Bel ağrılarına karşı kaslarınızı güçlendirin

axgun022.jpg Bel ağrılarına karşı ilaçtan fizik tedaviye, birden fazla ameliyatsız yönteme kadar pek çok seçenek bulunuyor. İstanbul Tıp Fakültesi Algoloji Bilim Dalı ve Avrupa Ağrı Teşkilatları Federasyonu Başkanı Prof. Dr. Serdar Erdine'ye göre, bel kaslarımızı güçlendirerek, gerek ağrılardan, gerek fıtık gibi çağımızın hastalıklarından büyük ölçüde korunmak mümkün. Gün içinde dikkat edilecek bazı hareketler, yürüyüşler, hatta dik durmak dahi bel kaslarımızı kuvvetlendirmek için yeterli. En sık rastlanan ağrıların başında gelen bel ağrıları, toplumun yüzde 60 - 85'inin hayatının herhangi bir döneminde yakınmalara yol açıyor. Bilinenin aksine her bel ağrısı, bel fıtığını işaret etmiyor. Bu ağrılarının ancak yüzde 2 - 5'i bel fıtığına bağlı görülüyor. Bel fıtığıyla birlikte 17 çeşit bel ağrısı var. Uzun boylular dikkat - İnsan omurgasının dört ayaklıya göre yaratılmış olup, iki ayak üzerine doğrulmasından kaynaklanıyor. En çok yük binen yer, bel omurlarının olduğu bölge. Genellikle bel ağrılarının çoğu kasların ve omurgaya bağlanan bağların gerilmesi, aşırı yük binmesinden kaynaklanır. Günümüzde bu kadar sık görülmesinin nedeni, yanlış kullanım ve eğitimsizlik. Koruyucu önlemleri almadığımız için ağrı çekiyoruz. Bel ağrılarının nedeni nedir? - Genellikle etkenler ağır kaldırma, disk dediğimiz omurlar arasındaki jelatinli yastıkların yırtılması, kemik erimesi, sinirler üzerine baskı, ani bir darbe, trafik kazası gibidir. Bunlar da aşırı spor, o bölgeye yük bindirme gibi etkenlerle ortaya çıkar. Hangi faktörler bel ağrısına zemin hazırlar? - Uzun boylularda bel ağrısı oranı daha fazla. Çünkü uzun bir insandaki yük ister istemez daha fazla olur. Bazı kişilerin yatkın olduğunu söyleyebilir miyiz? Örneğin uzun boyluların... Nasıl ayırt etmeli? - Yaklaşık 17 çeşit. Bel fıtığı en çok ağrıya yol açtığı için daha ön planda. Bir de bel fıtığı çeken kişiler, hekime başvuran hastalar arasında önde gelir. Daha önemli bir bel ağrısı grubu da batın (karın) organlarının çeşitli kötü hastalıklarında ortaya çıkabilen ve bele vuran ağrılar. Pankreas ve mide kanserleri belin altına vurur, beli kuşak gibi sarar. Birçok kez fıtıkla karıştırılır. Hastanın vakit kaybetmesine, gecikmesine yol açabilir. Enfeksiyonlar, kemik tüberkülozu, omurgaya sıçramış olan meme kanseri metastazı, bel ağrısına yol açar. Dolayısıyla bel ağrısını önemsemek gerekir. Nedeni belli olmadan gelişigüzel ilaç almak, tedavi olmak, çok ciddi sorunlara yol açar. Bel ağrısı denince genelde fıtık akla gelir. Kaç tip bel ağrısı var? - Bele vuran karın ağrıları birden başlamışsa, beli kuşak gibi sarıyorsa hemen hekimin görmesi gerekir. Çünkü pankreas, mide kanseri gibi ağrılar sadece karında değil, belde, sırtta, omurganın tümüne vurabilir. Doktora ne zaman başvurmalı? - Ağrı sadece bel bölgesindeyse ve bacaklara yayılmıyorsa o zaman genellikle adale ağrısıdır. Soğuk tatbik, ağızdan alınacak ilaçlar, istirahat ve fizik tedaviyle çok kısa sürede geçer. Ağrıyı arttıracağından ilk aşamada egzersiz verilmez. Belin hareketini sağlayan eklemlerden kaynaklanan ağrılar da çok tipiktir. Bel fıtığı ağrısı öne eğilince artarken eklem ağrıları arkaya kendinizi verince olur. Kişi kendisi ayırt edebilir mi bu ağrıları? Her ağrıya ameliyat olmaz - Her bel ağrısı, ameliyatlık değildir. Ameliyatlık ağrı oranı yüzde 2'dir. Burada ister ilaç, fizik tedavi, ister yeni geliştirilen girişimsel yöntemler olsun, eklemlerde ağrıya neden olan sinirlerin alınması yoluyla hastanın ağrısını kesmek mümkün. Ondan sonra iyi bir rehabilitasyon ve egzersiz gerekir. Bel ağrıları hangi tedavilerle giderilir? - Bel fıtığı, omurlar arasındaki disklerin baskılar sonucu taşıp sinir dokusuna basması anlamına gelir. Taşma üç şekilde gerçekleşir. Birinci aşamaya ödem deriz. İkinci aşamada disk civarında baloncuk olur. Üçüncü aşama ise diskin yırtılmasıdır. Ayakta karıncalanma, kuvvet azalmasına kadar gidebilir. Bel fıtığı nedir? Hasta rahat yatmalı - Eskiden hasta kazık gibi yatırılırdı. Bu yanlış. Rahat ettiği şekilde yatması gerekir. Bel fıtığında yapılan yanlışlar nelerdir? - En doğal korse, doğanın verdiği bel kaslarıdır. O kasları doğru kuvvetlendirdiğiniz takdirde zaten bel fıtığı olmazsınız. Olsanız bile tedavi olduktan sonra bu egzersizleri yaşam boyu düzenli yaparak yeniden ortaya çıkmaması sağlanır. Her hastaya ayrı egzersiz veriyoruz. Gün içinde yapılması ve yapılmaması gereken hareketleri de öğretiyoruz. Bel ağrıları ve fıtıktan korunmanın en etkili yolu nedir? Koşu bandında değil açık havada yürüyün - En güzeli yürümek. Ama yürüme bandında değil. O yanlış. Normal tempolu yürüyüşü öneriyorum. Yürüme bandında size doğru gelen banta karşı yürüdüğünüzden her bastığınızda bele baskı, yük biniyor. Bunun dışında yüzmek çok iyi. Yatakta yapılabilecek çok basit egzersizler de karın ve bel kaslarını güçlendirir. Dik durmak dahi kasları kuvvetlendirir. Hangi egzersizleri öneriyorsunuz? - Muayene edilmeden, tek başına görüntüleme yöntemleriyle hastanın tedaviye alınması yanlış. MR'da çok büyük bir disk görülebilir ama ona rağmen hastada bir his, kuvvet kaybı yoksa ameliyatlık değildir. O zaman beklenir, izlenir, gerileyip gerilemediğine bakılır. MR sonuçlarına her zaman güvenmeli mi? Omurilik pili nedir? - Birçok hastada cerrahi sonrası çok şiddetli ağrılar olur. 17 kez bel fıtığı ameliyatı olan hasta var. İşini, eşini kaybetmiş. Bu hastaya biz omurilik pili taktık. Defalarca bel fıtığı olan hastalara ancak pil takılabilir. Hasta bu pille 7 yıldır yaşıyor. Arada bir pilini şarj ettiriyor. Kalp pili gibi. Cerrahinin çözüm olmadığı durumlar var mı? - Bir ucu omuriliğin içinde duruyor, bir ucu da cilt altında. Uzaktan kontrol ediliyor. Sınırlı hastada yapılabilecek bir yöntem. Bu da olmadı o zaman defalarca bel fıtığı ameliyatı olanlarda morfin pompası dahil her şey denenebilir. Omurilik pili nasıl çalışır? Bel ağrısından korunmak için, günlük hayatta, otururken, ayakta dururken, ev işi yaparken belirli noktalara dikkat etmeniz yeterliAyakta: Dengeyi ve ağırlığı iki ayak üzerinde eşit değil, önce birine sonra diğerine verin. Karnınızı, kalçanızı içeriye alın. Omuzlarınızı aşağıda ve arkada tutun. Her iki omuz ve kalçanızın aynı hizada olmasına dikkat edin.Otururken: Sert bir sandalyede oturun. Dizlerinizi ve kalçanızı dik açıda tutmaya çalışın. Beliniz, sırtınız ve bacaklarınız sandalyeyle desteklenmeli. Vücuda destek sağlamayan koltuk - kanepede uzun süre oturmayın. Çalışırken masaya yakın oturun, düzenli aralıklarla ayağa kalkarak belinizi hareket ettirin.Eşya kaldırma: Asla çok ağır bir cismi kaldırmayın. Kaldıracağınız cismin üzerine dizlerinizi bükerek eğilin. Cismi mümkün olduğunca kendinize yakın tutun. Dönmeniz gerekiyorsa belinizle değil tüm vücudunuzla dönün. Yük taşıyacaksanız ağırlığı eşit olarak her iki elinize bölün.Yatarken: Sırt üstü yatarken ensenizin ve başınızın altına yüksekliği uygun bir yastık yerleştirin. Dizlerinizin arkasına yastık koymak rahatlatır. Yan yatarken dizlerinizi göğsünüze doğru çekerek yan yatmak geçici süre rahatlatır.Giyinirken: Yatağın kenarına oturarak veya öne eğilerek giyinmekten kaçının. Pantolon ve çorabı yatarak giyin. Sırtınızı yatağa dayayıp çekebildiğiniz kadar yukarı çekin, sonra ayakta giyinmeye devam edin.Arabaya binme: Önce yüzünüz dışa bakacak şekilde koltuğa yan oturun. Dizlerinizi bükerek tüm vücudunuzla öne doğru dönerken ayaklarınızı arabanın içine sokun. Araba kullanırken bel arkaya doğru yaslanarak desteklenmelidir. Bele yerleştirilen bir yastık arkadan destekler.Çamaşır, bulaşık yıkama: Makineyi doldurup boşaltırken dizleriniz üzerine çökün, kalkarken makineden destek alın. Bulaşık yıkarken öne eğilmekten kaçının. Makineyi doldururken önce alt tezgâha yıkanacakları yerleştirin. Bir dizinizi bükerek çömelin. Basit önlemlerle ağrıdan korunun Bu egzersizler çok işe yarar Gevşeme: Düz bir zemine sırtüstü uzanın. Beliniz düz, dizleriniz kıvrık olsun, ayak tabanlarınızı yere temas ettirin. Yavaşça ikiye kadar sayarken burnunuzdan nefes alın ve sonra aynı şekilde ağzınızdan nefes verin. Yumruklarınızı sıkıp yavaş ritimde nefes alın ve tekrar gevşeyin.Pelvik eğme: Sırt üstü uzanın, dizlerinizi bükün. Ayak tabanını yere basar şekilde bel bölgenizi yere değdirin. Leğenkemiğinizin ön kısmını hafifçe yukarı kaldırın. 10'a kadar sayın, gevşeyin. 10 kez tekrarlayın.Diz göğüse: Bir dizinizi ellerinizle kavrayın, göğsünüze çekin. Yavaşça dizinizi uzatın ve diğer dizle aynı şeyi yapın. Benzer hareketi, dizinizi karşı göğüse karşı çekerek yapın.Her iki diz göğüse: Sırtüstü, dizleriniz kıvrık ve ayaklarınız zemine dayalı olarak yatın. Ellerinizle dizlerinizi kavrayın ve ağrının izin verdiği kadar göğsünüze çekin. Egzersizi yaparken başınızı kaldırmayın, başlangıç pozisyonuna dönerken bacaklarınızı düz uzatın.Kısmi doğrulma: Düz bir zemin zerine dayalı olarak yatın. Çenenizi göğsünüze değdirin ve ellerinizle mümkün olduğunca dizlerinize uzanırken, karın kaslarınızı kullanarak başınız ve omuzlarınızı yavaşça kaldırın. Doğrulurken nefesinizi verin ve dizlerinize değmeyin. Daha sonra sırtüstü uzanıp gevşeyin. Kedi - deve: Yerde kedi gibi 'dört ayak' pozisyonunda durun. Önce başınızı içeri çekin ve sırtınızı kamburlaştırın. Sonra başınızı dışarı çıkarın ve sırtınızı çukurlaştırın. Hareketi tekrarlayın. Hamstring (diz arkasında bulunan iki büyük kirişten biri) kaslarını germe: Sırtüstü uzanın. Bir bacak bükülü diğer bacak kaldırılıp, ayak hafifçe bükülebilir. Bu şekilde 20'ye kadar sayın ve yavaşça indirip bacak değiştirin. Oturun. Bir diz bükülü, diğer bacak düz olarak uzatılıp hafifçe yere doğru bastırılır. NOT: Bu egzersizlerden doktorunuzun size önerdiklerini yapın. Egzersiz ağrıya neden oluyorsa yapmayın ve doktorunuza bildirin. Başlangıçta önerilen her egzersizi günde bir kez beşer kere yapın. İki günde bir sayıyı birer artırarak günde iki kez 10'a çıkın. Hareketi yaptığınız sürenin iki katı kadar gevşeyerek durun. Hareketinizi yapın, bu pozisyonu 10'a sayana kadar tutun daha sonra gevşeyin. 20'ye kadar sayın. Egzersiz sırasında nefesinizi tutmayın. İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, kas gevşetici ve antidepresanların önemli yeri var. Antidepresanlar burada hastadaki ağrı psikolojik diye değil, aynı zamanda kas gevşetici özelliklerinin bulunması nedeniyle veriliyor. Fizik tedavi: İlaç tedavisinden sonuç alınmazsa fizik tedavi uygulanır. Hastanın ağrısının şiddetine bağlı olarak girişimsel tedavilerden sonra da verilebilir. Radyofrekans yöntemi: Eğer ağrı eklemlerden kaynaklanıyorsa, o sinirler radyofrekans denilen tekniklerle yakılır. Lokal kortizon uygulaması: Basit bir fıtık başlangıcıysa, fıtık olan bölgeye görüntüleme altında lokal etkili, vücuda dağılmayan kortizon verilebilir. Nükleoplasti: Radyofrekans ve kortizon tedavisinin işe yaramadığı durumlarda uygulanır.Yırtılmamış bel fıtıklarında, hastada his ve kuvvet kaybı yoksa uygulanabilir. Bunlar da yetmediği takdirde ameliyata yönlendirilir. Tedavi için 5 farklı yöntem En çok görülen baş ağrıları ve tedavileri Türkiye'de baş ağrılarının görülme sıklığı Migren kimlerde daha çok görülür? Tedavisi nasıl olmalı? Baş ağrıları arasındaki farklar "Kırbaç ağrısı" nedir? YARIN