Kene popülasyonu patlama yapabilir!

Hande Atılgan / ANKARA - Geçtiğimiz ilkbahar ve yaz aylarında ülkenin kuzeyi ile tarım ve hayvancılığın yoğun yapıldığı bölgeleri etkisi altına alan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı üzerine yapılan incelemede, kenelerin yoğun görüldüğü endemik bölgeler için ekstra önlemler ve KKKA’nın tespiti için gereken klinik testlerde yenilikler önerildi.

2002’de ilk kez Tokat’ta görülen vakanın ardından Kelkit Vadisi ve çevre illerini etkileyen hastalığa sebep olan keneler için uzmanlar ve Sağlık Bakanlığı’nın uyarılarına karşın ölümlerin önüne geçilemiyor. Bu yıl; KKKA vakaları ve bağlı ölümler hava sıcaklıklarındaki artışa bağlı, 1 ay erken başladı ve geçen yıla göre yüzde 30-40 oranında artış gerçekleşti. Uzmanlar, sıcaklıklardaki artışa dikkat çekerek 2022’de kene popülasyonunda daha büyük bir patlama olabileceğine işaret ediyor.

Klinik Biyokimya Uzmanları Derneği’nin (KBUD) 11-14 Ekim’de düzenlediği Ulusal 3. Kalıtsal Metobolik Hastalıklar Laboratuvarı Sempozyumu’na katılan Giresun Şebinkarahisar Devlet Hastanesi’nde görevli Hatice Bozkurt Yavuz, bölgedeki kene vakalarını inceledi. Bozkurt Yavuz, 2018-2020 arasındaki “zehirsiz böcek tarafından sokulma” şikayetiyle gelen bin 606 hastanın 3 bin 744 başvurusunun incelediği çalışmasında, bölgede son 3 yılda KKKA vakalarının sürekli artış eğiliminde olduğunu tespit etti.

EĞİTİM VERİLSİN

Vakaların demografik özellikleri ve laboratuvar sonuçları açısından incelendiği çalışmada, “Kenenin sağlık çalışanı dışında biri tarafından çıkarılma oranının belirgin şekilde yüksek olduğunu gözlemledik. Bu nedenle endemik bölgeler için kene konusunda ek önlemler alınmasını ve özellikle hayvancılıkla uğraşanlara eğitim verilmesini öneriyoruz” denildi. Çalışmada, hastaneye yatışı gereken KKKA vaka sayısının, keneyi sağlık çalışanı dışında birinin çıkardığı ve hastaneye ilk başvuru sırasında hastanın başka şikayetlerinin de olduğu durumlarda daha yüksek olduğu da belirtildi. Çalışmada, hastalığın tespiti konusunda klinik çalışmalarda yeniliklere ihtiyaç olduğu belirtilirken, “Belirtilen laboratuvar parametrelerinde anormallik tespit edilen olguların yakından takip edilmesi, rutin tam kan sayımı parametreleri içinde yer almayan PLR ve NLR sonuçlarının panele eklenmesi” önerisinde bulunuldu.

‘TÜM İLLERDE İLAÇLAMA’

Uzmanlar, kene popülasyon artışının önüne geçilebilmesi için sadece riskli bölgelerde değil, tüm illerde ilaçlama yapılması gerektiğini savunuyor. Bakanlık ise vatandaşlara şu uyarıları yaptı:

- Tarla, bahçe, orman gibi kene yönünden riskli alanlara giderken vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı.

- Kene üzerine sigara basmak, kolonya gibi maddeler dökmek kesinlikle yapılmamalıdır. Kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir malzeme ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

- Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalır.

- Hasta ile temas eden veya kene tutunan kişiler, 10 günlük süre içinde halsizlik, ateş, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler görülmesi halinde en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidir.