Vaniköy Camii vârise iade edildi

Tarihi Vaniköy Camii’nde çıkan yangının ardından başlatılan soruşturma devam ederken, çatısı tamamen yanan eserin 10 Kasım’da bir tarikata devredildiğine yönelik iddiaların gerçeği yansıtmadığı ortaya çıktı.

Edinilen bilgiye göre, Vani Mehmet Efendi tarafından 1655’te yaptırılan tarihi caminin mülkiyeti, Vani Mehmet Efendi’nin ölümünden sonra vasiyeti üzerine torunları tarafından kurulan Yeni Valide Camii Vaizi Şeyh Vani Mehmet Efendi Bin Bestam Vakfı’na devroldu.

Geçici olarak Vakıflar’daydı

Ancak 300 yıllık maziye sahip olduğu öğrenilen vakfın yöneticisi Yılmaz Tekin Vanioğlu’nun 2018’de vefat etmesi üzerine caminin sorumluluğu geçici süreyle Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne geçti. Vani Mehmet Efendi’nin soyundan gelen son temsilci Uğur Vanioğlu ise hem yönetici ataması, hem de vakıf malının iadesi için hukuki süreç başlatırken, söz konusu yargı aşaması 2020 yılı içinde sonuçlandı.

Vaniköy Camii 10 Kasım’da yeniden mülkiyet sahibi vakfa iade edilirken, Uğur Vanioğlu ise Vani Mehmet Efendi soyundan gelen temsilci olarak kanunen vakıf mütevelli heyet başkanı olarak atandı. Caminin durumuna ilişkin konuştuğumuz yetkililer, mülkiyet hakkına sahip vakfın 300 yıllık maziye sahip olduğuna dikkat çekerek,  şunları anlattı:

‘Tamamen tesadüfi bir karar’

“Mütevelli heyeti başkanı 2 yıl önce vefat edince, Vani Mehmet Efendi’nin soyundan gelen oğlu Uğur Vanioğlu, mahkeme kararıyla vakfın mütevellisi olarak atandı. Vakıf, Vaniköy Camii dışında, Bursa Kestel’de bir cami, Yedikule’de de bir dükkan ile bir daireye sahip. Çok zengin ve akarları olan bir vakıf değil. Söz konusu vakfın bir tarikatla bağı olmadığı gibi, 10 Kasım’da vakfa devredilmesi tamamen mahkeme kararına istinaden verilen tesaddüfi bir karar.

Camiyi, bir cemaat veya tarikat sahiplenmiş olsa bakımsız kalmazdı. Caminin işletmesi Diyanet İşleri Başkanlığı uhdesinde” bilgilerini paylaştı.

Restorasyon yapılacaktı

Öte yandan tarihi caminin restorasyonuna ilişkin detaylar da yangından sonra ortaya çıktı. Söz konusu tarihi caminin yanmadan önce restorasyon projesi kapsamına alındığı, Vakıflar 2. Bölge Müdürlüğü tarafından bir süre önce hazırlanan tarihi Vaniköy Camii’nin rölöve ve restitüsyon projesinin Koruma Kurulu’na sunulduktan sonra, onay safhasında olduğu bilgisine ulaşıldı.

Camiyi elektrik kabloları yakmış

İstanbul Büyükşehir Belediyesi(İBB) İtfaiye Dairesi, Vaniköy Camii’ndeki yanıgının elektrik tesisatı kablolarının ısınması sonucu, kablo izolasyonlarının tutuşmasıyla meydana geldiğini açıkladı. İBB tarafından yapılan açıklamada, İtfaiye Daire Başkanlığı’na bağlı ekiplerin yaptığı incelemenin raporu paylaşıldı.
Öte yandan Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı da, yangınla ilgili soruşturma kapsamında bilirkişi heyetinin olay yerinde inceleme yaptığını ve heyette; bir elektrik mühendisi, bir itfaiye amiri, bir makine ve ısı sistemleri mühendisi ile bir yangın sigorta eksperinin bulunduğunu duyurdu. (GÜLDEN ÇOKTAN İstanbul)

Kalyon Vakfı ile hayata dönüyor

İstanbul Boğazı’nda bulunan az sayıdaki yalı camiden biri olan ve pazar günü çıkan yangında kullanılamaz hale gelen tarihi Vaniköy Camii yeniden yapılıyor. Caminin aslına uygun şekilde restore edilmesi için yürütülecek çalışmalar, dün Vaniköy Camii’nde imzalanan protokolle başladı. Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından onaylanacak projeyle yeniden eski görünümüne kavuşacak olan tarihi caminin yeniden ibadete açılmasının yaklaşık 2 yıl süreceği açıklandı.

355 yıllık tarihiyle Osmanlı döneminin önemli eserleri arasında yer alan caminin kısa sürede yeniden yapılması için İstanbul Valiliği, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Mehmet Vani Vakfı ve Kalyon Vakfı arasında bir protokol imzalandı.

Araziyi padişah verdi

İstanbul Valiliği tarafından yapılan açıklamada, ‘Vaniköy Camii Proje Uygulama ve Çevre Düzenlemesi Restorasyon Protokolü’ ile restorasyon çalışmalarının Kalyon Vakfı tarafından yürütüleceği ifade edildi.

Vaniköy Caddesi üzerinde, ağaçlar arasında gizlenmiş bir şekilde inşa edilen ibadethane, Vaniköy Camii veya Vani Mehmet Efendi Camii olarak da biliniyor. İstanbul Boğazı’nın hemen yanında yer alan tarihi caminin arazisi ise padişah IV. Mehmet tarafından tahsis edildi ve “Hünkâr şeyhi” sıfatıyla anılan Vani Mehmet Efendi tarafından yapıldı. 1665 yılında yapımı tamamlanan cami yalnızca tarihiyle değil mimari özellikleriyle de önem taşıyor. Geniş dikdörtgen planlı, kagir duvarlı, kırma çatılı bir yapı olarak tanımlanıyor.

Girişi batıdan olan caminin tek minaresi ve tek şerefesi bulunuyor. Tarihi caminin deniz tarafında bir duvar çeşmesi bulunurken caminin koru tarafı ise yüksek sütunlarla sundurma şeklinde inşa edilmiş durumda. Sultan I. Mahmut zamanında ise Vaniköy Camii’ne hünkâr mahfili ilave edildi.