C. Botulınum Türkiye’de de can aldı: Konservedeki ‘biyolojik silah’
18.09.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
GÜLDEN ÇOKTAN
Şu sıralarda tüm Türkiye’de kış için salçalar, konserveler hazırlanıyor. Uzmanlar ise standartlara uymayan ev yapımı konservelerde ‘biyolojik silah’a dönüşebilen öldürücü C. botulinum adlı toksin oluştuğuna dikkati çekiyor!
GÜLDEN ÇOKTAN- Fransa, Bordeaux’da bir restoranın ev yapımı sardalya konservesinden yiyen bir kişinin C. botulinum toksinine bağlı “botulizm” zehirlenmesi nedeniyle ölmesi üzerine dikkatler konservelere yoğunlaştı. Şu sıralarda Türkiye’nin her yerinde kış hazırlığı olarak evlerde konserveler hazırlanırken, uzmanlar, konserve gıdalarda oluşabilen ölümcül C. botulinum toksinine karşı uyardı. Gıda mühendisi Ebru Akdağ, bu toksinin dünyada bilinen en güçlü zehir olduğunu ifade ederken, “1 gramında 1 milyon insanı öldürebilecek güçte zehir barındıran C. botulinum, özellikle kışlık sebze konservelerinde oluşabiliyor” dedi.
‘Yeni kapak kullanılmalı’
Ölümcül botulizm zehirlenmesini önlemek için Ebru Akdağ’ın önerileri şunlar:
*Evde konserve yapıyorsanız elleriniz ve kaplarınızın temiz olduğundan emin olun.
*Konserve yapmak için kullanacağınız ham maddelerin taze ve kaliteli olmasına dikkat edin.
*Bozulmuş ve lekeli sebze kullanmayın.
*Konserve kavanozlarını iyi kapatın, hava kaçağı olmasın.
*Kapağın hava sızdırmadığından emin olmak için kontrol edin.
*Her defasında yeni kapak kullanın.
*Konserve işlemi tamamlandıktan sonra gıdaları hızla soğutun ve serin, karanlık bir yerde depolayın.
*Konserve işlemi sonrası bozulmuş gıdalar tüketilmemeli, şişmiş kaplar atılmalıdır.
*Endüstriyel üretimde hijyen ve gıda güvenliği sürekli kontrol edilir. Kullanılan ekipmanlar sayesinde ısı, basınç ve süreyi kontrol etmek de basit olduğundan, güvenilir markaların konservelerini gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Ancak bunlarda da taşıma, depolama, nakliye, satış vb gibi aşamalarda ambalaja zarar gelmesi durumunda risk olabilir. Bunun için güvenilir satış noktalarından ve ambalajı şişmemiş, zarar görmemiş ürünler tercih edilmelidir.
‘Şişerse ve hava alırsa tüketmeyin’
*C. botulinum, yiyeceklerin yanlış işlenmesi ve saklanması sonucu gıdalarda çoğalan bakterilerin ürettiği bir toksindir.
*Bu toksin sinirlerden gelen uyarıları bloke eder ve ilerlemesi durumunda solunum felci nedeniyle ölüme yol açar.
*Konserve yaparken hijyene dikkat etmek botulizm riskini azaltır.
*Konserve gıdaların şişmesi, botulizm riskini işaret edebilir.
*Önemli olan konserveyi hazırlarken 120 dereceye çıkabilmek. Çünkü bu toksin ancak bu derecelerde, 20 dakika ısıl işlemden sonra etkisiz kalıyor.
*Ama basınç ve sıcaklığı kontrol edemediğiniz ev tipi kaynatma veya düdüklü tencereyle bu güvenceyi sağlamak mümkün değil.
‘En riskli olan menemen harcı’
Botulinum toksini, Clostridium botulinum bakterisi tarafından üretilir. Bu bakteriler, sebze konservelerindeki düşük asitli ve düşük oksijenli ortamlarda gelişir. Düşük asitli gıdaların konservesinde dikkatli olunmalı. Daha yüksek asitli gıdalarda (örneğin turşular, reçeller, meyve konserveleri) botulizm riski daha düşüktür. Çünkü bu tür gıdaların pH seviyeleri bakterilerin üremesini engeller. Domates ise bazen tam bakterinin sevdiği sınırda kalır (pH 4.6 civarı); domatesli, biberli menemen harçları bu nedenle risk oluşturur.
BOTULİZM KURBANI
Iğdır’da can kaybı
Iğdır’da dört çocuk annesi C.Y. (67) evinde yaptığı sebze konservesini eşi H.Y. (68) ile birlikte yedi. Rahatsızlanan ikili, solunum yetersizliği, konuşma bozukluğu ve çift görme şikayetiyle Iğdır Devlet Hastanesi’ne başvurdu. “Botulizm” teşhisi konulan ve konserveden zehirlendiği anlaşılan C.Y. öldü. H.Y. ise tedavisinden sonra taburcu edildi.
