‘Dijital mezarlık’ta siber tehdit
23.09.2024 - 06:58 | Son Güncellenme:
İsrail’in Lübnan’daki saldırılarıyla gündeme gelen siber güvenlik konusunda kullanım ömrünü tamamladığı için çöpe atılan teknolojik cihazlar da risk taşıyor.
Meltem Güneş - Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Genel Başkanı Ali Rıza Öner, bir grup gazeteciye yaptığı değerlendirmede, çöpe atılan elektronik atıklardan oluşan dijital mezarlığın yol açtığı tehlikeli anlattı.
Teknolojik ürünlerin gerekli önlemler alınmadan çöpe atılmasının kişisel veya hassas bilgilerin kötü niyetli kişilerin eline geçmesine neden olabileceğini söyleyen Öner, “Biz tüketiciler tüm verileri güvenli bir şekilde silmek için kolay erişime ve bilgiye sahip olmadığımız için çöpe attığımız bir elektronik eşya büyük felaketlere yol açabilir.
Açık kalmış sosyal medya hesapları, mailler, kişisel bilgiler bu yolla kötü niyetli kişilerin eline geçebilir. Yapılacak en iyi şey cihazınızı bir yenileyiciye satmaktır. Bu yenileyici tüm verileri özel araçlarla silecek, cihazı fabrika ayarlarına sıfırlayacak ve sonra yenilenmiş ürün olarak satacaktır” dedi.
ÇEVREYE DE ZARAR
Öner, elektronik atıkların çöpe atılmasının büyük çevre zararlarına da yol açacağına dikkat çekerek, “Elektronik ürünlerin çözünmesi sonucu içeriğinde bulunan kurşun, kadmiyum, civa gibi zehirli metaller açığa çıkarak çevre kirliliğine sebep olur. Doğaya karışan bu metaller besin zinciri yoluyla insana ulaşarak insan sağlığını da tehdit eder” bilgisini verdi. Kullanım ömrünü tamamlayan büyük ve küçük ev aletlerinin belediyelerin yetkilendirdiği kuruluşlara veya lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına teslim edilmesi gerektiğini söyleyen Öner, “Çevre lisanslı işleme tesislerinde atık eşyalar sökme, kırma, parçalama, geri kazanım gibi bir dizi işlemden geçirilerek içeriğinde bulunan bakır, alüminyum, altın gibi değerli madenlerin yanı sıra plastik, metal gibi aksamları geri kazanılır. Ağır metaller ve zararlı gazlar bertaraf edilir” diye konuştu.
Kullanım ömrünü tamamlayan elektronik aletler, belediyelerin yetkilendirdiği kuruluşlara veya lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına teslim edilmeli.
TÜRKİYE’DE GERİ DÖNÜŞÜM DÜŞÜK 1 MİLYAR EURO’LUK KAYIP VAR
Dünyada en fazla elektronik atık üreten ülkeler sıralamasında yıllık 7 milyon ton ile ABD’nin başı çektiğini anlatan Öner, ABD’yi 6 milyon ton atık ile Çin’in takip ettiğini, üçüncü sırada 2.5 milyon ton atıkla Japonya’nın yer aldığını kaydetti. Öner, Türkiye’nin yıllık 700 bin ton elektronik atık ile dünya sıralamasında 17. sırada olduğunu belirterek “Türkiye ekonomisi 700 bin ton elektronik atıkla yıllık 1 milyar euro’luk kayba uğruyor. Türkiye’de e-atıkların yüzde 20’si büyük ev eşyaları, yüzde 37’si elektrik süpürgesi, tost makinesi gibi küçük ev eşyaları, yüzde 17’si ısıtıcılar, yüzde 15’i laptop, bilgisayar ve notebook’lardan, yüzde dokuzu cep telefonları, yüzde ikisi aydınlatma ürünlerinden oluşuyor” dedi. Öner, Türkiye’de elektronik atıkta geri dönüşüm oranının yüzde 10’larda olduğunu aktararak, “Bir kilogram demir elde etmek için 200 kilogram kayanın işlenmesi gerekirken, sadece 2 kilogramlık elektronik atığın işlenmesi ile aynı miktar demir elde edilebiliyor. Elektronik atıkların ekonomiye kazandırılması çok önemli” diye konuştu.
