Kediler, yetenekli insanları sever

Efnan Atmaca - İnsanların kedileri olmaz. Kedilerin insanları ve mekânları olur. Ve ruhlarının sindiği sanat eserleri... Sanat dünyasının hiç şüphesiz en çok işlenen hayvanıdır kedi. Kitaplara, şiirlere, tablolara konu olurlar. Hemen ilk akla gelen kedi dostu sanatçıları sayarsam Edgar Allen Poe, Mark Twain, George Bernard Shaw, Herman Hesse, Pablo Picasso, Aldous Huxley, William Faulkner, Jorge Luis Borges, Georges Perec, Haruki Murakami, Boris Vian, Charles Bukowski... Ve daha nicesi elbette. Bu efsane isimlerin kedilerle pozlarını arama motorunda sorguladığınız anda görürsünüz. Bir kediyi kucaklarken, okşarken yüzlerinde beliren huzuru gördüğünüzde sanatla patili dostların doğrudan bir ilgisi olduğunu anlarsınız. Nedenine gelince; ödüllü yazar Gerald Hausman “Kediler görür, söylemeye ihtiyaç duymaz” diyor, belki de sevdiklerinin kulaklarına fısıldıyorlar gördüklerini. Bana sorarsanız bu sorunun yanıtını en güzel veren Mark Twain: “Tanrı’nın yarattıkları arasında kırbaçla dize gelmeyecek tek bir mahluk vardır. O da kedidir.”

‘Uyudu mu unutur’

Peki bizim sanatçılarımızın kediyle arası nasıl? Bilge Karasu’yu kedi sevgisinden ayırmamız mümkün mü? Kitabının adı bile “Ne Kitapsız Ne Kedisiz”. Eksik bir liste olsa da Tevfik Fikret, Halid Ziya Uşaklıgil, Osman Cemal Kaygılı, Asaf Halet Çelebi, Orhan Veli, Turgut Uyar, Tomris Uyar, Sabahattin Ali, Nurullah Ataç, Aziz Nesin, Ülkü Tamer, Pınar Kür, Haydar Ergülen edebiyatımızın kedi dostu yazarlarından...

Sonra müzik dünyasından Leman Sam ve Ceylan Ertem, kedisiz düşünülemez. Tomris Uyar bakın ne kadar güzel anlatmış kedileri: “Kediyse, kendi varoluşunun başlı başına bir mutluluk kaynağı olduğu inancındadır, ödün vermez. Nankör sayılması bu yüzdendir sanırım. Almaktan çok paylaşmayı sevenlerin hayvanıdır kedi. Uyudu mu kinini de unutur.” Keşke kedileri örnek alıp uyuyunca kinleri unutsak biz insanlar da. Yıllar geçtikçe insanların hayvanlara düşkünlükleri artıyor. Belki de tam Uyar’ın bu söyledikleri yüzündendir. Kedisever isimler arasında Nurullah Ataç’tan bahsetmeden olmaz çünkü onun bu konudaki duruşu pek bir net: “Kimsenin zevkine karışılmaz, kedileri ille herkes sevsin demeyeceğim ama ben, kedi sevmeyenlerle anlaşamam.”

İnsanları tedavi ederler

Kedilerin edebiyatta olduğu kadar resimde de uzun bir yolculuğu var. Pek çok ressam için ilham kaynağı oldukları aşikâr. Temsiliyetleri ise oldukça çeşitli. Ama en öne çıkan bağımsızlığı yansıtmaları tıpkı Twain’in dediği gibi. Çağdaşlardan Tracey Emin gibi bazı kadın sanatçılar kedileri dişilliğin sembolü olarak çizseler de Alman ekspresyonizminden pop art’a kadar pek çok akımda kedisever temsilciler bulmak mümkün. Sırf Pablo Picasso, Jaon Miro ile Andy Warhol’un tabloları bile kedilerin yeterince ünlü olmasını sağlar. Türkiye’de ise kedi dostu ressamların başında Cihat Burak geliyor.

Ben ise en çok Neş’e Erdok’un kedilerini severim. Çünkü onun kedileri, resimlerde insanları tedavi eder. Ayrıca Mehmet Güleryüz’ün Siyam kedisi de mutluluk verir insana. Geçen gün gazetede çok mutsuzken ruh hâlimi hissetmiş gibi binanın sarı kedisi atladı kucağıma, tüm enerjisiyle benim mutsuzluğumu almak istedi. İşte hep o duygu vardır, Neş’e Erdok’un resimlerinde. Kediler sanatçıların en iyi dostlarıdır, çünkü onlara iyi davranan, onları korkutmayan, üzerlerine gidip onları bunaltmayan ve ilgiye ihtiyaçları olduğunda bunları karşılayabilen insanlardan hoşlanırlar. Hassas ruhları hissedip sıcaklıklarını verirler. Tıpkı yazının başında dediğim gibi kedilerin insanları olur ve en yeteneklilerini seçerler.