü "Seyyit Han"
filmiyle Gani Turanlı’ya, En İyi Stüdyo ödülü ise "Kuyu" filmiyle Lale Filme verildi.

1970’de en iyi film Yılmaz Güney’in yönettiği "Umut" filmi seçilirken, en iyi yönetmen ödülünü "Linç" filmi ile Bilge Olgaç, en iyi kadın oyuncu ödülünü "Boş Beşik" filmi ile Fatma Girik, en iyi erkek oyuncu ödülünü "Umut" filmi ile Yılmaz Güney aldı.

18 YILLIK SUSKUNLUK

1971 yılında 3. kez düzenlenen Altın Koza’ya ise Türk sinemasının "Çirkin Kral" lakaplı oyuncusu Yılmaz Güney damgasını vurdu. Güney, "Ağıt" filmi ile en iyi film, en iyi yönetmen ve en iyi erkek oyuncu ödüllerini, Fatma Girik ise "Acı" filmi ile en iyi kadın oyuncu ödülünü aldı.

1972’deki Altın Koza’yı Yılmaz Duru "Karadoğan" filmi ile en iyi film ve en iyi yönetmen dalında alırken, en iyi kadın oyuncu ödülünü "Zehra" filmi ile Hülya Koçyiğit, en iyi erkek oyuncu ödülünü de "Yaralı Kurt" filmi ile Cüneyt Arkın aldı.

973’deki Altın Koza’da en iyi film ödülünü Ömer Lütfi Akad’ın "Gelin" filmi, en iyi yönetmen ödülünü "Canım Kardeşim" filmi ile Ertem Eğilmez, en iyi kadın oyuncu ödülünü "Mahpus" filmi ile Türkan Şoray, en iyi erkek oyuncu ödülünü "Utanç filmi" ile Kadir İnanır aldı.

Türk sinemasının önemli ödülleri arasına giren ve o tarihe kadar 5 kez halk ile sanatçıları kucaklaştıran Altın Koza’ya, 1973’de ekonomik imkansızlıklar nedeniyle 18 yıllık sürecek ara verildi.

Verilen uzun araya rağmen Adanalılar festivallerinin, tarihin tozlu sayfaları arasında kaybolup gitmesine izin vermedi.

Adana Belediyesi, 18 yıl aradan sonra Adanalılar ile sanat dünyasından gelen "Altın Koza yeniden canlansın" talebini cevapsız bırakmayarak, 1992 yılında festivali, Türk sinema dünyasına yeniden kazandırdı.

TÜRK SİNEMASININ GELECEĞİNE YATIRIM

18 yıl aradan sonra 1992’de Altın Koza Kültür ve Sanat Festivali, Ulusal Uzun Film Yarışması’nın yanı sıra Türk sinemasının geleceğine de sahip çıktı.

Bu yıl Öğrenci Filmleri Yarışması da programa eklenirken, Altın Koza Türkiye’de ilk kez bu alanda yarışma düzenleyen ve Türk sinemasının geleceğine yatırım yapan festival oldu.

Festival kapsamında aynı yıl ayrıca Film Öyküsü yarışması da düzenlendi. Bu yarışma konu sıkıntısı çeken Türk sinemasına destek sağladı.

Altın Koza Kültür ve Sanat Festivali ayrıca resim, tiyatro, müzik, fotoğraf ve düşünsel çalışmaları Adanalı sanatseverlerin beğenisine sundu.

1992 yılındaki Altın Koza’ya ise "Karartma Geceleri" damgasını vurdu. Yusuf Kurçenli’nin filmi, En İyi Yönetmen, En İyi Film ödüllerini alırken, film oyuncuları Sumru Yavrucuk ve Tarık Akan en iyi oyuncular seçildi. Aynı yıl "Piano Piano Bacaksız" filmi ile Tunç Başaran En İyi Yönetmen ödülüne ortak oldu.

993’de ise en iyi film seçilen "Zıkkımın Kökü" filmi Memduh Ün’e en iyi yönetmen, Menderes Samancılar’a ise en iyi erkek oyuncu ödülünü kazandırırken, "İki Kadın" filmi ile Zuhal Olcay en iyi kadın oyuncu ödülüne layık görüldü.

1994’de Yavuz Özkan’ın "Bir Sonbahar Hikayesi" adlı filmi en iyi film olarak belirlenirken, en iyi yönetmen ödülüne "Mavi Sürgün" ile Erden Kıral, en iyi kadın oyuncu ödülüne "Bir Sonbahar Hikayesi" ile Zuhal Olcay, en iyi erkek oyuncu ödülüne "Yalancı filmi" ile Mehmet Aslantuğ kavuştu.

1995 yılındaki festivalde en iyi film seçilen "Soğuk Geceler", yönetmeni Kadir Sözen’e de en iyi yönetmen ödülünü getirdi. O yıl, "Gerilla"
filmi ile Ayşegül Aldinç en iyi kadın oyuncu, "Böcek" filmi ile Halil Ergün en iyi erkek oyuncu unvanına sahip oldu.

1996’da Tunç Başaran’ın "Sen De Gitme" adlı filmi en iyi film seçilirken, yönetmen bu eseriyle en iyi yönetmen ödülüne sahip oldu. "Mum Kokulu Kadınlar" filminin oyuncuları Yasemin Aklaya ile Halil Ergün ise en iyi kadın ve erkek oyuncu seçildi.

Festivalin 11. yılı olan 1997’de "Masumiyet" tüm büyük ödüllerin sahibi oldu. En iyi film seçilen Masumiyet’in yönetmeni Zeki Demirkubuz en iyi yönetmen, Derya Alabora en iyi kadın oyuncu, Haluk Bilginer en iyi erkek oyuncu ödüllerini aldı.

FESTİVALE DEPREM NEDENİYLE BİR ARA DAHA

Adana ve ilçeleri 1998 yılında meydana gelen deprem ile büyük ölçüde sarsıldı. Depreme duyarsız kalamayan Adana Büyükşehir Belediyesi yönetimi de o yıl Altın Koza bütçesini depremzedeler için kullanarak festivali düzenlememe kararı aldı.

1999’da ise Marmara depremi nedeniyle ülkede ulusal yas ilan edilmesi sonucu festival gerçekleştirilemedi. Festival bütçesi o yıl da Marmara depreminden zarar gören depremzedelere aktarıldı.

1999 yılı itibariyle Altın Koza yıl geneline yayılan kültür sanat etkinlikleriyle devam etti.

7 YIL SONRA YENİDEN

12. Altın Koza Film, Kültür ve Sanat Festivali, verilen 7 yıllık aranın ardından 31 Mayıs-05 Haziran 2005 tarihleri arasında 12. kez yapıldı.
O yıl 14 filmin katıldığı festivalde En İyi Film Ödülünü, yönetmenliğini Ümit Ünal, Kudret Sabancı, Selim Demirdelen, Yücel Yolcu, Ömür Atay’ın birlikte yaptığı "Anlat İstanbul", Jüri Özel Ödülünü Reha Erdem’in yönettiği "Korkuyorum Anne", Halk Jürisi En İyi Film Ödülünü ise Yavuz Özkan’ın yönettiği "Hayal Kurma Oyunları" aldı.

13. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ-

Adana Altın Koza Film, Kültür ve Sanat Festivali 05-11 Haziran 2006 tarihleri arasında Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından 13. kez gerçekleştirildi. Ulusal Uzun Metrajlı Film Yarışması’nda büyük ödül Reha Erdem’in yönetmenliğini yaptığı "Beş Vakit" adlı filmin oldu. Erdem’in filmi toplam dört ödül kazandı.

Yüksel Aksu’nun yönettiği "Dondurmam Gaymak", Jüri Özel Ödülü ve Halk Jürisi Ödülü’ne değer bulundu. Feride Çetin "2 Genç Kız" adlı filmindeki rolü ile en iyi kadın oyuncu, Turan Özdemir "Dondurmam Gaymak" filmindeki rolüyle en iyi erkek oyuncu seçildi.

Yarışmada, "Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü" filmi ile Ezel Akay en iyi yönetmen, aynı film ile Levent Kazak ile Ezel Akay en iyi senaryo ödüllerini aldı.

14. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ

Adana’da, 2007’nin Haziran ayında gerçekleştirilen 14’üncü Altın Koza Film Festivalinde ise yönetmenler Sırrı Süreyya Önder ile Muharrem Gülmez’in filmi "Beynelmilel" en iyi film ödülünü alırken, Jüri Yılmaz Güney Özel Ödülü İlk Aşk (Tim’s Production) filmine, halk jürisi en iyi film ödülü Beynelmilel’e, Jüri Özel Ödülü Derviş Zaim’in "Cenneti Beklerken" filmine verildi. En iyi yönetmen ödülünü "İlk Aşk" filmi ile Nihat Durak, en iyi senaryo ödülünü "Beynelmilel" ile Sırrı Süreyya Önder, en iyi erkek oyuncu ödülünü
"Beynelmilel" ile Cezmi Baskın, en iyi kadın oyuncu ödülünü ise "İlk Aşk" ile Vahide Gördüm aldı.

15. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ

02-08 Haziran tarihlerindeki 15. Altın Koza Film Festivali’nde ise en iyi film ödülünü Özcan Alper’in "Sonbahar", Büyük Jüri Yılmaz Güney ödülünü İnan Temelkuran’ın "Made in Europe", halk jürisi en iyi film ödülünü Çağan Irmak’ın "Ulak" aldı. Yarışmada en iyi yönetmen ödülü "Made İn Europe" ile İnan Temelkuran’a verildi.

16. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ

08-14 Haziran tarihlerinde gerçekleştirilen 16. Altın Koza Uluslararası Film Festivali’nde ise en iyi film ödülü, Aslı Özge’nin yönettiği
"Köprüdekiler" ve yönetmenliğini Pelin Esmer’in yaptığı "11’e 10 Kala" filmlerine verildi.

En iyi yönetmen ödülüne ise "Uzak İhtimal" isimli filmiyle Mahmut Fazıl Coşkun layık görüldü. Festival kapsamında verilen Büyük Jüri Yılmaz Güney Ödülü, yönetmenliğini Orhan Eskiköy ve Özgür Doğan’ın yaptığı "İki Dil Bir Bavul" isimli filme verilirken, Adana izleyici jürisi en iyi film ödülünü Atalay Taşdiken’in yönettiği "Mommo Kızkardeşim" isimli film aldı.

Festivalde en iyi erkek oyuncu ödülüne "Uzak İhtimal" filmindeki performansıyla Nadir Sarıbacak layık görüldü. En iyi kadın oyuncu ödülü ise yine aynı filmdeki oyunculuğuyla Görkem Yeltan’a verildi.

17. ALTIN KOZA FİLM FESTİVALİ

20-26 Eylül 2010 tarihlerinde gerçekleştirilen 17. Altın Koza Film Festivali’nin Ulusal Uzun Metraj Film Yarışmasında "En İyi Film Ödülü"nü yönetmenliğini Semih Kaplanoğlu’nun yaptığı "Bal" aldı. Film, Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) En İyi Film Ödülü"nü de almaya hak kazandı. Yılmaz Güney Jüri Özel Ödülü ise yönetmenliğini Nesli Çölgeçen’in yaptığı "Denizden Gelen" filmine verildi. ’Bal" filmindeki rolü ile küçük oyuncu Bora Altaş’a Jüri Özel Ödülü verildi. Adana Halk Jürisi Ödülüne ise Levent Semerci’nin yönettiği "Nefes: Vatan Sağolsun" filmi layık görüldü. Yarışmada En İyi Yönetmen Ödülünü, "Kavşak" filmiyle Selim Demirdelen ve "Nefes: Vatan Sağolsun" filmiyle Levent Semerci paylaştı. Festivalde, En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü, "Beş Şehir" filmindeki rolüyle
Tansu Biçer aldı, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü ise "Kıskanmak" filmindeki rolüyle Nergis Öztürk ve "Kavşak" filmindeki rolüyle Sezin Akbaşoğulları arasında paylaşıldı.

BU YIL 18’İNCİSİ GERÇEKLEŞECEK

Bu yıl 17-25 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilecek 18. Altın Koza Film Festivali için düzenleme komitesi aylar süren hazırlıklarını tamamladı. Festival için kent adeta bir gelin gibi süslenirken, Adanalılar da festival dolayısıyla gelecek sanatçıların heyecanını yaşamaya başladı. Festivalin en çok merak edilen sorusu ise Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması’nı kimin kazacağı olurken, bu kategoride finale kalan filmler ve yönetmenleri şunlar:

"Aşk ve Devrim (Serkan Acar), Beni Sev (Ali Özgentürk), Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikayesi (Onur Ünlü), Eylül (Cemil Ağacıkoğlı), Gelecek Uzun Sürer (Özcan Alper), Kadife/Büyük Ana (Erdoğan Kar), Kaybedenler Kulübü (Tolga Örnek), Mar (Caner Erzincan), Memleket Meselesi (İsa Yıldız, Murat Onbul), Saklı Hayatlar (Haluk Ünal), Simurg (Ruhi Karadağ), Türk Pasaportu (Burak Cem Arlıel), Vücut (Mustafa Nuri), Yurt (Muzaffer Özdemir)."

Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması’nda finale kalan filmleri yönetmen Derviş Zaim başkanlığında değerlendirecek jüriyi ise, 17. Altın Koza Film Festivali’nde "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu" ödülüne layık görülen sinemanın genç oyuncularından Beste Bereket, sinema yazarı ve akademisyen kimliğiyle tanınan Bülent Vardar, oyuncu ve senarist Ebru Ceylan, yine "Kavşak" isimli filmiyle geçtiğimiz yıl Altın Koza’dan "En İyi Yönetmen" ödülü alan yönetmen, senarist ve müzisyen Selim Demirdelen, oyuncu Taner Birsel ve sanat camiasının
yakından tanıdığı yazar Yekta Kopan oluşturuyor.

FESTİVALE YILMAZ GÜNEY DAMGASI

41. yaşındaki 16 kez düzenlenen Altın Koza Film Festivalinde bazı isimler başarılarıyla ön plana çıkıyor. Gerek yönetmenler gerekse oyuncular, performanslarıyla bazen aynı yıl içinde, bazen de farklı yıllarda kürsüye çıkarak "Altın Koza"yı kaldırmayı başardı. Bunların arasında en dikkat çeken isim ise 6 ödül ile Yılmaz Güney.Güney’i, Fatma Girik ve Tunç Başaran 3 ödülle takip ederken, Zuhal Olcay, Halil Ergün, Memduh Ün, Zeki Demirkubuz, Yılmaz Duru ile Levent Semerci de 2’şer ödülle Altın Koza’ya ismini yazdırdı.