İyilik, mutluluk abluka altında!

Didem Seymen - Sosyal medyada ürün öneren ve satın alınması için link paylaşan ‘vasıfsız’ influencer’lara diplomasız ‘uzmanlar’ da eklendi. İlişki koçları, sağlık ve beslenme danışmanları, yaşam koçları, estetik ve makyaj uzmanları, astrologlar, aile danışmanları, köpek eğitmenleri ve yatırım danışmanları, insanların yaşamlarını ve sağlıklarını etkileyecek birçok farklı konuda bilgilendirmeler yapıyor. Sosyoloji ya da mühendislik mezunu bir kişi ‘danışmanlık’ ya da ‘koçluk’ adı altında psikologluk yapıyor, terapilerden seans başına 1000-1500 TL gibi rakamlar kazanıyor. Diğer taraftan ev hanımları ise diyet programı paylaşıyor.

‘Bilgi kaynağı sorgulanmalı’

Sosyal medyada ünlenip eğitim ve yetkisi yokken online danışmanlık yapılması gerçek uzmanlara göre birçok tehlikeyi de beraberinde getiriyor. Bilişsel psikolojinin duayeni, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Zihni Sungur, paylaşılan bilgilerin kaynağının mutlaka sorgulanması gerektiğine dikkati çekerek şunları söylüyor: “Sorumluluğu yalnızca söyleyene yüklemek de çok doğru olmayabilir. Dinleyenin de sorumluluğu var. Yani herkes her şeyi söylediği zaman onu ne kadar ciddiye alacağımız biraz da bizim neye inanmak istediğimizi ile ilgili. Onun için hem söyleyenin hem de dinleyenin sorumluluğu olduğunu düşünüyorum ve bize gelen bilgileri gözden geçirebilmek gerekiyor. Çünkü bilgi bir tık mesafede. Bilgi koşarak geliyor ama bilgelik hep emekleyerek gelir. Onun için bunu göz önünde bulundurarak olabildiğince çok bilgiyi, özellikle de birbiriyle çelişen bilgileri görebilmek için dinleyenin de araştırmacı bir yanının olması gerekiyor. Herkesin her şeyi söyleme hakkı var ama söylerken sorumlulukları olduğunu da unutmamalı. Hangi bilgilere dayanarak bunları söylediğini aktarmalı. Başka insanların hayatlarına dokunacak ya da hayatlarını etkileyecek söylemler hepimiz için çok önemli. Bu kesinlikle bir birikimin olmasını gerektiriyor. Bu birikimin sertifika edilmesini gerektiriyor.”

‘Herkes bir şey öğretiyor’

Sinirbilim uzmanı akademisyen Prof. Dr. Sinan Canan da, sosyal medyada paylaşılan verilerin artık sağlığı tehdit etmeye başladığını vurgulayarak şunları kaydetti: Şu an toplum sağlığını ciddi anlamda tehdit eden, yaşam kalitemizi düşüren bir veri karmaşası söz konusu. İnsanlar aşırı miktarda bilgiye ulaşabilmenin sarhoşluğunu yaşıyor. Maalesef temel eğitimimiz de çok iyi olmadığı, bilim kültürü de tam olarak oturmadığı için doğru ve yanlış bilgileri buralarda ayırt etmek çok kolay olmayabiliyor. Ayrıca insanlar bir de iyi olmaktan ziyade derlenenlerden hızlı ‘ağrı kesici’ çözümler arıyor. Bunlar daha fazla tercih ediliyor. İnstagram gibi mecralarda izlediğimiz içeriklerin yarısından çoğu eğitim içeriği diyebileceğimiz, herkesin birilerine bir şey öğrettiği ve anlattığı içerikler ve maalesef bu içeriklerin büyük bir çoğunluğu da pazarlama amaçlı. Ben bu konuda her şeyi kapsayacak bir kriter tutabilmenin zor olduğunu düşünüyorum.”