Brezilya'nın sıfırdan kurulan başkenti Brasilia
15.10.2021 - 16:25 | Son Güncellenme:
Brezilya, nüfus bakımından dünyanın 6. büyük ülkesi. Gezegenin akciğerleri olarak adlandırılan Amazon Yağmur Ormanları'na da ev sahipliği yapan Brezilya aynı zamanda yüzölçümü bakımından en büyük 5. ülke. Futbol ve eğlence hayatıyla dünya çapında haklı bir üne sahip olan Brezilya'nın başkenti de bir o kadar ilginç. Uzun yıllar ülkeye Rio de Janeiro başkentlik yaptıktan sonra ülkenin nispeten daha orta kesimlerinde sıfırdan inşa edilen Brasilia, Brezilya'nın yeni yönetim merkezi haline geldi. Dünyaca ünlü mimar Oscar Niemeyer'in imzasını taşıyan ve son derece planlı bir biçimde inşa edilen Brasilia, bu yönüyle UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'ne de girmeye hak kazandı.
İhsan Dindar - milliyet.com.tr
Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Brezilya, asayiş sorunlarıyla boğuşan, yabancıların ve hatta polislerin dahi girmesinin kolay olmadığı kent ve mahallelere ev sahipliği yapıyor. Bununla birlikte Brezilya, aynı zamanda dünyanın en planlı gelişen ve bir mimarın elinden çıkmış bir başkente de ev sahipliği yapıyor. 1960 yılında yaşamın başladığı Brasilia kenti, planlı yapılaşmasıyla dikkat çekiyor.
Brasilia, kurulduğu günden beri, Brezilya'nın daha doğrusu tam adıyla Brezilya Federal Cumhuriyeti'nin yönetim merkezi. Brezilya'nın orta batı bölümündeki düzlük bir bölgede inşa edilen Brasilia'nın ilk etabı 15 ay gibi bir sürede tamamlandı. 1959 yılında inşasına başlanan yeni başkentin belli bölümleri 1960 yılında yeni sakinlerini ağırlamaya başlamıştı.
Dünya çapında eşine az rastlanır bir örnek olan Brasilia, günümüzde mimarlık okullarında ders olarak da okutulan bir vaka olma özelliği taşımakta. Birbirini dik kesen caddeleri, geniş bulvarları, yeşil alanlarla donatılmış blok yapılarıyla Brasilia, modern mimari anlayışının pratiğe dökülmüş bir örneği konumunda.
Brezilya'nın 21. Cumhurbaşkanı Juscelino Kubitschek tarafından ilk etabı 21 Nisan 1960 tarihinde açılan Brasilia'dan önce ülkenin başkenti Rio de Janeiro idi. Günümüzde plajları ve festivalleriyle ünlü Rio de Janeiro yerine daha planlı ve gelişmiş bir bölgede yeni bir şehir inşa etme fikri çerçevesinde inşasına başlanan Brasilia en başından itibaren ülkenin başkenti olacak şekilde kurgulandı ve ihtiyaçları bu doğrultuda tespit edildi.
Brasilia, günümüzde Latin Amerika kıtasının kişi başına düşen gelir ve gelişmişlik bakımında birinci sıradaki şehri olmakla birlikte aynı zamanda Brezilya'nın da en kalabalık üçüncü kenti konumunda. Ancak planlı yapılaşma, bu nüfus yoğunluğu benzeri özelliğe sahip şehirlerden alışkın olduğumuz trafik gibi sorunlara yol açmıyor.
Uzaydan çekilen fotoğraflarında da Brasilia'nın hem konut yapılarının yoğun olduğu bölgeleri hem de Brezilya'nın devlet organlarının bulunduğu kısımların ne denli planlı ve simetrik bir biçimde inşa edildiği açık bir şekilde görülebilmekte. Bu düzenli yapılaşmanın arkasındaki isim ise birkaç yıl önce hayatını kaybeden dünyaca ünlü mimar Oskar Niemeyer.
Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho ya da bilinen adıyla Oscar Niemeyer, modern mimarinin en önemli temsilcilerinden biri olarak öne çıkmakta. 2012 yılında 104 yaşında hayata veda eden ünlü mimarın imzasını taşıyan pek çok eser dünyanın dört bir yanında olduğu kadar Brezilya'nın başkenti Brasilia'da da ayakta.
Brasilia kentinin modern bir mimari anlayışıyla inşa edilip bir başkent olarak tasarlanması fikrinin uygulayıcılarından biri olan Oskar Niemeyer, kentteki devlet kurumlarına ait binaların yanı sıra dini ve spor mekanlarına da imzasını attı. Her biri modern mimarinin özel birer örneği olarak kabul edilen bu yapılar günümüzde turistlerin de ilgi odağı konumunda.
Yaklaşık 4 milyon 300 bin kişinin yaşadığı başkent Brasilia'nın tasarlanmasında Oscar Niemeyer'in yanı sıra Lucio Costa ve Joaquim Cardozo gibi isimlerin de büyük katkısı bulunmakta. Sector isimleri bölgelere ayrılmış olan Brasilia'da oteller, iş merkezleri, konutlar ve devlet kurumlarının kümelendiği alanlar yer almakta.
1987 yılında modernist mimarinin en güzide örneklerine ev sahipliği yapması nedeniyle UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine dahil edilen başkent Brasilia aynı zamanda 2017 yılından bu yana Yaratıcı Kentler Ağı'nın da bir parçası olma özelliği taşımakta. Bu açıdan bakıldığında son derece yeni bir kent olan Brasilia'nın kültürel açıdan da bir öneme sahip olduğunu söylemek mümkün.
Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 124 ülkenin büyükelçiliğine ev sahipliği yapan başkent Brasilia, Brezilya'nın yasama, yürütme ve yargı mercilerinin merkezi konumundadır. Brasilia aynı zamanda yıl boyunca çok sayıda konferans ve uluslararası etkinliğe de ev sahipliği yapan bir kent konumunda.
Son olarak 2014 yılında Brezilya'da gerçekleştirilen Dünya Kupası'nın maçlarına da ev sahipliği yapan Brasilia, güçlü altyapısı sayesinde sonrasında da çeşitli spor organizasyonlarını kusursuza yakın bir biçimde düzenlemeyi başardı. Ancak pandemi sürecinde tüm dünyada olduğu gibi buradaki etkinlikler de durma noktasına geldi.
Paranoa Gölü kıyısında yer alan Brasilia, rüzgar sörfüne de uygun bir coğrafyada bulunuyor. Marinaya da ev sahipliği yapan Brasilia'da göl kıyısında yer alması kente ayrı bir güzellik katmakta. Bol yağışlı bir iklime sahip olan Brasilia'da yıl boyunca hava sıcaklığı 25 ilâ 28 derece arasındadır
Tropikal bir iklime sahip olan Brasilia, ülkenin geriye büyük bölümü gibi yılı bol yağışlı bir biçimde geçirmekte. Bu sayede Brasilia kenti yeşilin her tonunun da çok cömert bir şekilde yansıdığı bir kent olma özelliği taşıyor. Kentin tüm yolları ağaçlarla donatıldığı gibi dev parklar da dikkat çekmekte.
Ülkenin yönetim merkezi olmasının yanı sıra Brasilia, aynı zamanda önemli bir bankacılık ve iktisat üssü konumundadır. Ulusal ve uluslararası pek çok finans kuruluşunun merkezi Brasilia'daki bankacılık bölgesinde faaliyet göstermektedir.
