Koton reklamı RTÜK’ü böldü

TRT, atv, Kanal D, Show TV, Star, Fox TV başta olmak üzere 20’ye yakın televizyon kanalı, “Çocuk Kafası Çocuk Modası” adlı ve “tarzı olan çocuk” sloganıyla yayınlanan Koton reklamı nedeniyle para cezasıyla karşı karşıya kaldı. RTÜK uzmanları, reklamda, çocukların pazarlama nesnesi yapıldığını öne sürerek televizyonlara para cezası kesilmesini istedi.
Reklamın deşifresi
RTÜK uzmanlarının hazırladığı Koton reklamı için, “deşifresi şöyle” denilerek şu ifadeler kullanıldı:
“Ana karakter ‘tarzı olan çocuğun!’ hayatı boyunca çevresinin dikkatini çektiği ve öncü bir çocuk olduğu gösterilmektedir. Özellikle moda ve tarz kavramları küçük yaştaki çocuklar için son derece tehlikeli kavramlardır. Koton markası kullanan çocukların, diğerlerinden üstün şeklinde tanımlanması bunları elde etme imkanından yoksun çocukların ruhsal gelişimine zarar verebilecek nitelikte hususlardır. Bu reklam filminde çocukların saflıklarından faydalanılmakta ve çocuklar bir pazarlama nesnesi haline getirilmektedir. Ayrıca reklam filminde bir yetişkin gibi giydirilmiş çocukların erişkin insanlar gibi birbirlerine kur yaptığı görüntüler, ‘daha okumadan yazmayı öğrendi’ sloganı ile ekrana getirilmektedir. Bu tarz bir anlatım bu yaştaki çocuklar için son derece tehlikeli olmakla birlikte çocuklar arası ilişkilerin sınırlarını zorlamaktadır.” Uzmanlar, raporun sonunda RTÜK mevzuatı gereği reklamı yayınlanan 20 civarındaki televizyon kanalına ceza verilmesini istedi.
Narsizmi aşılar
Pedagoji Derneği de modanın yetişkinlerin dünyasına ait bir kavram olduğu dile getirilerek şunlar kaydedildi:
“Aşk, sevgili gibi yetişkin kavramlarının çocukların dünyasına çokça girdiği günümüzde, ‘moda’ kavramının da çocuk gündemine taşınması doğru değildir. Çocukları kıyafetleri ile ayrıcalıklı, farklı olmaya sevk etmek çocuklara yapılan büyük bir haksızlıktır. Ayrıca, ‘sen ayrıcalıklısın, sen özelsin, özel olmalısın’ mesajı narsizm/özseverlik tohumlarını çocuklara aşılamaktadır.”
Üyeler bölündü
Üst Kurul üyeleri her iki rapor doğrultusunda konuyu masaya yatırırken, ikiye bölündüler. Hem iktidar hem de muhalefet kontenjanından seçilen bazı üyeler, reklamın ceza gerektirmediğini savunurken, bazı üyeler de rapordaki tespitlerin arkasında durdu. RTÜK mevzuatındaki, “yayınlar; çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar veremez, deneyimsizliklerini veya saflıklarını istismar ederek, çocukları bir ürün veya hizmeti satın almaya doğrudan yönlendirilemez” hükmüne aykırı olduğu gerekçesiyle yapılan oylamada 4’e 4 eşit sonuç çıkması üzerine karar bir sonraki toplantıya bırakıldı.

Pedagoglar isyan etti
Pedagoji Derneği de sert içerikli bir değerlendirme raporu hazırlayarak hem Koton firmasına hem de RTÜK’e gönderdi. Pedagoji Derneği’nin raporunda ise, çocukların ürün tanıtılmasında öne çıkarılmasının doğru olmadığını vurgulanırken, “Reklamda çocuklara giydirilen kıyafetler, yapılan makyajlar ve takılar ile çocuklara yetişkin tavrı verilmiştir. Bu değişiklikler çocukların bir yetişkin gibi algılanmasına neden olmuştur. Reklamdaki kız çocuklarına kıyafetleri, bakışları, hareketleri ile seksapalite atfedilmiştir. Çocuklar, çocuk olmalı, çocuksu kalmalı, onların masumiyeti korunmalıdır. Çocuk istismarının ve pedofilinin arttığı bir dönemde çocukları, özellikle kız çocuklarını, yetişkin kıyafetleri ve hareketleri ile göstermek oldukça tehlikelidir” denildi.