Katar’da Mimarlık ve Sanat Şöleni

20 Kasım’da açılışı yapılan ve 18 Aralık’a kadar devam edecek olan FIFA 2022 Dünya Kupası’nın ev sahibi Katar yıllardır yaptığı büyük yatırımları ve hazırlıkları görücüye çıkarttı. Ülkede, Dünya Kupası için gelmesi beklenen bir milyondan fazla ziyaretçiye stadyumların ve oynanacak maçların ötesinde gerçek bir mimarlık, kültür ve sanat deneyimi yaşatılacak. Katar’ı ilk bakışta diğer Arap emirliklerinden farklı kılan en önemli unsurlardan biri modernitenin tüm olanaklarına kapılarını açarken sahip olduğu özgün kimliği ve geleneklerle olan bağını kaybetmeme çabaları. Bu yaklaşımın yarattığı kültürel mozaik kentin mimari siluetini biçimlendirirken yerel halkın da çok uluslu toplumu hoşgörüyle sahiplenmesini sağlamış. Zira neredeyse yüzde 90'ı başkent Doha'da yerleşik olmak üzere Katar'da yaşayan yaklaşık 2,9 milyon kişinin yüzde 88’ini farklı ülkelerden gelen çalışanlar oluşturuyor. Ortadoğu’nun kalbinde, Basra Körfezi’nin çevrelediği bir yarımadada yer alan Katar, dünya nüfusunun %80’inin maksimum altı saatlik bir uçuşla ulaşabildiği bir konuma sahip. 2022 yılında Numbeo tarafından dünyanın en güvenli ülkesi seçilen Katar, tüm dünyadan gelen gezginleri de içtenlikle karşılıyor; 95’ten fazla ülkeden ziyaretçiler Katar’a vizesiz giriş yapabiliyor. 2030 yılına kadar yılda 6 milyon ziyaretçiyi ağırlamayı bekleyen Katar için FIFA 2022 etkinliği Doha’nın dünyada en çok tercih edilen turizm merkezlerinden biri olma hedefi için önemli bir kilometre taşı niteliğinde. Bu sebeple yıllardır süren hazırlıklar 2021 ve 2022 yılları boyunca açılışları, lansmanları gerçekleştirilen birçok stadyum, müze, otel ve gayrimenkul projesi ile sonuçlandı. Yalnız futbol meraklılarını değil, sahip olduğu pek çok ikonik kültür yapısı ile sanat tutkunlarını da kucaklamayı hedefleyen Katar, kentin sokaklarından çölün ortasına kadar pek çok destinasyona yayılan çağdaş sanat yapıtları ve yerleştirmeleri ile adeta bir açık hava galerisine dönüşmüş durumda. Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan ilk Ortadoğu ülkesi olan Katar’da dünyaca ünlü mimarların ve sanatçıların imzasını taşıyan eserleri sizler için derledik.

Katar Ulusal Müzesi

Pritzker ödüllü Mimar Jean Nouvel tarafından tasarlanan Katar Ulusal Müzesi, çöl gülü (desert rose) olarak da bilinen doğal mineral kristal oluşumlardan ilham alan bir mimarlık harikası. Sadece kurak kıyı bölgelerinde bulunan çöl gülü; rüzgar, deniz suyu serpintisi ve kumun binlerce yıl boyunca etkileşimi ile kendiliğinden oluşan eşsiz güzellikte, katmanlı bir forma sahip. Katar Ulusal Müzesi, Katar’ın tarih öncesinden modern çağa kadar hikayesini kronolojik bir yolculukla aktarıyor. 11 farklı galeriye ev sahipliği yapan müzede, sözlü tarih anlatımı, arşiv görüntüleri, sanat eserleri ve arkeolojik buluntular; müzik, ses ve hatırlatıcı aromalar ile bir araya gelerek ziyaretçilere duygusal bir deneyim yaşatıyor.

Katar Ulusal Kongre Merkezi

Isozaki’nin Katar kültüründe önemli yeri olan ve yedinci cennetin sonunu simgelediğine inanılan kutsal Sidra ağaçlarından ilham aldığı çarpıcı görünümlü ikonik yapı, Doha kentinde bulunuyor. 2011 yılında tamamlanan yapının en dikkat çekici kısmı kuşkusuz cephesinde bulunan iç içe geçmiş ağaç görünümlü taşıyıcı elemanları. İnsanların ağaç dalları altında toplandığı bir bilgi ve öğrenme mekânı yaratma metaforuyla oluşturulan bu sembolik taşıyıcılar aynı zamanda teras çatının kanopi şeklinde dışarı doğru uzayan döşemesini destekliyor. Sergiler, tiyatrolar, konferanslar, kongreler, yerel ve uluslararası müzik ve sanat festivalleri ve çeşitli gösterilere ev sahipliği yapan bu çok amaçlı merkez, 4 bin kişilik konferans salonuna sahip.

Msheireb Downtown

Dünyanın ilk sürdürülebilir şehir merkezi yenileme projesi olarak Msheireb Properties tarafından hayata geçirilen Msheireb Downtown, Doha’nın en eski ticaret bölgesini yeni bir mimari dille yorumluyor. Ofis, otel ve konut yapılarının yanı sıra perakende mağazaların ve kültürel mekanların da bulunduğu 100’den fazla binadan oluşan yerleşim alanının tasarımında iklimle uyum ve insan ölçeği gibi Katar’ın sahip olduğu kentsel ve mimari mirası modern bir dille ele alınmış. Doha’daki enerjiye bağımlı gelişim modelini tersine çevirmeyi amaçlayan Msheireb Downtown, aynı zamanda yerel ve uluslararası yeteneklerin buluşma noktası olan Doha Tasarım Mahallesi’ne de ev sahipliği yapıyor.

Katara Kültür Köyü

Sunduğu kültür, sanat, lüks alışveriş ve farklı mutfak deneyimleri ile Doha’nın en popüler merkezlerinden biri olan Katara, adını Katar’ın eski isminden alıyor. Y Katara Kültür Köyü'nün kuruluş amaçlarından biri yerel ve uluslararası sanatçıların üretim yapabilecekleri, eserlerini sergileyebilecekleri, geçici ya da kalıcı atölyelere ev sahipliği yapmak. Katara Plajı'nın kıyısında yer alan bölge, dev bir amfitiyatronun yanı sıra sanat galerileri ve performans mekanlarıyla birlikte çok farklı konseptlerde restoranlar barındırıyor. Katara Kültür Köyü'nün girişinde yer alan Katara Camii ve Katara’nın içinde yer alan daha küçük ölçekteki Altın Camii Zeynep Fadıllıoğlu imzasını taşıyor. Katara Kültür Köyü kompleksi içerisinde yer alan, Subodh Gupta imzalı 3 Maymun heykeli bölgenin sembol sanat eserlerinden biri.

İslam Sanatları Müzesi

Pritzker ödüllü Mimar I.M.Pei tarafından tasarlanan ve 2008’de kapılarını açan İslam Eserleri Müzesi, Doha’nın insan ölçeğindeki ikonik yapılarından biri. Doha Körfezi’nin güney ucunda, liman kıyısında, yapay bir ada üzerine kurulu olan müze bir süredir kalıcı sergilerinin yer aldığı galerilerdeki yenilenme nedeniyle kapalıydı. FIFA Dünya Kupası öncesinde müze de yeniden ziyarete açıldı. Pei’nin, Mısır'daki Ahmed İbn Tulun Camii'nin 13. yüzyıldan kalma sebilinden esinlenerek tasarladığı müze, İslam mimarisinin kubbe, kemer, su öğesi gisi temel tasarım unsurlarını soyut bir vizyonla ele alırken geometrik formları mimarın ifadesiyle “neredeyse Kübist bir yaklaşımla” yorumluyor. Abbasi yönetimi sırasında 10. yüzyılda Irak’ta yapılan, dünyanın ilk navigasyon araçlarından biri olan Düzlemsel Usturlab ve 16. yüzyıldan kalma büyük bir zümrütten yapılmış Oyma Plaket müzede mutlaka görülmesi gereken eserler arasında yer alıyor.

Art Mill Müzesi

Art Mill Müzesi, Katar'ın Doha'daki Katar Müzeleri tarafından geliştirilen gelecekteki uluslararası modern ve çağdaş sanat müzesi. 2030 yılında açılacak olan müze, Corniche'deki endüstriyel bir un değirmeni alanını dönüştürerek mevcut İslam Sanatları Müzesi ve Katar Ulusal Müzesi ile bir üçgen oluşturacak. 2016 yılında, uluslararası bir mimarlık yarışması ile elde edilen proje, Pritzker Ödüllü Mimar Alejandro Aravena tarafından yönetilen Şili'deki Elemental stüdyosuna verildi. Proje kapsamında ayrıca Günther Vogt liderliğinde VOGT Landscape Architects ofisi tarafından tasarlanan bir de halk bahçesi bulunuyor. Art Mill Müzesi, Batı dışı dünyada öncü bir kurum olarak, dünyanın hemen her yerinden modern ve çağdaş sanat eserlerini eşit bir düzlemde temsil etmeyi hedefliyor.