‘80’lere dönüş

MÜJDE IŞIL- Beyaz perdede “diğer taraf”a geçmek zordur çoğunlukla. Nadiren görürüz eleştirmenlikten yönetmenliğe geçenleri mesela… Daha da nadiri, festival direktörlüğünden yönetmenliğe geçiş olmalı… İstanbul Film Festivali Direktörü Kerem Ayan bu konuda hayli çalışkan. Zira sinemada kısa filmle başladığı yönetmenlik kariyerinde yapımcılık da var, diğer yandan tiyatro yönetmenliği de… “Oregon” ile ilk uzun metrajına imza atıyor.

1985 yazında İstanbul’dayız. Sinema okuyup iş bulamayınca Bodrum’a yerleşen ve hediyelik eşya satmaya başlayan Gaye-Hakan çifti, kısa İstanbul tatilini tamamlamak üzeredir ve arkadaşları Selen’in kendilerinde kalan caz kasetini geri vermek üzere onun yaşadığı apartmana gider. Ancak Selen evde yoktur. Kasetin manevi değeri olduğu için teslim etmeye kararlı şekilde Selen’in evine girmeye çalışırken apartmanın kapıcısı ile dalaşıp karakolluk olurlar.

Karakolda bir gün

Kerem Ayan’ın festival ve tiyatro deneyiminden hareketle “festival filmi” izleyeceğini umanları şaşırtan bir yapım “Oregon”. Bağımsız sinemanın ruhunu hissettirse de çoğunlukla popüler sinemanın kodlarını kullanan, seyircinin kolayca bağ kurabileceği, yüzleri gülümsetmeyi hedefleyen bir “kendini iyi hisset” filmi var karşımızda. Senaryosunu Ümit Ünal’ın yazdığı “Oregon” tek bir günde geçen bir dönem filmi. Onlarca değil, birkaç yıl öncesine göre bile İstanbul’un fiziki yapısındaki değişimlerden dolayı şehirde dönem filmi çekmenin zorluğu malum… “Oregon”da bu sorun, ‘80’lerden yadigâr bir otobüs ile araba ve evlerdeki aksesuarlar, kıyafetler sayesinde çözülmüş. Ümit Ünal senaryosundan beklenecek şekilde kapalı mekânda geçen film, çok karakterli bir yapıya sahip. Filmin başındaki apartman bölümü “Kapıcılar Kralı” ve “Bizimkiler”i akla getiriyor. Sonrasında ise mekân karakola taşınıyor ve çoğunluğu orada geçiyor. Diyaloğa dayalı ve çok karakterli filmde her karaktere özel bir alan açılmaya çalışılmış. Önce Gaye ve Hakan çifti, sonra apartmandaki yaş almış çift, ondan sonra ayrılmış genç çift derken filmdeki karakter ve ilişkiler ağı giderek artıyor. Dolayısıyla merkezi sürekli değişiyor film. Bu da kesişen ya da birbirini bütünleyen değil de farklı karakterlerin farklı hikâyelerinin toplamına dönüştürüyor hikâyeyi. Son jenerikte verilen, karakterlerin sonraki öyküleri de bunu destekliyor ve her birinden ayrı bir hikâye çıkar, dedirtiyor.

Karakolda geçen ve filmin büyük kısmını kapsayan bölümde, ilk başta darbe eleştirisi hissi olsa da böyle bir tavırdan ziyade o zamanın nahif ruh hâllerine odaklanmak tercih edilmiş. Dolayısıyla “kara”kolun değil, nostaljinin aydınlığı hâkim filmde. Nejat İşler’in canlandırdığı Orçun’un, Yeşilçam nostaljisi ve Cüneyt Arkın’vari havası da buna dahil. Ancak finalin, filmin bu genel havasından kopukluğu dikkat çekici. Finalde başka bir filme, başka bir tarza, başka bir türe geçiş yapıldığına şahit oluyoruz. Yine de Aslı İnandık, Serkan Çayoğlu, Zihni Göktay, Nevra Serezli, Onur Gürçay, Ferit Aktuğ, Selen Uçer, Nejat İşler, Onur Özaydın gibi başarılı oyuncuların varlığıyla renklenen film, şarkılarıyla da pozitifliğini seyirciye yansıtıyor.

Aydınlık yakın mı?

Geçtiğimiz sene, 59. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “Kurak Günler” favori gösterilirken En İyi Film ve En İyi Senaryo Ödülleri’ni kazanan “Karanlık Gece” nihayet vizyonda. Özcan Alper’in senaryosunu Murat Uyurkulak’la yazdığı film, toplumsal ötekileştirmeyi ve ötekileştirilene karşı doğal karşılanan linç histerisini geri dönüşlerle ve muhteşem doğa manzaralarıyla anlatıyor. 30’larındaki İshak, annesinin vefatı üzerine uzun yıllar sonra köyüne geri dönüyor. Geçmişte dahil olduğu linç olayının pişmanlığıyla… Çocukluk arkadaşları olan diğer faillerle ve onları destekleyen kasaba halkı ile yüzleşen İshak, suçluluk duygusunun ağırlığıyla ‘derin’ bir arayışa giriyor. Başrolünde Berkay Ateş’in yer aldığı filmde Cem Yiğit Üzümoğlu, Taner Birsel, Pınar Deniz ve Sibel Kekilli’yi izliyoruz. “Karanlık Gece” üzerine Özcan Alper ve Berkay Ateş ile yaptığımız söyleşiyi Milliyet Pazar Kültür Sanat Eki’nde okuyabilirsiniz.