Karabatakların salyayla mücadelesi

Cihat Aslan - Marmara Denizi’ni tehdit eden müsilaj takibinde Bursa’dayız. Buradaki salyalar, Gemlik-Mudanya sahillerini boydan boya sarmış. İki ilçe arasındaki sahillerden bakıldığında müsilajın güzergahını görebiliyorsunuz. İlçelerin merkezlerinde müsilajların sadece küçük küçük parçaları kalırken, Kurşunlu ve Altıntaş Sahilleri’nin durumu felaketi andırıyor. Sahile gelenler denize giremeden dönüyor. Sahildeki karabataklar ise kayalıkların üzerinde durmakla yetiniyor. Müsilaja rağmen denize birkaç kez dalmaya çalışan karabatakların bu hamleleri ise boşta kaldı.

Milliyet, Marmara Denizi sahillerini çepeçevre saran müsilaj tehdidini adım adım takip etmeye devam ediyor. Yalova’nın ardından yolculuğumuz sanayi ve otomotiv şehri olan Bursa’ya devam etti. Yalova’nın Armutlu İlçesi’nden çıktığımızda Gemlik’e doğru Küçükkumla Sahili’nin açıklarında denizin üzerini kaplayan salya ile karşılaştık. Rüzgarın etkisiyle sahilden uzaklaşan müsilaj, bölgedeki balıkçılara ve kent sakinlerine rahat bir nefes aldırdı. Geçtiğimiz hafta Balıkçı Barınakları’ndan sahile, oradan da Mudanya’ya kadar saran müsilajın etkisi rüzgarla dağılmaya başladı. Gemlik Balıkçı Barınağı’nda teknesiyle bir haftadır balığa çıkamadığını belirten Abdullah Yılmaz, “Hala bazı belli bölgelerde salya var. Ama rüzgar batıdan esince, dağıldı. Hala müsilaj var. Barınağı terkedene kadar motorları çalıştırmıyoruz. Kürekle çıkıyoruz” dedi. Gemlik Sahili’nde işletmesi olan vatandaşların da sıkıntısı aynı. Esnafın çoğu müsilaj yüzünden işletmelerinin tam kapasitede çalışamadığını söylüyor. Kafelere yakın yerlerde hala müsilaj küçük parçalar halinde duruyor.

‘Deniz böyle olmaz ki’

Gemlik’in tatil beldelerinden Kurşunlu’da ise durum içler acısı. Sahilin 200 metre kıyı şeridi ve karadan en az 5  metre ilerisi sarıya dönmüş durumda. Katı halde duran müsilaj, denizden sahile doğru katı atık gibi salya bırakıp geri dönüyor. Hem koku, hem de büyük görüntü kirliliği yaşatan müsilaj 2-3 gün önce sahile yakın olmayan açık denizdeydi. Rüzgarla birlikte Kurşunlu Sahili’ne gelen müsilaj gören yazlıkçılar da şok geçirdi. Mehmet EfeBölgede yazlığı olan vatandaşlar, “Sahilde artık yüzülmez. Yazlığımız var haftasonu için buraya geldik ama denizi görünce geri döneceğiz” diyor. Kurşunlu Sahili’ne eşi ile birlikte kahvaltı yapmaya gelen Murat K., “Geldik ama görüntüden dolayı pişmanız. Daha önce burayı bu halde görmedik” dedi.

Kurşunlu Sahili’ne annesi ile gelen 4 yaşındaki Mehmet Efe’nin, “Deniz neden böyle anne, ben daha önce böyle deniz görmedim” demesi felaketi en iyi şekilde anlatıyor.

Bot denize çıkmadı

İki kızı ve eşiyle Kurşunlu’ya hava almaya gelen Mustafa Yavaş ise, “Günübirlik kızlarımızla hava almak için buraya geldik. İnanılmaz kötü kokuyor. Her sene hemen hemen haftasonu geldiğimiz bir yer burası. Doğa tepki veriyor” diye konuştu. Kurşunlu’da yazlığı olan Mustafa Yavaş, sahile getirdiği botu ile önce denize açılmaya çalıştı. Ancak müsilaj yüzünden bot bir türlü suya girmedi. Kürekle çabalayan Yavaş, başaramayınca botunu sudan geri çıkardı. 7 yaşından beridir Kurşunlu’da olduğunu ama hiç böyle bir manzarayla karşılaşmadığını aktaran Yavaş, “Botumla normal zamanlarda motorumu çalıştırarak denize çıkardım. Ama şimdi kürekle salyanın içinden geçiyorum ki, filtreye salya kaçmasın. Buraya nazaran daha temiz bir yer bulunca motoru çalıştıracağım” şeklinde konuştu.  

Denize dalamayan karabataklar

Kurşunlu’dan çıkarak Mudanya’ya doğru yol aldığımızda Gemlik ve Mudanya arasında kalan Altıntaş Bölgesi’nin durumunu görünce Marmara Denizi’nin halini düşünemez olduk. Marmara Denizi’nin nasıl öldüğünü Altıntaş Bölgesi’nde havadan drone ile çektiğimiz fotoğraflarda gördük. Sahilin bütün bölümü karadan yaklaşık 100 metre uzaklığa kadar rengi artık beyazdan sarıya dönen müsilajla dolu. Sahilin çevresine gelen vatandaşlar, salyanın fotoğraflarını çekerken, sahilde bulunan Karabataklar ise kayalıkların üzerinde durmakla yetiniyor. Müsilaja rağmen denize birkaç kez dalmaya çalışan karabatakların bu hamleleri boşta kaldı.

Derelerdeki kirliliğin müsilaja etkisi

Çevre Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Sevim Yürüten, müsilajla ilgili “Maalesef Bursa’da kötü görüntülerle karşı karşıya kaldık. Hem yüzeyde, hem de deniz dibindeki müsilajın yoğun etkilerini gözlemledik. Bursa sanayi, tarım ve yerleşim alanları bakımından Marmara’da da önemli konumda. Dereler ciddi kirlilik yükünü denize taşıyor. Nilüfer Çayı’nın hali içler acısı. Tarımda kullanılan gübre ve zirai ilaçların içerisindeki azot ve fosfordan dolayı kullanımına bağlı kirletici yükü de var. Bunların da müsilaja etkisi var” dedi.

Müsilaj yelkencileri de vurdu!

İstanbul kıyılarına kabus gibi çöken deniz salyası (Müsilaj) yelken sporu yapanları da vurdu. Caddebostan’da bulunan Balıkadamlar Kulübü üyeleri, müsilaj yüzünden idman yapmakta zorluk çekti. Yetişkin üyeler teknelerle müsilajın olmadığı açık denize giderek burada idman yaparken çocuk yelkencilerin antrenmanları iptal edildi. Müsilaj bitene kadar da bu antrenmanların yapılmayacağı belirtildi. Kanocular ise deniz salyasıyla kaplı sahil şeridinde kürek çekti.