Dünya 'vegan yumurta'yı konuşuyor! Gerçek yumurtadan daha mı sağlıklı?
01.10.2021 - 13:30 | Son Güncellenme:
Hayvansal hiçbir gıdayı tüketmek istemeyen kişilerin benimsediği vegan beslenme türü, gün geçtikçe daha fazla kişi tarafından tercih ediliyor. Hayvansal gıdadan uzak kaldıkça çeşitliliğin azaldığı düşünülse de aslında vegan beslenme sınır tanımıyor! Vegan hamburger, vegan peynir, vegan süt derken şimdilerin yeni gözdesi vegan yumurta... Peki vegan yumurta daha mı sağlıklı? Merak edilen sorunun cevabını aradık.
Eda Özdemir / Milliyet.com.tr - Vegan olmak, bitki bazlı bir beslenme şekli ve hayvansal kaynaklı her türlü gıdadan kaçınmak anlamına geliyor. Vegan beslenmeyi benimseyen birçok kişi, bu seçimlerini ahlaki değerlere dayandırıyor. Vegan kişiler, tüketilen hayvan ürünlerinin elde edildiği hayvanların yaşam şartlarından, duygularından ve canlarından endişe duyuyorlar. Bunun yanı sıra sürdürebilirlik ve çevre de onlar için büyük önem taşıyor. Hayvancılık endüstrisinin su kirliliğine yol açtığı ve sera gazı emisyonlarını artırdığını göz önünde bulundurarak hayvansal gıdalardan uzak duruyorlar.
Vegan beslenme söz konusu olduğunda yaşanan en büyük sorun, ürün çeşitliliği. Ancak son yıllarda gerçekleştirilen girişimlerle bu alanda da önemli bir yol katedildi. Mesela besleyiciliği açısından sağlıklı beslenmedeki rolü büyük olan yumurta, artık Türkiye'de vegan olarak üretiliyor.
ABD VE TAYVAN'DAN SONRA TÜRKİYE'DE ÜRETİLİYOR
Dünyada sadece ABD'de ve Tayvan'da üretilen vegan yumurta, Türkiye'de de Uğur Bozoklu tarafından üretiliyor. Biz de veganlık ve vegan ürünlerle ilgili tüm merak edilenleri kendisiyle konuştuk.
Daha 1 yılını doldurmadan yurt dışından teklifler almaya başlayan Uğur Bozuklu, bu işe girmesinin sebeplerini şu sözlerle anlatıyor: ''Öncelikle hayvanların sömürülmesi, köleleştirilmesi ve yemek olarak kullanılmaması için her vegan gibi benim de bir karşı duruşum vardır. Hep tavuk türü için üzülmüşümdür. Başlıca nedenim budur."
'EN ZORLARINDAN BİRİYDİ'
Uğur Bozoklu, bir vegan ve pek çok vegan gibi tüketeceği şeyleri kendisi hazırlıyor. "Bir süre alternatifi yapılmamış ürünler için denemeler yaparken en zorlarından birinin ‘yumurta ikamesi’ olması sebebiyle bunun için çalışmaya başladım" diyen Bozuklu, vegan olmayan arkadaşlarının veganlıkla ilgili sohbet ederken kendisini olmayan bir ürünle köşeye sıkıştırmaya çalıştıklarını söylüyor.
Bozoklu, "Hem veganların bu tip zorlandıkları durumlarda ellerini güçlendirmek, hem insanların vegan olmalarını kolaylaştırmak, hem de vegan olanların özleyebileceği lezzetleri sunabilmek için öncelikli olarak yumurtayı bitkisel olarak üretmeye karar verdim" diyor.
'BU YOLA KÂR AMAÇLI ÇIKMADIM'
"Ben bir vegan aktivistim diyebilirim. Bu yola kâr amaçlı çıkmadım" diyen Uğur Bozoklu, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Şimdi çıkarmaya başladığımız yeni ürünler de piyasada olmayan ya da piyasadan çekilmiş ürünler. Tüm hedefimiz veganlar için alternatif olarak eksik bir ürün kalmaması. Bu girişimden kazanç sağlarsak, yeni ürünler için AR-GE çalışmalarına yatırım yapacağız."
90 AYRI REÇETE DENEDİ
Uğur Bozoklu, içeriğiyle oldukça dikkat çeken vegan yumurtanın yapım süreci hakkında da bilgi veriyor. Vegan yumurtanın piyasaya çıkabilmesi için 84 reçete denemesi yapılmış. Çıktıktan sonrakilerle birlikte 90 ayrı reçeteyle şimdiki haline gelmiş. Bozoklu,"Yumurta; sıvı ve toz olarak ayrıca hazırlanıp sonra bir araya getiriliyor. İçerisinde hiçbir hayvansal ürün yok. Tamamen glütensiz ürünlerden yapılmış olup içerisinde rafine şeker kullanılmıyor" açıklamasını yapıyor.
SABAH ÜRETİLİYOR, ÖĞLEDEN SONRA DAĞITILIYOR
Hindistan cevizi unu, pirinç unu ve besin mayası vegan yumurtanın ana malzemeleri. Bağlamak, lezzet katmak, korumak için ise guar gum, soya lesitini, zerdeçal, soğan tozu, tuz ve potasyum sorbat kullanılıyor. Uğur Bozoklu, sipariş ve tüketim süreci hakkında ise şu detayları paylaşıyor: "Müşteri siparişleri gün içinde toplanır, hazırlıklar yapılır ve ertesi gün sabahtan taze üretilip öğleden sonra yola çıkar. Yani stok olmaz, sipariş ile üretilir. Sızdırmaz folyo kapaklıdır. Açılmadan buzdolabında 3 hafta saklanabilir. Kek ve pastalar dahil yumurtanın kullanıldığı her yerde kullanılır."
'SADECE VEGANLAR DEĞİL, BİRÇOK KİŞİ TERCİH EDEBİLİR'
Vegan yumurta kavramını duyan birçok kişinin aklına gerçek yumurtanın besin değerini karşılayıp karşılamayacağı sorusu geliyor. Uğur Bozoklu, protein açısından iyi bir değere sahip olan ve bedenimizin ihtiyaç duyduğu pek çok vitamin ve minerali içerisinde barındıran vegan yumurtanın sadece veganlar tarafından değil, yumurta alerjisi olanlar ve sağlık nedeniyle yumurta tüketemeyen birçok kişinin de tercih edebileceğini söylüyor.
'İÇERİĞİ TAVUK YUMURTASININ ÖNÜNE GEÇİYOR'
İçeriği nedeniyle vegan yumurtanın, tavuk yumurtasının önüne geçtiğini iddia eden Bozoklu, ''Vegan yumurtanın içerisinde B vitamin kompleksi, B12 vitamini, D2 vitamini ve folik asit bulunuyor. Ayrıca çinko, biotin, fosfor, magnezyum, demir gibi pek çok faydalı mineral içeriyor. Bunların yanında kolestrol içermemesi de tavuk yumurtasıyla arasındaki en büyük farktır. Bilimsel olmayacak belki ama ben kullandığım sürede saç dökülmemin durduğuna tanık oldum'' ifadelerini kullanıyor.
AVRUPA'DAN İŞ TEKLİFİ YAĞIYOR
Vegan yumurtanın dünya için de bir yenilik olduğunu söyleyen Bozoklu, Avrupa'da vegan yumurta üretimi yapan bir firmanın olmadığını ve en büyük üreticisinin ise Amerika'da faaliyet gösteren bir şirket olduğunu aktarıyor. ABD'deki üreticinin tariflerini GDO’lu ürünler kullandığı için takip etmediklerini söyleyen Bozoklu, Avrupa'dan birçok iş teklifi aldığını açıklıyor.
'VEGANLIK, DÜNYAYI KURTARACAK BİR İYİLİK HAREKETİ'
Veganlığın gün geçtikçe yayıldığını söyleyen Uğur Bozoklu, veganlık sadece beslenmeyle alakalı olmadığını dile getiriyor. Ona göre veganlık, içinde bulunduğumuz dünyayı kurtaracak bir iyilik hareketi. Şu an yaşanan iklim sorunlarının tek çözümü ise veganlığın desteklenmesi ve vegan ürün kullanımının hayvansal ürün kullanımının yerini alması.
TÜRKİYE'DE 2 SENE İÇİNDE YÜZDE 360 ARTTI
"Avrupa, hükümetler düzeyinde bunun farkına vardı. Oralardan her gün yeni destek haberleri geliyor" diyen Bozoklu, çok yakın zamanda hayvansal ürünlerin yerini tamamen bitkisel ürünlere bırakacağını belirtiyor. Uğur Bozoklu, "Bir araştırmaya göre 2 sene içinde ülkemizdeki vegan kişi sayısı yüzde 360 artmış. Ancak bu artış Almanya'da yüzde bin 350. Büyük şirketlere rağmen yaşanabilir bir dünya için vegan gelecek kaçınılmaz. Vegan ürün üreticileri olarak bu işi büyük fedakarlıklar, imkansızlıklar içinde gönül işi olarak yapıyoruz. Büyük şirketler vegan popülasyonu küçümsüyorlar ve yatırım yapmıyorlar. Dilerim yanıldıklarını anladıklarında vegan dostların destekleriyle biz zaten çok yol almış olacağız'' diye konuşuyor.
Vegan ürünlerin tercih edilen türlerinin geleneksel yeme alışkanlıklarına göre değiştiğini söyleyen Bozoklu, et alternatifleri içinde vegan köfte, vegan hamburger, vegan lahmacun ve vegan dürüm gibi besinlerin daha çok tercih edildiğini söylüyor.
OT İLE ET AYNI LEZZETTE OLUR MU DİYORLAR AMA...
''Hızla ortaya çıkan yeni ürünler merakla test ediliyor. Şunu bilmek lazım; bitkisel ürün hayvansal ürünün tam karşılığı olamaz. Bir et burger ile bakliyatlı bir burger ancak benzetilmeye çalışılmış olur. Bu alternatif ürünler aynı olmasa da gerçekten lezzetli. Veganlara 'Ot ile et aynı lezzet olur mu?' diye soranlara kötü haber: Daha iyi oluyor! Bizim ürettiğimiz vegan yumurta için de aynısı geçerli. Tam bir yumurta lezzeti olmasa da benzer bir lezzeti var'' diyen Uğur Bozoklu, birçok müşterisinin vegan yumurtayı, tavuk yumurtasından daha lezzetli bulduğunu söylüyor.
VEGAN ÜRÜNLER NEDEN PAHALI?
Vegan ürünlerin fiyatı, standart bir bütçeyi aşabiliyor. Çünkü hayvansal ürünlerin maliyeti, vegan ürünlere göre daha düşük. Uğur Bozoklu, vegan ürünlerin hayvansal ürünlere kıyasla daha pahalı olmasının sebebine şöyle açıklık getiriyor: ''Vegan ürünlerde ciddi bir AR-GE çalışması var. Alışkan olunan o lezzeti bulmak için birçok şeyi bir araya getiriyorsunuz. Örneğin ürettiğimiz vegan yumurtada 12 civarında malzeme var. Bunların 3'ü ithal. Birinin kilosu 650 TL, birinin 420 TL, diğerinin ise 280TL. Oysa tavuk yumurtası için sadece tavuğa yem vereceksiniz sadece. Hayvan üretiyor, insan çalıyor. Eğer alıştığınız hayvansal ürünlerin alternatiflerini isterseniz, vegan ürünler hep daha yüksek fiyatlı olacak."
Yüksek fiyatların sorumlularından biri de tarımımızın vegan ürünlere yeterince uygun olmaması. Bozoklu, "Örneğin soya... Bizim soya ihtiyacımız yıllık 1 milyon 850 bin ton. Üretimimiz ise 160 bin ton. İlginçlik şurada; biz soya üretiminde dünyada sonlarda yer alırken, verimlilikte ilk sıralardayız. Dekar başına 420 ton ürün alınıyor. Böyleyken 1 milyon 600 bin ton ithalatımız var. Oysa desteklenecek ürünlerden biri olsa, ithalat değil ihracat yapardık. Biliyorsunuz, soya en çok kullanılan vegan üründür. Şimdi biz nasıl fiyatları aşağı çekebiliriz? Tarım ürünlerinin fiyatlarının arttığı dönemde bu çok zor" açıklamasını yapıyor.
'BÜTÇENİZE GÖRE VEGAN OLMAK MÜMKÜN'
Bozoklu'nun ''Vegan ürünler pahalı, ben vegan olmayım'' diyen kişilere ise söyleyecekleri var. "Birincisi bu sebeple vegan olunmaz, ikincisi kendi bütçenize göre de vegan olmak mümkün" diyen Girişimci Uğur Bozoklu, şunun altını önemle çiziyor: "Veganlık etik ve vicdani sebeplerle vazgeçebilme iradesi gösterenlerin yoludur. Bizim arzularımız değil, duygularımız güçlü.
'DOĞRU BESLENME PLANI VE TAKVİYELER ÖNEMLİ'
Peki, sağlık ve sağlıklı beslenme açısından veganlık nasıl değerlendiriliyor? Veganlar sağlıkları noktasında nelere dikkat etmeliler?
Veganların besin çeşitliliğini ayarlayamazlarsa demir mineralini yetersiz alabileceğini söyleyen Uzman Diyetisyen Olcay Barış, ''Hayvansal kaynaklardan elde edilen protein, bitkisel proteinlere göre vücutta daha iyi kullanılıyor. Bu nedenle veganlar, et tüketenlere göre daha fazla demire ihtiyaç duyuyor. Besin çeşitliliği sağlanamadığı ve B12 gereksinimini karşılayacak hayvansal kaynaklı besinler tüketilmediği için eksiklik durumlarının mutlaka takviye edilmesi gerekiyor. B12 eksikliği; anemi, sinir hasarı, depresyon ve hafızayla ilgili sorunlara yol açabiliyor.'' uyarısında bulunuyor. Barış, vegan beslenmede doğru beslenme planı ve takviyelerin öneminin altını bir kez daha çiziyor.
'KIYASLAMAK İÇİN HENÜZ ÇALIŞMALAR YETERLİ DEĞİL'
Vegan yumurtanın keten tohumu, chia tohumu, fıstık ezmesi, kabartma tozu, sirke, pirinç unu, besin mayası, bitkisel yağ veya hazır yumurta ikamesinden üretildiğini söyleyen Olcay Barış, besin içeriği açısından oldukça zengin olan vegan yumurta ile gerçek yumurtayı kıyaslamak için yapılan çalışmaların henüz yeterli olmadığını söylüyor.
BELİRLİ ARALIKLARLA TAKİP ŞART
Bilimsel çalışmalara göre vegan beslenmenin bazı hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde yararlı olabileceğini söyleyen Barış, ''Vegan beslenmeyi seçenler, besin öğelerinin yeterli alımına her daim dikkat etmeli. Protein, kalsiyum, demir, çinko, B12, D vitamini ve iyot açısından yetersizlikler görülmemesi için bu beslenme tarzının mutlaka diyetisyen kontrolünde uygulanması ve doktor kontrolünde belirli aralıklarla kan tahlili yapılması gerekiyor" diyor.
