Spor yaparken bile tasarruf

‘Çevrecilikle Kurulan Köprüler: Türkiye ve Almanya’ projesi kapsamında Almanya’da çevre dostu tesisleri gezen ve uzmanlarla işin sırrını konuşan öğrenciler, hem sağlığımızı hem çevremizi hem de cebimizi bu sayede koruyabilmemizin yollarını derledi. Almanya’nın yaklaşık 6 milyon nüfusa sahip Hessen Eyaletinde tüm ülkede olduğu gibi spor günlük yaşamın önemli parçası. 1946 yılında kurulan Landessportbund (LSB), sporun yanı sıra çevrenin korunmasına da özen gösteriyor. Bu doğrultudaki çalışmalarını 16 yıldır sürdüren kuruluş; 2 milyon civarı üyeye sahip ve bugüne değin 7 bin 800 takım (Bir tanesi en az 7 üyeden oluşmak üzere) çeşitli spor toplulukları ve derneklerle bağlantı kurup; bu sayede sayısız spor tesisinin çevre dostu nitelikler taşıyacak şekilde yenilenmesini sağlamış.

Özel filtreli camlar
Genellikle enerji tüketimi fazla olan kulüplerin kendisinden yardım istediği LSB, kulüplere tesislerini yenileyebilmek ve tasarruf yapabilmek için sayısız imkana sahip olduklarını gösteriyor. Bu yardımlar sayesinde hem kulüplerin giderleri azalıyor, hem de çevre korunmasına katkıda bulunuluyor. Su kullanımında ve ışıklandırmada yüzde 75’e, soğutma teknikleri ve ısıtmada yüzde 60’a, elektrik kullanımında yüzde 15’e kadar enerji tasarrufu sağlanıyor. Bunun yanında Hessen Eyaletindeki spor tesislerinin yüzde 36’sı hala yenilenmeye ihtiyaç duyuyor.
Ekonomik kayıpları azaltmak için LSB kendi tesislerinde çeşitli yöntemler kullanıyor. Örneğin çok amaçlı spor salonunda çatı, duvarlar ve camlar 2 yıl önce tamamen yenilenmiş. Bunun sonucunda hava kararana dek güneş ışığından maksimum düzeyde yararlanılması hedeflenmiş. Ayrıca camlarda bulunan özel filtreler sayesinde güneş ışığının sporcuları olumsuz etkilemesi önleniyor. En çok enerji tasarrufunu sağlayan değişiklik ise ışık sistemi; Yerleştirilen hareket sensörleri sayesinde salonda kimse bulunmadığında ışıklar kendiliğinden kapanıyor. Yine bu ışıklar gün içerisinde güneş ışığının salona düşme miktarına göre kendisini ayarlayabiliyor. Standart bir spor salonunda ışık şiddeti 400 Lux’a kadar çıkabilirken, bu salonda 1000 Lux’a çıkmasına rağmen, yüzde 80 enerji tasarrufu sağlanıyor. Yüzme havuzunda ise hiçbir aydınlatma sistemi kullanılmamış. Burada da yine güneş ışınlarından faydalanarak kurulan bir sistem söz sahibi. Gündüz vakti kullanılan yüzme havuzunda bu yolla aydınlatma için ek enerji harcanmamış oluyor.

‘Öko-check’le nitelikli spor

Frankfurt’ta 1946’da kurulan Landessportbund Hessen, “öko-check” yapıyor. Spor tesisleri ve salonlarının çevreyle daha uyumlu ve tasarruflu niteliğe kavuşmaları adına danışmanlık ve maddi yardım sağlıyor; proje üretimi ve idaresiyle birlikte önerilerini de kendi hayata geçiriyor. Fonların önemli bir kaynağını, sayıları 2 milyon civari olduğu belirtilen üyelerin bağışları oluşturuyor. Danışmanlık sağlanan yerler arasında belediyeler, şehirler ve eyaletlerin açık spor tesisleri, diğer özel spor tesisleri, Rheinhessen, Rheinland ve Württemberg’deki spor takımları, eyaletlerin spor kuruluşları var. Hessen eyaletinde toplam olarak yaklaşık 2500 civarı spor tesisinin bulunduğu belirtiliyor.
Öko-check işlemleri; hazırlık, yerleşim danışmanlığı ve sonuç raporlaması olmak üzere 3 adımdan oluşuyor. Hazırlık adımında danışman, spor tesisini ziyaret ediyor ve tesisin yetkilileriyle konuşuyor. Onlara etkili yatırımın nasıl yapılacağı ve işin tekniği hakkında yol gösteriyor. Yapılacak yardımın ne kadar olacağını hesaplıyor ve bu süreç yaklaşık 2-3 saat sürüyor.
Yerleşim danışmanı çalışmalarını spor tesisinin verilerine dayanarak yapıyor. Veriler arasinda bina, enerji, su ve elektrik ihtiyacı verileri; ve buna bağlı olarak geçmiş 3 yıldaki masraflar yer alıyor. Bu verilerin danışmanlık hizmetinden önce bir araya getirilmiş olması gerekiyor. Son olarak danışman ziyaret edilen tesisle ilgili bir döküman hazırlıyor ve alınabilecek önlemleri ana hatlarıyla ortaya koyuyor. Bunlar önemine göre listelendiriliyor. Danışmanın sunduğu önerilerin tamamıyla kabulüyse bir mecburiyet değil; fakat bazen sağlanacak yardım miktarının bu doğrultuda değişiklik gösterebilmesi de söz konusu.

Yılda 10 bin euro kâr etti

Unterliederbach Spor Kulübü(TGU), Frankfurt yakınlarındaki Unterliederbach kasabasında 1887 yılında kurulmuş bir spor tesisi. Kulüp, 25 üyeyle başladığı yolculuğuna bugün 1300’den fazla üyeyle devam ediyor. 2008 yılında bir tenis salonunun çevre dostu olan bir spor salonuna dönüşümü Salonlar Projes’yle hayata geçirildi. 2 yıl süren çalışmaların ardından 2010 yılında salonun inşaatına başlandı. Bu projenin gerçekleştirilmesi için gerekli olan bütçenin yarısı topluluğun üyesi kişilerce, diğer yarısıysa dışarıdan gelen bağışlarla karşılandı. Salonun restorasyonu gönüllü üyeler tarafından büyük bir özveriyle yapıldı.

Çatıda güneş panelleri
3.5 ay süren yoğun ve yorucu çalışmaların ardından spor salonu her yönüyle yenilenmiş olarak hizmete açıldı. Bu yeni salonun çevre dostu olduğu ise su götürmez bir gerçek. Spor salonunda yapılan değişiklikler her ne kadar 2.3 milyon euro tutsa da, enerji tasarrufuyla elde edilen kâr bu açığı fazlasıyla kapatıyor. Peki bu salon neden bu kadar değerli? Tabii ki yapılan enerji tasarrufunun had safhada olmasından dolayı...
Spor salonunun izolasyonu için pencereler yenilendi, zemine yapıya uygun olan ısıtma sistemleri monte edildi. Güneş enerjisinden daha iyi yararlanabilmek için çatıya güneş panelleri yerleştirildi. Tenis, badminton gibi topun görülmesinin ayrı bir önem taşıdığı sporlar için pencere sayısı artırılarak aydınlatma güçlendirildi. Bunlar ve benzeri yenilenmeler sonucunda ısınma ve aydınlatmadan günde 45 kw/h, kalorifer yakıtı kullanımından ise yılda 20 bin litre tasarruf edildi. Böylece yılda 9 bin 900 euro gibi büyük bir meblağnın harcanmasının önüne geçildi.
Bu projeyle enerjinin yanında kullanım alanlarından da kazanç sağlandı. Nasıl mı? Unterliederbach Spor Kulübü’nde eskiden 1 tane büyük salon varken bu salondan, 3 farklı çok amaçlı salon meydana getirildi.
Zemine hareketi kolaylaştıracak parkeler döşendi, bu parkeler döşendikten sonra da zemine birden fazla farklı saha çizgileri çekildi. Bu sayede salonlarda tenis dışında badminton, masa tenisi, voleybol ve jimnastik gibi farklı sporlar da yapılabilir hale geldi.

Gereksiz kullanım önleniyor

İşte Jens Prüller’in cevaplarıyla çevre dostu spor için yapılması gerekenler:

Çevre danışmanlığı tam olarak nedir ve bir çevre danışmanının görevleri nelerdir?

Spor salonu veya binalarının kurulacağı yerlerin çevreyle uyumluluğunu denetlemek ve eğer uygun değilse inşaatını engellemek, bu kulüp binalarının nasıl daha tasarruflu çalışabileceği hakkında fikir üretmek gibi temel görevleri vardır. Esas amaç çevreyi korumaktır.

Bu meslek için nasıl bir eğitim alınmalı?

Danışmanlık için özel kurslar bulunuyor. Üç günlük eğitimden ve çeşitli testlerden geçtikten sonra gerekli sertifikalar alınarak çevre danışmanı olunabiliyor.

Neden bu mesleği seçtiniz?

Çevreyle alakalı mesleklerin geleceğe yönelik olduğunu düşünüyorum. Sadece tek bir dünyamız var ve ona gereken önem verilmezse üzerinde yaşanılamaz hale gelir. Benim de bu konuda bir katkım olsun istedim.

Sizce çalışmalarınızın masrafları da düşünüldüğünde yaptığınız tasarruf buna değiyor mu?

Evet, tasarruf için alınan malzemeler çalışmaya başladıktan sonra elektrik, su gibi temel ihtiyaçların kullanımında yüzde 60’a varan azalma sağlanıyor ve gereksiz kullanım önlenmiş oluyor. Faturalardaki düşüş hem masrafları karşılamış oluyor, hem de çevreyi koruyor.

Çevre duyarlılığı edinmek isteyen insanlara ne önerirsiniz?

Öncelikle yeni bir elektronik ürün alırken o ürünün çevre dostu olup olmadığına dikkat edilmeli. Buzdolabı, duş başlığı, çamaşır makinesi gibi temel ürünler alınırken su ve elektrik harcamaları incelenmeli. En önemlisi de, gereksiz bir ürün alınmamalı.

Hazırlayan öğrenciler: Ege Hazar, Hande Yücelkan, Elif Ergün, Barış Çarkçı, Oğuz Kaan Köse, Uğur Uzunoğlu, Buse Barçın Halis, Ceren Mengi, İlayda Büşra Sarı, Melike Özcan, Özge Ergin, Umut Gözde Özdemir, Zeynep Şekeroğlu, Aslı Aykan, Çiçek Kanar.