9 aylık normal doğum maratonu

Hande Atılgan - Sağlık Bakanlığı 1-7 Ekim Dünya Emzirme Haftası’nda, anne-bebek sağlığı için kritik bir kampanyayı başlattı. 2008’den beri sezaryen doğum sayılarını azaltmak için adımlar atan bakanlık, önceki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın desteğiyle duyurulan 14 maddelik bir eylem planını yürürlüğe koydu. Normal doğum 38-42 hafta aralarında gerçekleştiği için tam 40 hafta üzerinden takvimlenen plan kapsamında, özetle şu gelişmeler hedefleniyor:

Annelere rehberlik 

“Doğum yapılan hastanelerin tümü, Eylül 2024 itibarıyla sayıları 136 olan, Anne Dostu Hastane standartlarına getirilecek; hepsinde Gebe Okulu kurulacak.

■ Tüm doğumhanelerde ‘rehber ebe’ ve ‘doğumhane sorumluları’ belirlenecek.

■ Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ile ebeler, tıbbi hatalı uygulamalar konusunda bilgilendirilecek.

■ Doğum ve sezaryen yönetimi, şu an 2022 yılındaki hali yürürlükte olan, klinik rehberlere göre gerçekleştirilecek. 

■ Sezaryen oranı yüksek hastanelere, aylık ziyaretler yapılacak; denetim ve takip çalışmaları yapılırken, kamudaki sağlık yöneticilerinin performans kriterlerine, 2023’te yaygınlık oranı yüzde 32,4 olan, primer (ilk) sezaryen oranları eklenecek.

Annelik Yolculuğu 

■ Anne adaylarının, gebelikten doğuma uzanan tüm süreçlerde bilimsel olarak kanıtlanmış en doğru bilgilere erişebilmesi, amacıyla ‘Annelik Yolculuğu’ mobil uygulaması hayata geçirilecek.

■ Toplumun bilgilendirilmesi için kamu spotlarını hazırlanacak. 

■ Bakanlıkça hazırlanan ‘Annelik Yolculuğu’ kitabı dijital olarak yayınlanacak ve kitaba yönelik hazırlanan içerikler sağlık kurumlarında ve e-Nabız sisteminde kullanılacak.” 

10 Temmuz’a kadar... 

Önümüzdeki 9 ayın bazı öne çıkan dönüm noktaları ise şöyle: 

■ Bu hafta sonunda 81 ile eylem planının uygulanması için talimatlar verilecek ve kamu spotu yayınları başlayacak. 

■ 7 Ekim’de gebelik bilgilendirmesi için yurt çapında stantlar kurulacak. Sezaryen oranı yüksek hastanelere aylık ziyaretler başlayacak. Annelik Yolculuğu kitabı dijital olarak yayınlanacak. 

■ 28 Ekim’e kadar eylem planı doğrultusundaki yönetmelik değişiklikleri yayınlanarak yürürlüğe girecek.

■ 9 Aralık’a kadar Annelik Yolculuğu kitabı sağlık kuruluşları ve e-Nabız’da kullanılmaya başlanacak. 

■ 10 Mart 2025’te Annelik Yolculuğu mobil uygulamasının lansmanı yapılacak.

■ 21 Nisan’da Ebelik Haftası Sempozyumu gerçekleştirilecek. 

■ 30 Haziran’da kampanyanın değerlendirilmesi için çalıştay yapılacak; 10 Temmuz’da tüm sonuçlar netleşecek. 

Anne adayına yeterli ve doğru danışmanlık verilmeli

Uzmanlara rehber niteliğinde Bakanlıkça Haziran 2022’de yayınlanan Sezaryen Klinik Protokolü’nde, “anne isteği ile sezaryen” başlığı altında, şu uyarılar yer aldı:

“Kadın doğum uzmanları anne isteği ile sezaryen yapmak zorunda değildir. Sezaryen ile doğum, cerrahi bir girişim olup tıbbi gerekçelerle yapılması esastır ve vajinal doğumun alternatifi değildir. Sezaryen planlanırken, gebeye ve gebeliğe özgü yararları ve riskleri göz önüne alınmalıdır. Annenin istemi, sezaryen için tek başına yeterli bir neden olmamakla beraber, kişiye ait aşırı korku, endişe, panik gibi psikolojik durumların varlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumlarda yeterli ve doğru danışmanlık verilmelidir. Sezaryen kararı, her hastanın bulguları bireyselleştirilerek verilmelidir.”

Emine Erdoğan’dan ‘Normal Doğum Eylem Planı’ paylaşımı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, önceki gün Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde “Doğal Olan Normal Doğum” temasıyla gerçekleştirilen “Normal Doğum Eylem Planı Tanıtım Toplantısı”na ilişkin paylaşımda bulundu. Erdoğan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımında, “Annelik yolculuğunda en etkili teşvik, doğal doğum tecrübesini yaşamış annelerin samimi paylaşımlarıdır. Kendisinden önce bu yollardan başarıyla geçen tüm kadınların gerçek hikayelerinin, yeni anne adayları için en güçlü ilham ve cesaret kaynağı olacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı. Paylaşımda tanıtım toplantısına ilişkin görüntüleri içeren bir videoya da yer verildi.

AB’de en iyi ülke Finlandiya

Bakanlığın 2023 Sağlık İstatistiklerine ilişkin ön bülteni, sezaryenin canlı ameliyatlar içindeki oranının yüzde 60,1’den yüzde 61,5’e yükseldiğini ortaya koyuyor.  Sağlık İstatistikleri Yıllığı’nda (2022) bulunuyor. Buna göre, Türkiye’de sezaryen ameliyatı oranı Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) makul kabul ettiği yüzde 15 sınırının çok üzerinde. Devlet hastanelerinde sezaryen ameliyatların oranı 2022’de 46,4; üniversite hastanelerinde yüzde 74,4; özel hastanelerde ise yüzde 78,1. 2022’de primer (ilk) sezaryen ameliyat oranları da kamu hastanelerinde yüzde 18,5, üniversite hastanelerinde yüzde 38,8, özel hastanelerde yüzde 46,2. AB ülkelerinin kayıtlarını tutan Eurostat verilerine göre ise 2022 yılında bu ülkelerde 1,10 milyon sezaryan ameliyatı yapıldı. Kıbrıs yüz binde 681,6 ve Romanya yüz binde 446,9 operasyon ile zirvede yer alırken, en az operasyon oranı yüz binde 157,3 ile Finlandiya’da gerçekleşti.